Trójkąt Weimarski. „Nie mogę sobie wyobrazić UE bez Polski”

Zbigniew Rau, Heiko Maas i Jean-Yves Le Drian spotkali się w piątek, 10 września, w Weimarze z okazji 30. rocznicy powołania formatu Trójkąta Weimarskiego. 

– Nie zostawimy naszych politycznych przyjaciół w osamotnieniu i nie zgadzamy się na instrumentalizację uchodźców – powiedział na konferencji prasowej po odbytych rozmowach szef niemieckiego MSZ Heiko Maas. Temat wykorzystywania niekontrolowanej migracji przez białoruskiego prezydenta Aleksandra Łukaszenkę, który umożliwia łatwe dotarcie migrantom i uchodźcom do granic Polski, Litwy i Łotwy zdominował piątkowe rozmowy w ramach Trójkąta Weimarskiego, które odbyły się na Uniwersytecie Bauhaus w Weimarze.

Polski szef dyplomacji Zbigniew Rau zapewnił, że przekazał kolegom z Paryża i Berlina szczegóły dotyczące obecnej sytuacji na granicy polsko-białoruskiej, którą codziennie przekraczają osoby z państw Bliskiego Wschodu. Reżim Łukaszenki umożliwia im łatwy bezpośredni przelot do Mińska i dotarcie do stref granicznych. – Te działania hybrydowe wymagają solidarności naszych sojuszników – zaznaczył Rau.

Afganistan, Ukraina, Nord Stream 2

Rau, Mass i Le Drian rozmawiali także o sytuacji w Afganistanie. – Ważna jest pomoc humanitarna na miejscu i pomoc dla państw sąsiadujących z Afganistanem, żeby zapobiec niekontrolowanej migracji – przekonywał polski minister.

Uczestnicy spotkania wyrazili również zadowolenie co do wyników Platformy Krymskiej zorganizowanej przez stronę ukraińską inicjatywy, która zajmuje się problemem Półwyspu Krymskiego, anektowanego przez Rosję w 2014 roku. – Polska wspiera reformy na Ukrainie – mówił Rau. Podczas rozmów poruszono także wspólne podejście do Chin i Rosji. – Martwią nas inicjowane przez Krem cyberataki wymierzone w Niemcy, gdzie trwa kampania wyborcza – zapewniał polski minister.

Weimarska trójka przedyskutowała również kwestię gazociągu Nord Stream 2, którego budowa właśnie została ukończona. Rosyjski gaz może popłynąć w stronę Niemiec jeszcze w październiku br. – Nie udało się tego projektu zatrzymać – przyznał Rau w odpowiedzi na pytanie Deutsche Welle. – Będziemy szukać rozwiązań, żeby przeciwdziałać deficytowi bezpieczeństwa i zwiększonym możliwościom wywierania presji przez Rosję – dodał.

Polexit? Rau odpowiada

Niemieckie media dopytywały też polskiego ministra o słowa wicemarszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego na temat możliwego scenariusza wyjścia Polski z UE. Rau nazwał wypowiedź wicemarszałka „bardzo hipotetyczną symulacją koncepcyjną”. Przyznał jednak, że w Polsce powiększa się krytyczny stosunek wobec rozwiązań władz UE, które nie mają podstaw w unijnych traktatach. – Ten głos nie zmienia faktu, że polskie społeczeństwo było za przystąpieniem do UE i jest za pozostaniem w Unii – mówił.

Pytany o słowa Terleckiego szef niemieckiej dyplomacji Heiko Maas odpowiedział krótko: – Nie mogę sobie wyobrazić UE bez Polski.

„Format wciąż bardzo żywy“

Przedstawiciel Francji skupił się przede wszystkim na podsumowaniu Trójkąta Weimarskiego z okazji 30. rocznicy powołania tego formatu. Mówił o współpracy akademickiej, podając za przykład wspólne polsko-niemiecko-francuskie projekty realizowane na Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Za sukces uznał także współpracę regionów wszystkich trzech krajów i aktywność społeczeństwa obywatelskiego. – W Paryżu odbędzie się spotkanie młodzieży Trójkąta Weimarskiego – zapowiedział.

Z kolei jego odpowiednicy z Polski i Niemiec życzyli Francji sukcesów w związku z objęciem 1 stycznia 2022 r. przez Paryż prezydencji w Radzie UE. 

– Bez współpracy Trójkąta Weimarskiego droga Polski do UE i NATO byłaby dłuższa – przekonywał Zbigniew Rau. – 30 lat to czas dojrzałości i dużych perspektyw – dodał. Heiko Maas mówił, że Trójkąt Weimarski to nie tylko rozmowy na poziomie ministerialnym, ale także spotkania pracowników ministerstw, samorządów i szkół. – Format wciąż jest bardzo żywy – przekonywał. – I nie musi być wymyślany na nowo, bo rozmowy toczą się w pełnym zaufaniu.

Regularne spotkania

Poprzednie spotkanie szefów dyplomacji państw Trójkąta Weimarskiego odbyło się 15 października 2020 r. w Paryżu. Minister Rau zapowiedział, że po Weimarze kolejne spotkanie w tym formacie odbędzie się w przyszłym roku w Warszawie. Powrót do regularnych corocznych spotkań jest oznaką ożywienia tej platformy dialogu. Po tym, jak Prawo i Sprawiedliwość przejęło w 2015 r. władzę, Trójkąt na kilka lat zamilkł, a spotkania nie odbywały się, przede wszystkim ze względu na opór strony francuskiej, która była niezadowolona z powodu zerwania polsko-francuskich negocjacji w sprawie kupna przez Polskę francuskich śmigłowców Caracal.

Rozmowy Raua, Maasa i Le Driana poprzedziło wspólne zasadzenie drzewa na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Buchenwald. Ministerialna trójka spotkała się także ze studentami weimarskiego uniwersytetu.

Dla Maasa była to z pewnością ostatnia szansa na oficjalne spotkanie z odpowiednikami z Polski i Francji. 26 września odbędą się w Niemczech wybory parlamentarne. Socjaldemokratyczna partia Maasa prowadzi obecnie w sondażach, wyprzedzając chadecję 

Kolejne spotkanie polsko-niemieckie odbędzie się w sobotę, 11 września. Angela Merkel na krótko przed ustąpieniem ze stanowiska kanclerz odwiedzi Warszawę, gdzie spotka się z premierem Mateuszem Morawieckim.

Trójkąt Weimarski powstał w sierpniu 1991 r. w Weimarze z inicjatywy ówczesnych szefów dyplomacji Polski – Krzysztofa Skubiszewskiego, Francji – Rolanda Dumasa i Niemiec – Hans-Dietricha Genschera. Jego głównym celem było zbliżenie Polski do struktur unijnych i NATO.