UE. Koniec z ułatwieniami wizowymi dla Rosjan

Unijne rządy w Radzie UE oficjalnie zatwierdziły w ten piątek [9.9.2022] decyzję o całkowitym zawieszeniu umowy z Rosją o ułatwieniach wizowych z 2007 roku, co wejdzie w życie od 12 września. To zgodne z decyzją szefów dyplomacji 27 państw Unii z zeszłego tygodnia. – Pozwólcie, że powiem coś, co jest oczywiste. Otóż, bycie turystą wjeżdżającym do Unii Europejskiej nie jest prawem podstawowym – tak Ylva Johansson, komisarz UE ds. wewnętrznych, odpowiadała niedawno na zarzuty co do naruszania praw „zwykłych” Rosjan.

Dzisiejsza decyzja oznacza, że cena wiz schengeńskichdla obywateli Rosji wzrasta z 35 do 80 euro. Standardowy termin podejmowania przez konsulaty decyzji co do wniosków wizowych zostanie wydłużony z 10 do 15 dni. W indywidualnych przypadkach, gdy konieczna jest dalsza analiza wniosku, ten czas może zostać przedłużony do 45 dni. Ponadto Rosjanie nie będą już mieć łatwego dostępu do wiz ważnych na wielokrotny wjazd do strefy Schengen. A wizy wielokrotnego wjazdu będą wydawane na podstawie mniej korzystnych przepisów kodeksu wizowego i wnioskodawcy będą musieli przedłożyć pełną listę dokumentów uzasadniających prośbę o wizę.

Zawieszenie umowy o ułatwieniach wizowych to – w ocenie dyplomatów z Polski bądź krajów bałtyckich – dość słaby substytut twardego ograniczenia wjazdów turystycznych.

Zwłaszcza Estończycy oraz Finowie przekonywali od paru tygodni, że nie chodzi wyłącznie o niejako sankcyjne uderzenie w Rosjan za wojnę w Ukrainie, lecz także o bezpieczeństwo krajów graniczących z Rosją. Wielu Rosjan – wskutek wstrzymania lotów między Rosją i UE –przerzuciło się bowiem na lądowe przejścia graniczne z Unią. W rezultacie tłumy Rosjan z wizami schengeńskimi wydanym np. przez Niemcy, Włochy, Hiszpanię, wjeżdżają do Estonii (wjazdy z Rosji wzrosły tam dziesięciokrotnie) czy Finlandii, by dopiero stamtąd lecieć dalej do Europy.

Polska: Chodzi o bezpieczeństwo

„Kraje graniczące z Rosją są coraz bardziej zaniepokojone znacznym i rosnącym napływem obywateli rosyjskich do UE i strefy Schengen przez nasze granice. Uważamy, że staje się to poważnym zagrożeniem dla naszego bezpieczeństwa publicznego i dla całej wspólnej strefy Schengen” – ogłosili wczoraj [8.9.2022] premierzy Litwy, Łotwy, Estonii oraz Polski. Poinformowali, że te cztery kraje uzgodniły „wspólne podejście regionalne” i zapowiedzieli wprowadzenia krajowych ograniczeń dla obywateli rosyjskich z wizami UE. „Celem jest przeciwdziałanie bezpośrednim zagrożeniom dla porządku publicznego i bezpieczeństwa oraz ograniczenia wjazdu do strefy Schengen dla obywateli z Rosji” – głosi wspólne stanowisko czworga premierów.

Estonia już ogłosiła, że zamierza radykalnie ograniczyć wjazdy z Rosji dla posiadaczy wiz schengeńskich. „Podkreślamy, że nie jest to całkowity zakaz wjazdu, a wspólnie uzgodnione uzasadnione wyjątki pozostaną w mocy dla dysydentów, przypadków humanitarnych, członków rodzin, posiadaczy dokumentów o stałym pobycie w UE, w celu ułatwienia przewozu towarów i usług transportowych” – deklarują trzy kraje bałtyckie i Polska. Natomiast Finlandia, choć także nie jest usatysfakcjonowana zaledwie zawieszeniem umowy o ułatwieniach wizowych z Rosją, czeka na koleje kroki na poziomie ogólnounijnym.

Szef unijnej dyplomacji Josep Borrell już po zeszłotygodniowej naradzie ministrów UE w Pradze przypominał, że wiza schengeńska nie zawsze jest gwarancją wjazdu do UE. Odebrano to jako zielone światło instytucji UE dla ograniczeń krajowych. Istotnie, reguły strefy Schengen pozwalają na odmowę wjazdu dla posiadacza wizy, jeśli zostanie uznany za zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych któregokolwiek z jej państw. Od decyzji o niewpuszczeniu do strefy Schengen przysługuje odwołanie, ale złożenie takiego wniosku jej nie zawiesza.

Unia w pierwszej połowie 2022 roku zarejestrowała ponad 1,3 mln wjazdów z Rosji, a obecnie blisko milion obywateli Rosji ma ważne wizy schengeńskie. Komisja Europejska zamierza jeszcze we wrześniu przedstawić wskazówki, jak postępować z nowymi wnioskami o wizy. – Dzięki tym wytycznym upewnimy się, że pozostajemy zawsze otwarci i chronimy tych, którzy potrzebują ochrony, czyli dziennikarzy, dysydentów, działaczy na rzecz praw człowieka oraz osoby podróżujące na przykład z powodów rodzinnych – tłumaczyła komisarz Johansson. Komisja Europejska pracuje też nad przepisami o nieuznawaniu paszportów wydawanych przez Rosję w okupowanej części Ukrainy.

Z kolei Polska, popierana w tej kwestii m.in. przez Belgów, domaga się monitorowania statystyk wiz dla Rosjan wydawanych przez poszczególne kraje Unii. Celem jest polityczny nacisk na zmniejszenie liczby rozpatrzonych wniosków od Rosjan. Finlandia już zdecydowała o redukcji ogólnej liczby wydawanych wiz dla Rosjan o 90 procent.