Smog i pył. Jak temu zaradzić?

Na całym świecie w miastach utrzymuje się wysokie zanieczyszczenie powietrza. Jest ono przyczyną zgonów ponad 6 mln ludzi rocznie – wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Czyli co dziewiąty zgon ma związek z zanieczyszczonym powietrzem.

W Europie liczba zgonów wynosi 400 tys. rocznie. Około 85 proc. mieszkańców miast jest narażonych na szkodliwą dla zdrowia emisję pyłów.

Głównym problemem w metropoliach jest komunikacja. Pył wydmuchiwany jest z rur wydechowych samochodów, głównie tych z silnikami diesla. Do tego dochodzi pył przy hamowaniu, zużyciu opon czy po prostu z drogowego kurzu.

Kolejnym problemem są tlenki azotu. Atakują układ oddechowy, wywołując astmę. W miastach to właśnie samochody emitują tlenki azotu, szczególnie pojazdy z silnikami diesla. A ponieważ oczyszczanie spalin w prawie wszystkich dieslach nie jest wystarczająco efektywne, pojazdy te (nawet nowe) wydalają sześciokrotnie więcej tlenków azotu niż przewidują normy i tym samym sześć razy więcej niż samochody na benzynę.

Testy i kontrole

Nowe ciężarówki z silnikiem diesla mimo większego obciążenia silnika wydalają już o połowę mniej tlenków azotu niż nowe samochody osobowymi z takim silnikiem. Stało się to możliwe dzięki lepszym testom i kontrolom. Podczas gdy testy emisji zanieczyszczeń z samochodów ciężarowych i autobusów już od 2013 roku przeprowadza się za pomocą urządzeń mobilnych i na losowo wybranych pojazdach, testy samochodów osobowych dalej ograniczają się do warunków laboratoryjnych i starannie wyselekcjonowanych prototypów. Nie ma też dodatkowych kontroli. Realne warunki testów, niezależne kontrole pojazdów w ruchu drogowym i kary za przekraczanie norm pomogłaby znacząco zredukować emisję szkodliwych substancji również w samochodach z silnikiem diesla.

Politycy pod presją

W Europie istnieją limity dot. zanieczyszczenia powietrza. W wielu miastach normy te są jednak od lat przekraczane. Mieszkańcy i organizacje ekologiczne z powodzeniem pozwały miasta, również Komisja Europejska wszczęła postępowanie przeciwko niektórym krajom, zarzucając im bezczynność. Dlatego politycy znaleźli się pod presją. Samochody z silnikiem diesla będą całkowicie zakazane od 2025 roku w Madrycie i Paryżu. W czasie smogu metropolie zakazują ruchu pojazdów, a Niemcy dyskutują na temat tzw. niebieskiej plakietki. Otrzymałyby ją czyste pojazdy, które będą mogły wjechać do miasta. Nie dostaną jej ekologiczne brudasy na kółkach.

Co z elektromobilnością?

W wielu miastach elektryczne auta to jeszcze rarytas. Norwegia daje dobry przykład. Już co piąty sprzedany tam samochód ma napęd elektryczny. W kraju liczącym zaledwie 5 mln mieszkańców jeździ już 100 tys. samochodów elektrycznych. Celem norweskiego rządu jest całkowite wyzbycie się do 2025 samochodów z silnikiem  spalinowym. Podobne rozwiązania, ale obowiązujące od 2030 roku, dyskutowane są w innych krajach.

Rowerem, autobusem, metrem

Zanieczyszczenie powietrze i zmiany klimatycznie zmuszają do refleksji i działań. Powstają ścieżki rowerowe, rozwijany jest transport publiczny. Rowery z silnikiem elektrycznym pozwalają pokonywać długie dystanse, poruszać się w górach i przewozić większe ładunki.

Gero Rüter / Katarzyna Domagała