Baerbock w Izraelu: powiew świeżości we wzajemnych relacjach
11 lutego 2022
Podczas spotkania z dziennikarzami Annalena Baerbock i jej izraelski kolega Yair Lapid sprawiali wrażenie, jakby znali się od dawna. Różnic jednak nie brakuje. – Uważamy budowę osiedli za szkodliwą i niezgodną z międzynarodowym prawem – powiedziała niemiecka minister spraw zagranicznych po tym, jak oboje potwierdzili korzyści płynące z intensywnego dialogu przyjaciół.
Prawa człowieka priorytetowe
Dzięki bardzo klarownym zdaniom w trudnych kwestiach, takich jak izraelska polityka osadnicza, polityk Zielonych wyróżniała się na tle swoich poprzedników podczas inauguracyjnej wizyty w Izraelu. Odróżnia ją także skupienie się na prawach człowieka i mówienie o „polityce opartej na wartościach”. Baerbock opowiedziała się również za zamrożonym od 2014 roku procesem pokojowym, którego celem jest „rozwiązanie dwupaństwowe”. Niemniej jednak wizyta ta sprawiała wrażenie, jakby w niemieckiej dyplomacji dokonywała się właśnie zmiana pokoleniowa.
W przeddzień oficjalnej wizyty minister spraw zagranicznych spotkała się w Jerozolimie z młodymi przedstawicielami izraelskich think tanków i organizacji pozarządowych, którzy przedstawili sytuację w regionie ze swojego punktu widzenia.
W kwestii praw człowieka, szefowa niemieckiego MSZ miała z Izraelem coś do wyjaśnienia. Pod koniec 2021 roku rząd Izraela zakwalifikował sześć palestyńskich organizacji pozarządowych, z których część jest wspierana z pieniędzy podatników przez niemiecki resort spraw zagranicznych, jako organizacje terrorystyczne. Berlin chce dowodów, których Izrael jak dotąd najwyraźniej nie dostarcza.
Zapytany o to Lapid bronił decyzji, wskazując na dowody, które sugerowałyby, że fundusze organizacji pozarządowych były wykorzystywane nie tylko do finansowania działań pomocowych, ale także terroru. Prowadzone są rozmowy na wysokim szczeblu między Niemcami a Izraelem, jak rozwiązać ten problem – zapewnił minister spraw zagranicznych.
Szczególna pozycja Izraela w kwestii dostaw broni
Baerbock wykorzystała tę podróż również jako okazję do potwierdzenia, że bezpieczeństwo Izraela pozostaje dla Niemiec sprawą wagi państwowej.
Temat bezpieczeństwa obejmuje również delikatną obecnie kwestię dostaw broni. Podczas gdy Berlin, powołując się na swoją historyczną odpowiedzialność, odmawia dostaw broni na Ukrainę, Baerbock tłumaczyła w Tel Awiwie, dlaczego Izrael otrzymuje niemieckie okręty podwodne. Chodzi o historyczną odpowiedzialność Niemiec za bezpieczeństwo Izraela.
Na początku 2022 roku oba kraje ostatecznie porozumiały się w sprawie zakupu trzech nowoczesnych okrętów podwodnych za około trzy miliardy euro od stoczni w Kilonii. Rząd niemiecki pokryje część kosztów.
W tym kontekście rząd SPD/Zieloni/FDP planuje ustawę o eksporcie broni (REKG), która ma utrudnić ten eksport. Ponieważ rząd nie przedyskutował jeszcze tej ustawy, Baerbock nie chciała jej wyprzedzać. Ale jak zaznaczyła: „jedno jest jasne: Izrael musi mieć możliwość polegania na Niemczech, szczególnie w tej kwestii”.
Transakcja została jednak uznana za kontrowersyjną, ponieważ istniały podejrzenia o korupcję i dlatego minister spraw zagranicznych otwarcie wspomniała o tym na konferencji prasowej dodając: „Mam pełne zaufanie do systemu prawnego w Izraelu”.
Za dialogiem, przeciwko antysemityzmowi
Po spotkaniu w Izraelu Baerbock udała się po raz pierwszy do Ramallah na okupowanym Zachodnim Brzegu. Tutaj też spotkała się z organizacjami zajmującymi się prawami człowieka.
Na płaszczyźnie politycznej rząd palestyński w Ramallah liczy na to, że Berlin jako mediator nakłoni Izrael do wznowienia rozmów. Niemcy od wielu lat wspierają wysiłki pokojowe na Bliskim Wschodzie oraz Palestyńczyków jako największy bilateralny donator, ostatnio przeznaczając na ten cel 100 mln euro na okres dwóch lat.
Baerbock nie chce tłumić oczekiwań, ale jest ostrożna. W końcu wielu próbowało przed nią, nie tylko Joschka Fischer, pierwszy polityk Zielonych na stanowisku ministra spraw zagranicznych, ponad 20 lat temu. O tym przypomniał jej również prezydent Mahmud Abbas podczas spotkania.
Niemiecka minister zaapelowała do palestyńskich przywódców o kontynuowanie działań na rzecz demokracji i walki z korupcją. Zdecydowanie odrzuciła określenie „państwo apartheidu" w odniesieniu do Izraela, jak to miało miejsce w ostatnim raporcie Amnesty International. Baerbock jest zwolenniczką dialogu. – W czasach rosnącego antysemityzmu nie należy go wspierać – mówiła na konferencji prasowej w Ramallah.
Utrzymać przy życiu wspomnienia
Poza wielką polityką, Baerbock przeżywała również ciche, osobiste chwile podczas swojej podróży, szczególnie w Yad Vashem, izraelskim Miejscu Pamięci o Holokauście w Jerozolimie. – Jako matce dwóch córek zapiera mi oddech w piersi, gdy myślę o milionach żydowskich dzieci, które zostały zamordowane, zabrane rodzicom, pozostawione same sobie lub przerażone nieznanym – przyznała polityk po zwiedzaniu muzeum z przewodnikiem, z trudem zachowując spokój.
W księdze gości Miejsca Pamięci o Holokauście minister spraw zagranicznych napisała: „Naszym absolutnym obowiązkiem, zwłaszcza jako młodego pokolenia, jest nie zamilknąć, ale podtrzymywać żywą pamięć (...) i podnosić głos przeciwko antysemityzmowi, przeciwko nienawiści i agitacji, przeciwko wykluczeniu i przemocy”.
Po Izraelu minister spraw zagranicznych odwiedza Jordanię i Egipt. Również tu nacisk zostanie położony na kwestie delikatne, takie jak dostawy broni i prawa człowieka, ale także na kwestie przyszłościowe, takie jak ochrona klimatu.