FAZ: Ustawa PiS o TK musi zostać uchylona

Po eskalacji konfliktu wokół Trybunału Konstytucyjnego i wszczęciu przez UE procedury kontroli praworządności w Polsce, polski MSZ zaprosił do przyjrzenia się sprawie Komisję Wenecką, „instytucję Rady Europy, która jako doradca stoi u boku zwłaszcza młodych demokracji na wschodzie” – pisze w artykule „Zakłócona równowaga władzy” Frankfurter Allgemeine Zeitung. Delegacja prawników z Ameryki, Austrii, Belgii, Czech, Finlandii i Malty prowadziła w Polsce rozmowy i studiowała dokumenty. „W piątek szóstka ta przedstawiła wewnętrzny szkic swojej opinii, który natychmiast przeciekł i opanował toczącą się dyskusję”.

„Wnioski delegacji są miażdżące” – stwierdza autor artykułu Konrad Schuller. Ustawa dotycząca zmian w TK zagraża „nie tylko praworządności” – przytacza słowa prawników Schuller, ale też „zdolności funkcjonowania systemu demokratycznego, bo unieważnia jeden z kluczowych elementów równowagi władzy. Zagrożone stają się prawa człowieka, bo prawo do sprawiedliwego procesu zostało ograniczone, ... podobnie jak zdolność stwierdzenia przez Trybunał, że narodowe ustawodawstwo przestrzega praw człowieka”.

FAZ zauważa, że eksperci Rady Europy potwierdzają tym samym postawiony przez polską opozycję zarzut „puczu” dokonanego przez Kaczyńskiego na TK. Chodzi o kworum pełnego składu Trybunału podwyższone z 9 do 13 sędziów, wymóg wydawnia orzeczeń większością 2/3 głosów i wymóg wyznaczania terminów rozpraw zgodnie z kolejnością ich wpływu do TK.

„Wszystkie te przeforsowane przez narodowych konserwatystów zmiany Komisja Wenecka odrzuca” – stwierdza FAZ powtarzając za Komisją, iż kworum jest krokiem idącym „wyraźnie dalej, niż odpowiednie regulacje w innych państwach europejskich”, ponadto, jeżeli wypadnie więcej niż dwóch sędziów „niesie to w sobie ryzyko zablokowania sprawy”. Podobnie niezgodny z praktyką europejską jest wymóg wydawania orzeczeń większością 2/3 głosów, który godzi też w polską konstytucję stanowiącą, że orzeczenia TK zapadają zwykłą większością głosów. Domaganie się przez ustawodawcę wbrew konstytucji większości 2/3 głosów „narusza zasadę państwa prawnego”.

Krok po kroku Schuller omawia w ten sposób zarzuty Komisji Weneckiej. I tak wymóg wyznaczania terminów rozpraw zgodnie z kolejnością ich wpływu, eksperci odrzucają argumentując, iż sąd „musi być w stanie priorytetowo rozpatrywać pilne przypadki naruszenia praw człowieka”. Komisja przypomina tutaj – zauważa Schuller – niemiecką sprawę zamordowanego przez terrorystów RAF Hansa-Martina Schleyera z lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „kiedy w obliczu wzięcia zakładników i uprowadzenia, chodziło o życie lub śmierć”. Trybunał musi mieć też możliwość priorytetowego traktowania spraw, kiedy „grozi blokada systemu politycznego, tak jak teraz w Polsce”.

„Prawnicy wyciągają z tego wszystkiego dwa podstawowe wnioski” – konkluduje dziennikarz FAZ – „Po pierwsze wybór trzech sędziów przez Sejm poprzedniej kadencji musi zostać uznany (...). Nowy Sejm musi respektować ten wybór. Po drugie ustawa o TK zagraża jednocześnie demokracji, prawom człowieka i państwu prawa”.

„Wezwanie (ekspertów Komisji Weneckiej – przyp. DW) nie pozostawia wątpliwości: Ustawa musi zostać uchylona” – kończy FAZ.

opr. Elżbieta Stasik