SZ: Rozpoczyna się proces strażnika z KL Stutthof

Pochodzący z Rumunii Johann R. był członkiem hitlerowskiej formacji SS-Totenkopf. W latach 1942-1944 pełnił służbę wartowniczą w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof. Do jego obowiązków należało pilnowanie grup więźniów pracujących poza obozem oraz służba na wieży wartowniczej.

Prokuratura zarzuciła oskarżonemu współudział w zamordowaniu kilkuset osób. Z aktu oskarżenia wynika, że w okresie, gdy Johann R. pełnił służbę, w obozie zagazowano 100 Polaków i 77 jeńców sowieckich. Kilkuset Żydów zabito strzałami w potylicę w pomieszczeniu znajdującym się obok krematorium.

„Sueddeutsche Zeitung” zaznacza, że Stutthof, w przeciwieństwie do Auschwitz czy Dachau, jest niemal nieznany niemieckiej opinii publicznej, chociaż zamordowano w nim 65 tys. Żydów.

Oskarżony nic nie wiedział o zbrodniach?

Prokurator Andreas Brendel powiedział, że oskarżony nie ukrywał faktu, że był w obozie, twierdzi natomiast, że nic nie wiedział o morderstwach. „SZ” przypomina, że w rozmowie telefonicznej z jedną z niemieckich gazet oskarżony zapewniał, że nigdy nie był nazistą.

Prokuratura uważa natomiast, że jako strażnik Johann R. nie tylko wiedział o gazowaniu i rozstrzeliwaniu ludzi, lecz swoją służbą umożliwiał funkcjonowanie machiny śmierci.

Większość strażników uniknęła kary

„SZ” przypomina, że większość z ok. 3 tys. esesmanów ze Stutthofu uniknęła odpowiedzialności za zbrodnie. W latach 1946-1947 przed sądami w Polsce stanęło mniej niż stu byłych strażników, z których kilku skazano na kary śmierci.

Wyrok skazujący otworzyłby zdaniem „SZ” nowy rozdział w ściganiu nazistowskich zbrodni. Do tej pory Stutthof nie był traktowany jako element niemieckich planów zagłady.

W procesie uczestniczyć będzie 17 oskarżycieli posiłkowych. Ze względu na podeszły wiek, oskarżony może uczestniczyć w procesie nie dłużej niż dwie godziny dziennie.      

Oskarżony zapowiedział, że ustosunkuje się do zarzutów.

Powojenne kariera

Johann R. zrobił po wojnie doktorat z ekonomii. Był dyrektorem szkoły zawodowej kształcącej ogrodników. Na jego ślad wpadła kilka lat temu Centrala Ścigania Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu.  Postępowaniem przygotowawczym objęto czterech mężczyzn i cztery kobiety, którzy w czasie II wojny światowej służyli w KL Stutthof jako wartownicy, sekretarki, stenotypistki i telefonistki.

Ludwigsburg ściga zbrodniarzy

Placówka w Ludwigsburgu nie posiada uprawnień prokuratorskich, dlatego sprawy osób podejrzanych o pomocnictwo w ludobójstwie kierowane są do odpowiednich prokuratur.

Strażnicy obozów koncentracyjnych pozostawali do niedawna bezkarni, ponieważ warunkiem skazania ich było udowodnienie indywidualnych zbrodni, co ze względu na brak świadków było niemożliwe.

Dopiero w 2011 roku nastąpił zwrot w orzecznictwie. Monachijski Sąd Krajowy skazał Johna Demjaniuka, byłego strażnika hitlerowskiego obozu zagłady w Sobiborze, na 5 lat więzienia za pomoc w morderstwie w co najmniej 28 tys. przypadków. Jego indywidualnej winy nie trzeba mu było udowadniać. Wystarczyło, że pracował jako strażnik w obozie zagłady Sobibór. Ten wyrok umożliwił wdrażanie nowych postępowań. Od tamtej pory niemieckie sądy nie nalegają już na udowodnienie bezpośredniego udziału w zbrodniach, lecz dopuszczają procesy o pomocnictwo w zbrodniach.