„Историјата не треба да биде затвор“

Дали земјата се' уште се чувствува добредојдена во ЕУ? Шефот на македонската дипломатија Бујар Османи веќе на првото прашање на австриски „Ди Пресе“ одговара решително: „Зацртавме цел - полноправно членство во ЕУ и со нашите партнери ќе работиме на тоа да ги надминеме сите пречки.“

На дополнителното прашање - дали се' уште се има трпение, Османи одговара: „Трпението на целиот регион е ставено на тест со заморот од проширување на земјите членки на ЕУ. Но, нема алтернатива за приемот во ЕУ. Регионот е географски, историски и културно дел од Европа. Нема план Б. Работиме на реформи и правиме напори да ги надминеме разликите со соседите. Сакаме да ја увериме ЕУ дека нашето членство е од обостран интерес.“

Министерот Османи нагласува дека е добро што мнозинството ЕУ-држави се против билатерализација на процесот на приклучување, зашто „тоа би ја отворило Пандорината кутија“: „Гледаме дека Европа не сака да внесува билатерални проблеми. Затоа во 2017 година склучивме Договор за добрососедство со Бугарија.“

Обидувајќи се да даде одговор на прашањето зошто сега излегуваат проблеми со Бугарија, шефот на дипломатијата вели: „Едно објаснување може да биде тоа што во Бугарија има избори во март.“

Дали може да се гарантира дека Северна Македонија ќе се држи до Договорот од 2017 година? Османи, одговарајќи на ова прашање, оценува: „Тоа е прашање на очекувања. Ако тие се превисоки, ќе следи разочарување. Во нашиот Договор нема јасни рокови и мерила за работата на Комисијата на историчари. Таа имаше десет средби во изминатите 20 месеци, се усогласи околу наративот за пет историски личности. Тоа, според мое мислење, е солидна основа за идната работа. За Бугарија тоа не е доволно.“

Шефот на македонската дипломатија објаснува дека главно станува збор за историјата, но „со тоа се поврзани и идентитетски прашања, а таму се нашите црвени линии“: „Прифативме историчарите од двете страни да разговараат отворено. Историјата не треба да биде затвор. Во Виена го замолив министерот за надворешни работи Шаленберг да испрати експерти во Комисијата на историчари. Одржливо решение мора да дојде од научниците.“

Наведувајќи дека реакцијата од австриска страна на ваквата молба била позитивна и дека Австрија е истраен поддржувач на Северна Македонија на нејзиниот пат кон ЕУ, Османи подвлекува дека тврдењето на Бугарија оти македонскиот јазик е дијалект на бугарскиот е „неприфатливо“ и дека граѓаните во суверените држави го имаат „фундаменталното човеково право за самоопределување во врска со јазикот којшто го зборуваат и во врска со својата етничка припадност“:

„Поврзан со тоа е судирот околу македонското малцинство, кое Бугарија воопшто не го признава. Бугарскиот Устав не познава колективни права, туку само индивидуални. Ние го почитуваме тоа. Согласно уставните измени од јануари 2019 година, не можеме да се мешаме во внатрешните работи на соседните држави и во тоа како Бугарија ги третира своите граѓани.“

На крајот од интервјуто, македонскиот министер за надворешни работи потенцира дека притисокот на Балканската рута е зголемен и дека во 2019 година земјата регистрирала околу 15.000 обиди за илегално преминување на границата, а оваа година околу 21.000. „По завршувањето на корона-кризата миграциските движења ќе се зголемуваат. Дотолку е поважно ЕУ да го интегрира Западниот Балкан. Оној кој ги заслабува проевропските политичари во регионот, подготвува почва за илегална миграција и тероризам“, вели Бујар Османи во интервјуто за „Ди Пресе“.