Дали германската влада е пред распад?

Конечно да се дигнат раце или да се спаси што сè уште може да се спаси? Ова се  клучни денови за германската сојузна влада,  која на почетокот на декември ќе биде на функција три години. СПД, Зелените и ФДП секогаш се расправаа. Нивните основни политички убедувања се премногу различни. Во коалиција се две левичарски партии и една економски либерална партија. СПД и Зелените се потпираат на силна држава која води и политика финансирана од долгови. ФДП има спротивен став.

Првичните сличности беа брзо исцрпени. Давањето и земањето, што е неопходно во една коалиција, сега станува сè потешко. Огромно е и отуѓувањето и веќе  не постои потребната доверба.

Профилирање на сметка на другите

Ситуацијата неодамна ескалира во економската и буџетската политика. Откако пресудата на Сојузниот уставен суд ја доведе владата во финансиски проблеми пред околу една година, прогласувајќи ја прераспределбата на средствата од фондот за помош за коронавирус во фондовите за клима за ништовна и неважечка, едвај има преклопувања во коалицијата.  Секој се обидува да се истакне со свои предлози.  Германија е во рецесија, даночните приходи се намалени, што ќе доведе до дополнителна дупка во и онака загрозената државна каса.

Канцеларот Олаф Шолц (СПД) организираше индустриски самит со водечки претприемачи, но на него не ги покани министерот за економија Роберт Хабек од Зелените или лидерот на ФДП и сојузен министер за финансии, Кристијан Линднер. Линдер одржа свој состанок со други деловни претставници, Хабек одговори со предлагање на државен фонд од милијарди долари, финансиран од долгови за поддршка на инвестициите на фирмите.

ФДП бара промена на курсот

За ФДП, предлогот на Хабек не доаѓа предвид бидејќи инсистира на почитување на сопирачката за долгот. Но, ветото очигледно не беше доволно за Линднер. Во политички документ на повеќе страници за економската политика, тој повика на промена на курсот во владината политика без претходна консултација во коалицијата. Документот изгледа како програма за економската политика за изборна кампања на ФДП. Тоа е чисто доктрина на либералите.

Она што се бара е олеснување за целиот спектар на економијата, вклучително и преку итно запирање на сите нови регулативи. Треба да се намалат даноците за фирмите и за оние кои најмногу заработуваат. Целите за заштита на климата треба да се ослабат со замена на националните цели со европски. „Целта за климатска неутралност до 2045 година е посебен германски пат, европската цел до 2050 година е веќе многу амбициозна за нас како индустриска земја“, рече во понеделникот генералниот секретар на ФДП, Бижан Џир-Сараи.

Дали Кристијан Линднер провоцира свое исфрлање?

Позиции кои се неприфатливи за СПД и Зелените и кои се во спротивност со она на што политички се согласи коалицијата. Затоа и владините партнери зборуваат за провокација и размислуваат дали Линднер сака да биде исфрлен од коалицијата за да може политички да опстане во поглед на следните избори.

Оценките за популарност на т.н семафор коалиција  не може да бидат полоши. Ова има одраз на анкетните бројки на сите три партии, но за ФДП сега е прашање на опстанок. Ако сега имаше сојузни избори, Либералите ќе се пласираа толку лошо што повеќе не би биле претставени во Бундестагот. Барањата од членовите на ФДП, а исто така и од гласачите на партијата да ја напуштат непопуларната влада, постојат подолго време.

Канцеларот се бори за одржување на коалицијата

Но, без ФДП, владата на канцеларот Олаф Шолц (СПД) повеќе нема да има мнозинство во Бундестагот. Што автоматски не би значело дека ќе има нови избори. СПД и Зелените, исто така, би можеле да продолжат како малцинска влада и да се обидат да најдат променливо мнозинство во Бундестагот за нивните проекти. Најсилната опозициска сила, ЦДУ/ЦСУ, нема можни коалициски партнери за да создаде мнозинство против СПД и Зелените.

Канцеларот Шолц сака по секоја цена да избегне распад на владата. Тој од викендот води кризни разговори во својот кабинет. Прво со партиските водачи на СПД, а потоа лидерот на ФДП Линднер беше поканет во неделата навечер. Во понеделникот (4.11), владиниот портпарол Штефен Хебештрајт објави дека во следните неколку дена се планирани неколку трилатерални средби меѓу Шолц, Хабек и Линднер.

„Многу работи се случуваат под висок притисок во моментов“, нагласи Хебештрајт. Целта е да се развие „севкупен концепт“ од различните предлози за економска политика, што би бил прифатлив за сите три коалициски партнери, рече владиниот портпарол.

„Владата ќе си ги заврши своите задачи", истакна Шолц кога на маргините на состанокот со генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, во Берлин беше прашан од новинарите дали неговата влада е нестабилна. „Јас сум канцелар, се работи за прагматизам, а не за идеологија“, рече Шолц, кој делуваше видно напнат.

Соочување во Коалициската комисија

Со разговорите во четири очи, шефот на владата првенствено сака да се подготви за Коалициската комисија во среда (6-ти ноември) за по можност да нема изненадувања. За првпат по долго време, лидерите на сите три партии и нивните пратенички групи повторно ќе седнат на иста маса во кругот што вообичаено ги истражува заедничките точки и ги разјаснува претстојните планови. Што исто така значи дека водечките луѓе мора да се погледнат в очи и да разјаснат што сè уште е можно во „семафор“-владата.

Времето притиска, бидејќи буџетот за 2025 година треба да биде договорен во Бундестагот на крајот на ноември. Таканаречената „пречистителна“ седница на Комисијата за буџет, на која ќе се финализира целиот пакет, е закажана за 14 ноември. Дотогаш, треба да бидат затворени буџетски дупки од повеќе милијарди.

Во својот економски документ, Линдер предлага да се скрати граѓанскиот надоместок што го добиваат невработените. Тој сака да искористи и десет милијарди евра кои всушност беа наменети како субвенција за компанијата за чипови Интел. Изградбата на фабриката е ставена во мирување.

Зелените изненадувачки попуштаат

Лидерката на СПД, Саскија Ескен сака парите да останат за нивната намена: „Не е продуктивно да се остават средствата да исчезнат некаде во пукнатините на буџетот“.

Но, министерот за економија Хабек неочекувано најави согласност да се ослободат парите и на тој начин излезе во пресрет на ФДП. Средствата „се разбира, сега би можеле да придонесат за намалување на буџетската дупка“, изјави Хабек доцна во понеделникот попладне во Берлин и додаде: „Јасно е дека треба да се даде придонес на многу места и дека треба да се преземат невообичаени чекори. "

Фолксваген, САД, Шпанија и Украина

Зелените и СПД се надеваат дека коалициските партии во владата во Коалицискиот комитет некако можат повторно да се здружат. „Не се работи за конечна пресметка“, истакна лидерката на СПД, Саскија Ескен. „Немаме апсолутно никаква намера да дозволиме коалицијата да пропадне, ни треба одговорна влада.“ Ќе видиме дали коалициските партнери имаат сила да го направат тоа.

И Зелените предупредуваат од распад на владата. „Фолксваген моментално е во длабока криза, има избори во САД, Шпанија е поплавена, а во Украина Русите пробиваат еден по друг фронт“, рече лидерот на Партијата на зелените, Омид Нурипур. „Ова бара поинакво ниво на сериозност и ние исто така го бараме тоа во рамките на оваа коалиција“.