Dzień przeciwko zapomnieniu

Z inicjatywy b. prezydenta Republiki Federalnej, Romana Herzoga, w Niemczech od 1966 roku 27. stycznia jest Dniem Pamięci Ofiar Narodowego Socjalizmu. Pierwszego listopada 2005 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Holokauście, który w tym roku obchodzony jest już po raz piąty.

W Niemczech...

Gościem honorowym na dzisiejszym, uroczystym posiedzeniu Bundestagu, które tradycyjnie stanowi kulminacyjny punkt obchodów Dnia Pamięci Ofiar Narodowego Socjalizmu, będzie prezydent Izraela Szyman Perez, który wygłosi okolicznościowe przemówienie.

Z okazji 65. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau, katolicka organizacja ruchu pokojowego Pax Christi wystąpiła z apelem o oparcie obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Holokauście i Dnia Pamięci Ofiar Narodowego Socjalizmu na nowych, zmienionych zasadach. "Pokolenie ofiar hitlerowskiego barbarzyństwa powoli wymiera - czytamy w tekście apelu - dlatego konieczne jest zabezpieczenie pamięci o tamtych czasach i przekazanie wiedzy o nich młodym ludziom w sposób, który lepiej do nich przemówi".

Działacze Pax Christi zwracają w tym kontekście uwagę na potrzebę nasilenia walki z prawicowym ekstremizmem w Niemczech i apelują pod adresem niemieckiego Kościoła katolickiego o głębsze przemyślenie i staranne zbadanie własnej roli w czasach narodowego socjalizmu oraz udostępnienie historykom zachowanych tekstów źródłowych.

Fundacja "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość" zapowiedziała w 65. rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau, że przeznaczy w tym roku 2,2 mln euro, czyli jedną trzecią własnego budżetu, na projekty humanitarne dla żyjących jeszcze ofiar narodowego socjalizmu, głównie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz w Izraelu. Jest to absolutnie konieczne, twierdzi prezes fundacji Martin Salm, gdyż większość tych ludzi jest schorowanych i straumatyzowanych i wymaga specjalistycznej opieki.

Równocześnie zarząd Fundacji poinformował o przeznaczeniu 400.000 euro na zorganizowanie w 2010 roku spotkań młodzieży ze świadkami historii, przede wszystkim z byłymi więźniami obozów koncentracyjnych. Fundacja "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość" działa od dziesięciu lat.

...w Polsce i Izraelu.

W Polsce w rocznicowych obchodach na terenie b. obozu zagłady Auschwitz II - Birkenau, obok grupy ok. 150 byłych więźniów, uczestniczyć będą prezydent Lech Kaczyński, premier Donald Tusk, szef Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek i premier Izraela Benjamin Netanjahu.

Niemieckie agencje podają, że przed odlotem do Polski premier Netanjahu otworzył w poniedziałek (25.01) w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie wystawę, na której zaprezentowano oryginalne plany budowy obozu koncentracyjnego i obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.

Plany odkryto przypadkiem w 2008 r. w jednym z mieszkań w Berlinie. Ich autentyczność potwierdzili specjaliści z Archiwum Federalnego w Koblencji. Zakupił je koncern wydawniczy Axel-Springer-Verlag i wręczył premierowi Netanjahu podczas jego wizyty w Niemczech w sierpniu 2009 roku.

Według najnowszych badań w kompleksie obozowym Auschwitz-Birkenau, obejmującym 45 obiektów, od początku 1942 do końca 1944 roku zamordowano co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, Polaków, Rosjan i Romów. W późniejszym okresie, do wejścia na teren obozu żołnierzy Armii Czerwonej 27 stycznia 1945 r., więźniowie Auschwitz umierali przede wszystkim z wycieńczenia, głodu i chorób, oraz wskutek sadystycznych ekscesów SS-manów, strażników i obozowych kapo.

Systematycznej zagłady więźniów zaprzestano pod koniec 1944 r. na osobisty rozkaz Himmlera, który dostrzegł w nich "marnowane, cenne źródło darmowej siły roboczej". W chwili wyzwolenia obozu znajdowało się w nim zaledwie 7.000 więźniów, którzy uniknęli tzw. ewakuacji do innych obozów w Niemczech i Austrii, bardziej znanej jako "marsze śmierci".

Andrzej Pawlak

Red. odp.: Iwona Metzner