Presidenti kinez Xi viziton Evropën

Kur presidenti kinez Xi Jinping vizitoi për herë të fundit Bashkimin Evropian në vitin 2019, bota ishte më e thjeshtë. Askush nuk kishte dëgjuar për COVID-19, pushtimi masiv i Ukrainës nga Rusia ishte ende larg, dhe Brukseli dhe Pekini po shqyrtonin një marrëveshje tregtare dhe investimesh.

Marrëdhëniet janë shumë më të ftohta sot: marrëveshja është ngrirë pas një shkëmbimi sanksionesh dhe BE gjithnjë e më i ashpër ka hartuar një listë masash të reja që synojnë reduktimin e varësisë nga Kina.

Xi e nisi udhëtimin e tij në Francë të dielën, përpara se të vazhdojë në Serbi dhe Hungari.

Në orën 11 të hënën, sipas planit zhvillohet një takim i përbashkët midis Presidentit francez Emanuel Macron, presidentes së KE, Ursula von der Leyen dhe Presidentit kinez Xi.

Tregtia BE-Kinë mbetet element fërkimi

Në një deklaratë paraprake, von der Leyen tha se "mungesa e balancës në aksesin (reciprok) në treg duhet të adresohet." "Evropa nuk mund t'i pranojë këto praktika shtrembëruese të tregut që mund të çojnë në deindustrializim në Evropë," tha ai. Ajo i quajti marrëdhëniet e Evropës me Kinën "një nga më komplekset, por edhe një nga më të rëndësishmet".

BE dhe Kina janë partnerët kryesorë tregtarë të njëra-tjetrës, por importet evropiane i kalojnë shumë eksportet në Kinë. Vitin e kaluar, BE hapi një hetim mbi subvencionet kineze për automjetet elektrike, të denoncuar nga Pekini si "proteksionizëm i pastër".

Media shtetërore kineze ndoqi një ton pajtues në disa editoriale. "Bashkëpunimi ekonomik dhe tregtar midis Kinës dhe BE-së është i madh, dhe goditjet dhe plagët janë të pashmangshme", shkruante People's Daily, gazeta kryesore e Partisë Komuniste. "Kina është e gatshme të forcojë komunikimin dhe koordinimin me BE, të promovojë bashkëpunimin dhe të zgjidhë dallimet përmes dialogut."

Vendet e BE nuk janë të unifikuar në qëndrimin ndaj Kinës. Ndërsa Parisi mbron një linjë më të ashpër në hetimin e automjeteve elektrike, Berlini dëshiron të jetë më i kujdesshëm, sipas burimeve. Kancelari gjerman Olaf Scholz, i cili ishte në Kinë muajin e kaluar, nuk do t'i bashkohet Macronit dhe Xi-së në Paris, për shkak të angazhimeve të mëparshme.

Isabelle Feng, një studiuese në Université libre francophone de Bruxelles, tha se ajo priste që tregtia midis BE dhe Kinës të binte "shumë, shumë ngadalë" mes marrëdhënieve të tensionuara. "Ndryshimi i zinxhirëve të furnizimit global kërkon kohë," tha Feng.

Franca: Ukraina është në qendër të vëmendjes, por a do ta dëgjojë Xi?

Presidenti francez Emmanuel Macron mirëpritimi homologun e tij kinez në Paris të hënën, kuka ftuar edhe Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen.

Ndërsa Presidenti i Kinës, Xi vlerësoi lidhjet me Francën, në një deklaratë të bërë publike pas mbërritjes së tij në Paris. Ai se lidhjet Kinë-Francë janë "një model për komunitetin ndërkombëtar të bashkëjetesës paqësore dhe bashkëpunimit të favorshëm midis vendeve me sisteme të ndryshme shoqërore".

Udhëheqësit francezë dhe kinezë do të udhëtojnë më pas në Pirene, vendi i pushimeve të fëmijërisë së Macron-it. Një burim në zyrën e presidentit francez tha se diskutimet do të ishin "shumë politike", të dominuara nga ndarjet rreth luftës së Rusisë në Ukrainë.

Franca ka vendosur raunde të njëpasnjëshme sanksionesh ndaj Moskës përmes BE që nga viti 2022, ndërsa Kina ka favorizuar marrëdhënie më të ngushta me Rusinë. "Qeveria kineze ka mbajtur gjithmonë një pozicion objektiv, neutral dhe të ekuilibruar dhe nuk favorizon asnjë palë”, tha për mediat kineze në fillim të kësaj jave, ambasadori kinez në Francë, Lu Shaye.

Një burim i qeverisë franceze tha se Macron "do të inkurajojë Kinën, e cila është një nga partnerët kryesorë të Rusisë, të përdorë levat që ka në dispozicion për të ndryshuar llogaritë e Moskës dhe për të kontribuar në zgjidhjen e konfliktit".

Por presioni i Parisit rrezikon të bjerë në vesh të shurdhër. Xi pranoi të telefononte presidentin e Ukrainës pas vizitës së Macronit në Kinë vitin e kaluar, por pak gjë rezultoi nga kjo.

Emmanuel Lincot, një studiues në Institutin Katolik të Parisit dhe Institutin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Strategjike, tha për DW se si fuqia e vetme bërthamore e BE-së, Pekini e konsideron Francën të rëndësishme. Por për Lincotin, vizita e planifikuar e presidentit të Rusisë në Kinë në fund të muajit dëshmon qëndrimin e palëkundur të Pekinit.

"Nuk do të ketë asnjë pikë ndryshimi në qasjen e Xi Jinping-ut ndaj çështjeve kryesore ndërkombëtare," tha ai.

Gjatë qëndrimit të tij në Francë, Xi do të nënshkruajë gjithashtu marrëveshje të reja tregtare, duke përfshirë planet për porosi të reja kineze me gjigantin francez të aviacionit Airbus.

Kina investon miliarda në Serbi

Dhe nëse ai rrezikon të vuajë zemërimin e forcimit të pozicionit të BE-së në Paris, mirëpritja do të jetë më e ngrohtë në Beograd dhe Budapest.

Pas Francës, Xi do të udhëtojë në Serbi, ku momenti ka rëndësi thelbësore. Ardhja e tij përkon me 25 vjetorin e bombave amerikane që goditën ambasadën kineze në Beograd si pjesë e fushatës ajrore të NATO-s, për t'i dhënë fund fushatës së spastrimit etnik nga Republika Federale e Jugosllavisë kundër shqiptarëve të Kosovës.

Uashingtoni kërkoi falje për incidentin, duke e quajtur atë një aksident, dhe i pagoi dëmshpërblim Kinës për shtetasit e vrarë. Por shumë kinezë vazhdojnë të besojnë se ambasada u godit qëllimisht.

Për Kinën, ky është një moment historik në të cilin "Perëndimi i madh i keq" i ka shkaktuar dëm të drejtpërdrejtë Kinës. "Kjo theksoi nevojën për të rindërtuar rendin botëror," tha Stefan Vladisavljev, një studiues në Fondacionin BFPE me qendër në Beograd  "Ka një moment të përbashkët viktimizimi".

A po i ndot një fabrikë çeliku kineze qytetet serbe?

Zyrtarisht një kandidate për anëtarësim në BE, Serbia dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor janë në një zonë të ndjeshme gjeopolitike, ku fuqi të ndryshme konkurrojnë për ndikim. BE është partneri më i madh ekonomik i Serbisë. Por sipas Rrjetit Ballkanik të Gazetarisë Hulumtuese, midis viteve 2009 dhe 2021, investimet kineze në Serbi kapën shumën mbi 3 miliardë euro.

"Prania kineze në Serbi ka pasur një ndikim pozitiv ekonomik, por duhet të diskutojmë - gjë që nuk po e bëjmë aktualisht - aspektet negative ose gërryese të pranisë". "Po flasim kryesisht për ndikimin në mjedis." thaVladisavljev.

Hungaria: Një mikeshë anëtare e BE?

Xi do ta përfundojë udhëtimin e tij evropian në Hungari, anëtarja e BE-së më shpesh në mosmarrëveshje me Brukselin. Ministria e Jashtme e Kinës tha se të dy shtetet kishin "thelluar besimin e ndërsjellë politik" vitet e fundit. Por studiuesja Isabelle Feng e përshkruan tendencën ndryshe.

"Hungaria është kali i Trojës së Kinës në BE”, tha ajo për DW. Në të kaluarën, Budapesti ka bllokuar deklaratat e BE për Hong Kongun, ka vonuar ndihmën e BE për Ukrainën dhe sanksionet kundër Rusisë.

Ministri i Jashtëm hungarez Peter Szijjarto i tha medias kineze The Global Times të martën se hetimi i BE-së për subvencionet e automjeteve elektrike kineze ishte "me të vërtetë i rrezikshëm dhe i dëmshëm" dhe se vendi i tij do të ishte "shumë i angazhuar" në përmirësimin e lidhjeve midis BE dhe Kinës.

Sipas studiueses Feng, kjo përçarje e BE është e dobishme për Pekinin. "Strategjia e Kinës ndaj BE-së për 20 vjet ka qenë gjithmonë përça dhe sundo," shpjegoi ajo.

Për Emmanuel Lincotin, vendimi i Xi-t për të gjykuar Hungarinë dhe për të refuzuar kryeqytetin e BE-së është një mesazh: "Ai dëshiron të punojë me një Evropë të zhgënjyer me Brukselin."

aud (rtr, Rosie Birchard)