UE: Polacy nie mogą być obywatelami II kategorii w Londynie

- Musimy wiedzieć, w czym się zgadzamy i w czym się nie zgadzamy, by zacząć szybko negocjować. Czekamy na Brytyjczyków. Będę pracować, nawet jeśli przyślą swe stanowisko negocjacyjne w ten piątek, w święto narodowe Francji – powiedział Francuz Michel Barnier, negocjator Unii ds. brexitu.

Komisja Europejska dyskutowała w środę (12.07.2017) o brexicie, bo już w najbliższy poniedziałek do Brukseli przyjeżdża minister David Davis na kolejną rundę rozmów o warunkach brytyjsko-unijnego rozwodu. Barnier i Komisja potwierdziły twarde żądania co do gwarancji zachowania po brexicie obecnych praw ponad 3 mln obywateli UE (w tym Polaków) w Wlk. Brytanii.

PiS nie krytykuje Londynu

Pierwsza faza rokowań, która miałaby się zakończyć do grudnia, obejmuje pobrexitowe prawa obywateli UE, rachunki Londynu wobec budżetu UE oraz zarysowanie pomysłów, jak uniknąć wprowadzenia regularnych kontroli granicznych między unijną Irlandią i brytyjską Irlandią Płn. – Londyn przedstawił tylko propozycję co do przyszłych praw obywateli UE w Wlk. Brytanii, ale jest ona niewystarczająca. Nie pozwoliłaby im żyć tak, jak teraz. I nie zapewnia nam wzajemności, jeśli porównać ją np. z prawami zagwarantowanymi Brytyjczyków w Hiszpanii – powiedział Barnier.

Brytyjską ofertę ostro ocenili w tym tygodniu również przedstawiciele frakcji europarlamentarnych, które obejmują łącznie ok. 75 proc. deputowanych. – To propozycja utworzenia „obywateli drugiej kategorii” z Europejczyków w Wlk. Brytanii. Zawetujemy brexitową umowę z takimi zasadami– zapowiedział Guy Verhofstadt, koordynator Parlamentu Europejskiego ds. Brexitu. Jedynym liczącym się klubem, który nie dołączył do tej krytyki wobec Londynu, jest frakcja konserwatystów – jej dwie główne grupy narodowe to polski PiS oraz brytyjscy torysi.

Londyn chce, by przyszłe prawa obywateli UE były zagwarantowane w brytyjskim prawie i chronione przez brytyjskie sądy, na co Unia odpowiada, że przecież brytyjskie prawa będą mogły się zmieniać. – Chcemy, by gwarancje wynikały wprost z umowy międzynarodowej między UE i Wlk. Brytanią w sprawie brexitu – powiedział Barnier. Bruksela chce, by system odwoławczy w razie łamania tej umowy był oparty na unijnym Europejskim Trybunale Sprawiedliwości w Luksemburgu, co jest nie do przełknięcia dla rządu Theresy May. Ponadto Bruksela odrzuca – zaproponowane przez Londyn – pogorszenie zasad przyszłego łączenia rodzin przez obywateli UE. Małżonkowie (obecni i przyszli) sprowadzani do Londynu np. z Bułgarii byliby sprawdzani pod względem dochodowym (dla uniknięcia fikcyjnych ślubów).

- Oferta Londynu nie daje jasności do co statusu prawnego dzieci urodzonych po brexicie. Nie wiemy, jakie będą opłaty za studia. Obywatelom UE grozi utrata prawa do głosowania w wyborach lokalnych. Zbyt wiele jest niejasności – tłumaczył Verhofstadt. Londyn porzucił już nadzieje, że sprawę obywateli UE da się ustalić w parę dni, ale wciąż jest zaskoczony, że Bruksela domaga się bardzo detalicznych uregulowań. Jednak Unia nie zamierza ustępować, bo to najłatwiejszy temat negocjacji i gdyby zaczęła mięknąć już w tej sprawie, to Londyn zwątpiłby w jej stanowczość w bardziej skomplikowanych tematach. Bodaj najtrudniejszym są teraz pieniądze.

Przy brexicie o gwizdaniu

- Unia może sobie pójść pogwizdać – tak szef brytyjskiej dyplomacji Boris Johnson skomentował w tym tygodniu z Izbie Gmin oczekiwania Unii co do finansowych zobowiązań Londynu wobec Brukseli. I zdanie o „gwizdaniu” to na razie całe stanowisko negocjacyjne Londynu. Wprawdzie Bruksela nie chce już tej jesieni wyliczać precyzyjnej sumy (doroczne wpłaty krajów UE do kasy unijnej nieco zmieniają się w zależności od ich PKB i wydatków UE), ale oczekuje zgody co do metodologii jej rachowania. I ostatecznie liczy - wedle nieoficjalnych szacunków – na około 60 mld euro w 2019 r. w ramach „końcowego uregulowania rachunków między Unią i Londynem”.

– Nie słyszę żadnego gwizdania. Słyszę tylko tykający zegar – odpowiedział w środę Barnier. Podkreślił, że bez porozumienia w tej kwestii nie będzie zgody UE na przejście do drugiego etapu negocjacji o przyszłych stosunkach handlowych i inwestycyjnych z Londynem. To część rokowań, na której najbardziej zależy wielu Brytyjczykom bojącym się wielkich strat gospodarczych w razie „brudnego brexitu” bez żadnego porozumienia z Unią. – Zegar tyka – powtarza zatem Barnier, bo najpóźniejsza data brexitu to marzec 2019 r., a w UE nie ma teraz apetytu na jej przesuwanie na późniejszy termin (do tego trzeba jednomyślności wszystkich krajów Unii).

 - Nie domagamy się ani jednego euro i ani jednego funta, do którego zapłacenia nie zobowiązał się Londyn – przekonywał Barnier, nawiązując do zgody wszystkich krajów Unii z 2013 r. co do budżetu UE na okres od 2014 do 2020 r. (z ostatnimi fakturami opłacanym do 2023 r.). Gdyby jednak Londyn odmówił płacenia, pobrexitowa dziura w kasie UE wyniosłaby 8-9 mld euro już w 2019 r. i 10-12 mld euro rocznie od 2020 r. To oznaczałoby, że Unia najprawdopodobniej musiałaby ciąć wydatki na unijne fundusze w polityce spójności i rolnej już w tej siedmiolatce budżetowej.

Tomasz Bielecki, Bruksela