Historia. 30 lat temu wojska alianckie opuściły Berlin

Wojska koalicji antyhitlerowskiej stacjonowały w Niemczech przez prawie 50 lat. Wszystko zaczęło się 8 maja 1945 roku, gdy Rzesza Niemiecka ogłosiła bezwarunkową kapitulację. Oznaczało to koniec wywołanej przez nazistowskie Niemcy II wojny światowej, która pochłonęła życie co najmniej 60 milionów ludzi.

Niemcy zostały podzielone na cztery strefy okupacyjne przez zwycięskie mocarstwa. USA, Wielka Brytania i Francja przejęły strefy na zachodzie, a Związek Radziecki na wschodzie. W 1949 roku dało to początek Republice Federalnej Niemiec (RFN) i Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD), która pomimo swojej nazwy była komunistyczną dyktaturą.

Berlin podzielony na sektory

To, co dotyczy całego kraju na dużą skalę, znajduje odzwierciedlenie na mniejszą skalę w byłej stolicy, Berlinie: tutaj również alianci podzielili obszar na cztery tak zwane sektory. Jednak już w tym momencie narastały napięcia między zwycięskimi mocarstwami.

Zawarty z potrzeby chwili sojusz wojskowy państw zachodnich i ZSRR przekształca się z biegiem czasu w dwa wrogie obozy: demokratycznych zachodnich aliantów po jednej stronie i komunistyczny Związku Radzieckiego po drugiej. Berlin szczególnie dotkliwie odczuł te napięcia. W czerwcu 1948 r. rozpoczęła się blokada zachodnich sektorów miasta przez Sowietów. Chcieli oni przejąć kontrolę nad całym miastem.

Most powietrzny na ratunek

USA, Wielka Brytania i Francja odpowiedziały utworzeniem legendarnego mostu powietrznego. Aby umożliwić przetrwanie 2,2 milionów ludzi w ich sektorach, samoloty startowały i lądowały przez całą dobę do końca blokady w maju 1949 r., przewożąc wszystkie niezbędne zapasy: żywność, lekarstwa, benzynę i węgiel.

W katastrofach lotniczych i innych wypadkach zginęło około 100 osób. Dziś ofiary upamiętnia pomnik na lotnisku Tempelhof, gdzie podczas blokady co minutę rozładowywano przylatujące samoloty. Historię tego logistycznego wyczynu można zobaczyć w ramach stałej wystawy w Muzeum Aliantów w dawnym sektorze amerykańskim.

Kino żołnierskie staje się alianckim muzeum

Sama lokalizacja jest również historyczna i przypomina o dziesięcioleciach obecności aliantów: między innymi znajdowało się tu kino żołnierzy amerykańskich „Outpost”. A ulica, przy której znajduje się muzeum, nosi imię organizatora transportu powietrznego: amerykańskiego generała Luciusa D. Claya.

Dawne śródmiejskie przejście graniczne Checkpoint Charlie, które zostało zbudowane po wzniesieniu muru berlińskiego 13 sierpnia 1961 r., jest znane na całym świecie. W tym czasie aliancki personel wojskowy i dyplomaci mogli tu podróżować bez kontroli z zachodu na wschód i odwrotnie.

Turystyczny magnes: Checkpoint Charlie

Zaledwie kilka miesięcy po ostatecznym podziale Berlina po zbudowaniu muru berlińskiego, w tym miejscu doszło do spektakularnej konfrontacji między amerykańskimi i radzieckimi czołgami. Dziś Checkpoint Charlie jest popularnym miejscem wśród turystów z całego świata. Wielu z nich robi sobie zdjęcie przed repliką dawnych budek kontrolnych. Oryginał znajduje się w Muzeum Aliantów.

Mówiąc o czołgach: w Berlinie wciąż jest ich kilka. Na przykład przed Muzeum Berlin-Karlshorst w byłym sektorze radzieckim. W centrum wystawy stałej znajduje się tak zwana hala kapitulacji, w której 8 maja 1945 r. przypieczętowano koniec II wojny światowej.

Czołgi i groby obok Bramy Brandenburskiej

Radziecki pomnik obok Bramy Brandenburskiej jest również otoczony czołgami. Pomnik jest również miejscem spoczynku co najmniej 2000 żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w bitwie o Berlin w 1945 roku.

Lotnisko Gatow w dawnym sektorze brytyjskim również przypomina o dziesięcioleciach obecności aliantów. Królewskie Siły Powietrzne stacjonowały tu aż do ostatecznego wycofania się 8 września 1994 roku. Obecnie na terenie lotniska znajduje się Muzeum Historii Wojskowości Niemieckich Sił Zbrojnych.

Samoloty nie lądują już na lotniskach Tempelhof i Tegel

Operacje lotnicze w Gatow już dawno zostały zakończone. Dotyczy to również byłych lotnisk wojskowych i cywilnych w sektorach amerykańskim i francuskim: Tempelhof i Tegel. W obu miejscach można jednak poznać burzliwą historię aliantów.

W listopadzie ponownie będzie można podziwiać wyjątkową atrakcję: miniaturową wieżę Eiffla wykonaną z drewna przed Centre Français de Berlin w dzielnicy Wedding. 13-metrowa replika słynnego paryskiego zabytku była zagrożona zawaleniem. W centrum kultury, które zostało otwarte w 1961 roku, wszystko kręci się wokół przyjaźni francusko-niemieckiej, nawet po wycofaniu się aliantów.

Nazwy ulic przypominają o przeszłości

Minęło 30 lat, odkąd ostatni żołnierze zwycięskich mocarstw II wojny światowej opuścili Berlin. Niektóre z ich koszar są obecnie wykorzystywane przez niemieckie siły zbrojne. Dziedzictwo aliantów jest szczególnie widoczne w historycznych punktach miasta. Ale można też znaleźć inne ślady, które mogą zaskoczyć osoby niezaznajomione z Berlinem. Należy do nich Cité Foch w dzielnicy Reinickendorf. Tutaj przeszłość żyje nawet w nazwach ulic: Avenue Charles de Gaulle, Place Molière, Rue Montesquieu.