NPD: historia, fakty, liczby
2 grudnia 2011
Partia NPD powstała w 1964 roku. Wywodziła się głównie z Niemieckiej Partii Rzeszy (Deutsche Reichspartei, DRP), która rozwiązała się w 1965 roku. W jej skład weszli także działacze FDP i Niemieckiej Partii (Deutsche Partei, DP). Od czasu jej założenia jest partią propagującą pangermanizm i nacjonalizm. Krytycy uważają ją za partię rewanżystowską i gloryfikującą brunatną przeszłość Niemiec.
Program partii NPD uchwalony w 2010 r. w Bambergu nosi tytuł: "Praca.Rodzina.Ojczyzna" i we wszystkich swych rozdziałach odnosi się do cudzoziemców żyjących w Niemczech. Partia ta propaguje "socjalne państwo narodowe", którego przeciwieństwem jest "państwo imigracyjne". W punkcie 10., zatytułowanym "Niemcy dla Niemców" integrację obcokrajowców określa się jako "zbrodnię na ludzkości" (Voelkermord). Wspólne nauczanie dzieci "niemieckich" i "obcokrajowców" ma zostać zlikwidowane, a w policyjnych statystykach przestępczości powinna zostać stworzona także kategoria specjalnie dla "obcokrajowców-imigrantów". Ponadto NPD chciałaby na drodze referendum wprowadzić w Niemczech karę śmierci.
Zmienne dzieje
W pierwszych latach swej działalności NPD odnosiła sukcesy na płaszczyźnie krajów związkowych. W roku 1966 udało się jej wejść do parlamentów krajowych Hesji i Bawarii, w rok później do landtagów w Bremie, Nadrenii-Palatynacie, Dolnej Saksonii i Szlezwiku-Holsztynie. Największym sukcesem początkowych lat było zwycięstwo w wyborach krajowych w Badenii-Wirtembergii w 1968 roku, kiedy to partia ta uzyskała poparcie 9,8 proc. elektoratu tego landu.
Ten moment był dla partii przełomowy: po tym jak w wyborach federalnych w 1965 roku, w rok po powstaniu z mety uzyskała 2 proc. głosów, spodziewała się, że w następnych wyborach w 1969 poprawi ten wynik i uda jej się wejść do Bundestagu. Lecz rezultat tych wyborów był rozczarowaniem: 4,3 proc., i po nim miał nastąpić także schyłek popularności w wyborach krajowych i następnych powszechnych. Do czasu zjednoczenia Niemiec partii tej nie udało się już nigdy pokonać 5-procentowej poprzeczki.
Za to po zjednoczeniu Niemiec, od 2004 roku, w wyborach landowych rozpoczęło się pasmo sukcesów NPD. Wtedy w Saksonii uzyskała poparcie 9,2 proc. wyborców i jej posłowie zasiedli w landtagu w Dreźnie, dwa lata później także w landtagu Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Pomimo pewnych strat wynik ponad 5-procentowy udało się jej utrzymać także w roku 2009 i 2011, i już drugą kadencję posłowie NPD siedzą w landtagach w Dreźnie i Schwerinie. W wyborach do Parlamentu Europejskiego NPD startowała pięciokrotnie, lecz nigdy nie dostała więcej niż 0,9 proc. głosów.
Radykalny narybek, zbrodniarze jako idole
NPD nie nagłaśnia specjalnie, kto należy do grona jej członków. Federalna Centrala Oświaty Politycznej (BZPB) oceniała w roku 2008 liczbę członków NPD na 7 tys. Na temat tego grona nie ma żadnych naukowych opracowań, oprócz analizy politologa Armina Pfahl-Traughbera, który badał saksońską NPD. Wynika z tego, że są to "dość młodzi ludzie z niższych warstw społeczeństwa, będący sympatykami lub członkami środowiska skinów lub ugrupowań neonazistowskich".
Agresywna młodzieżówka
NPD jako jedyna partia skrajnie prawicowego spektrum utrzymuje własną młodzieżówkę. Są to "Młodzi Narodowi Demokraci (Junge Nationaldemokraten, JN). Przewodniczącym tej organizacji był do roku 1999 obecny federalny przewodniczący NPD Holger Apfel, kierujący także klubem NPD w drezdeńskim landtagu. Pod jego przewodnictwem młodzieżówka wyostrzyła swój profil ideologiczny. Skrajnie prawicowa ideologia otrzymała jeszcze bardziej agresywne i radykalne akcenty, niż propaguje je sama macierzysta partia. Młodzi Narodowi Demokraci określają się mianem "przedstawicieli nacjonalno-rewolucyjnego skrzydła wewnątrz NPD, a za przykład przewodniczący Apfel dawał im "Wehrmacht i żołnierzy Waffen-SS".
Gloryfikacja narodowego socjalizmu
Pokrewieństwo NPD i hitlerowskiej NSDAP w ideologii i kulcie przywódców i funkcjonariuszy jest jednoznaczne. Począwszy od symboliki, jaką posługują się neonaziści na kongresach partii, poprzez przejawy sympatii dla "zastępcy Hitlera" Rudolfa Hessa, aż po rewizjonistyczne zapędy w interpretacji historii. Szef organizacyjny NPD w Szlezwiku-Holsztynie Juergen Gerg w jednym z wywiadów telewizyjnych z 2003 r. powiedział wręcz "NSDAP była zawsze wzorem, szczególnie w sprawach organizacyjnych i w sposobie swej prezentacji":
Działacze NPD relatywizują w swych wypowiedziach zbrodnie wojenne hitlerowców w okresie II wojny światowej i kwestionują niepodważalną historycznie winę hitlerowskich Niemiec, bagatelizują i relatywizują holokaust.
Używanie narodowosocjalistycznych symboli i gloryfikacja hitleryzmu są w Niemczech zabronione, podobnie jak negowanie holokaustu. W roku 2001 rząd federalny złożył przed Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym wniosek o delegalizację NPD. W roku 2003 Trybunał umorzył postępowanie, ponieważ okazało się, że działalność NPD była w dużej części inspirowana przez agentów Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji. Szacuje się, że do 15 proc. funkcjonariuszy tej partii szczebla krajowego i federalnego współpracuje z UOK.
Dirk Kaufmann / Małgorzata Matzke
red.odp.: Danuta Bregula