Turcja. Parlament przyjmuje ustawę dezinformacyjną
14 października 2022
Turecki parlament zatwierdził ustawę, która uznaje za przestępstwo rozpowszechnianie „fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji na temat wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa kraju”. Regulacja obejmuje również wiadomości, „które mogłyby zaszkodzić zdrowiu publicznemu, zakłócić porządek publiczny, a także szerzyć strach lub panikę wśród ludności”.
Większość deputowanych opowiedziała się za tym, by sądy mogły skazywać akredytowanych dziennikarzy, a także zwykłych użytkowników sieci internetowych na wieloletnie kary więzienia. W skrajnych przypadkach grozić będą nawet trzy lata więzienia.
„Ta ustawa wypowiada wojnę prawdzie”
Projekt ustawy autorstwa rządzącej Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP; jej szefem jest sam prezydent Recep Tayyip Erdoğan – przyp.) i jej partnera, ultranacjonalistycznej Partii Narodowego Działania (MHP), ściągnął na siebie ostrą krytykę w kraju i za granicą. Stowarzyszenia dziennikarzy ostrzegają, że projekt ustawy może doprowadzić do powstania jednego z najostrzejszych mechanizmów cenzury i autocenzury w historii Republiki Tureckiej.
– Ta ustawa wypowiada wojnę prawdzie – powiedziała deputowana Meral Danis Bektas z pro-kurdyjskiej partii opozycyjnej Ludowej Partii Demokratycznej (HDP).
Burak Erbay, deputowany z laicystycznej Republikańskiej Partii Ludowej (CHP), podkreślił, że nowe prawo ogranicza przede wszystkim młodych ludzi, którzy komunikują się ze sobą za pośrednictwem sieci społecznościowych, takich jak Instagram czy Facebook. – Jeśli ta ustawa przejdzie tu, w parlamencie, możecie sobie w taki sposób rozbić swój telefon – dodał Erbay i na sali plenarnej roztrzaskał młotkiem, który przyniósł ze sobą, swój telefon komórkowy.
Działacz na rzecz praw mediów Veysel Ok (adwokat, który bronił więzionego w latach 2017-18 dziennikarza berlińskiej gazety „Die Welt” Deniza Yücela – przyp.) powiedział, że na mocy właśnie uchwalonych przepisów mogą być ścigani wszyscy krytycy rządu: „opozycja, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia prawników, dziennikarze i zwykli obywatele”.
„Wzmożona autocenzura”
Rada Europy, której Turcja jest członkiem, już na początku października skrytykowała niejasną definicję „dezinformacji” w projekcie ustawy. Towarzysząca temu groźba kary więzienia może spowodować „wzmożoną autocenzurę”, zwłaszcza w perspektywie wyborów parlamentarnych w czerwcu 2023 roku.
Dla prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, który w grudniu nazwał sieci internetowe „jednym z głównych zagrożeń dla demokracji w dzisiejszych czasach”, mogą to być najtrudniejsze wybory od czasu objęcia przez niego urzędu prawie dwie dekady temu. Z powodu galopującej inflacji i kryzysu walutowego notowania AKP spadły bowiem w sondażach do najniższego poziomu.
Erozja wolności prasy
Oliver Money-Kyrle, kierownik działu rzecznictwa i programów europejskich Międzynarodowego Instytutu Prasy (International Press Institute / IPI), wezwał do wycofania ustawy.
– Turecki rząd musi zapewnić, że dziennikarze mogą wykonywać swoją pracę bez zastraszania i prześladowania – powiedział Deutsche Welle. IPI zostało założone w 1950 roku i prowadzi kampanie na rzecz wolności prasy na całym świecie.
Organizacje pozarządowe regularnie potępiają erozję wolności prasy w Turcji. W aktualnym rankingu organizacji Reporterzy bez Granic Turcja jest bardzo daleko w tyle, zajmuje 149 miejsce na 180 badanych państw. Dla przypomnienia: ranking otwierają Norwegia, Dania i Szwecja, Niemcy znajdują się na pozycji 16. a Polska – na 66. Tuż za Turcją plasują się Białoruś, Azerbejdżan, Rosja i Afganistan na miejscach od 153 do 156. Listę zamykają Iran, Erytrea i Korea Północna.
(DPA, AFP, RTR/amp)