„Božija čestica“ postoji

U potrazi za tzv. Higsovim bozonom, naučnici sa Centra za nuklearnu fiziku CERN otkrili su potpuno novu česticu. Podaci koji su prikupljeni tokom eksperimenata još uvek se proveravaju, ali sve ukazuje na to da nova čestica u potpunosti odgovara traženom bozonu koji se u nauci još naziva i „božija čestica“.

Do otkrića se došlo u najvećem akceleratoru na svetu koji se nalazi na francusko-švajcarskoj granici. Reč je o prstenastom tunelu koji je dug čak 27 kilometara i u kojem se izazivaju sudari protona koji se kreću brzinom koja skoro dostiže brzinu svetlosti.

Četiri decenije potrage

Potraga za Higsovim bozonom traje već skoro 40 godina. Teorija o njegovom postojanju do sada se bazirala samo na tezi i na teorijskim jednačinama kojima je fizika elementarnih čestica objašnjavala proces nastanka univerzuma nakon „velikog praska“. U svim tim jednačinama, bozon, nazvan po britanskom fizičaru Peteru Higsu, bio odgovoran je za postojanje mase.

U trag ovom bozonu ušlo se razbijanjem protona u akceleratoru CERN, potvrdio je za internet-izdanje nemačkog „Špigla“ Tomas Miler sa Instituta za tehnologiju pri univerzitetu u Karlsrueu: „Prilikom eksperimenta otkrili smo signal koji potiče od potpuno nove čestice. Prilično smo sigurni da se radi o Higsovom bozonu. Ta čestica je u potpunosti kompatibilna sa Higsovim bozonom s kojim smo računali u standardnom modelu elementarne fizike.“

Verovatnoća da se ne radi o „božijoj čestici“ iznosi svega 1:1.000.000 (jedan naprema milion), prenose izvori u centru CERN.

Čestitke iz Nemačke

Čestitku naučnicima već je uputila nemačka ministarka za nauku Anete Šavan: „Upornost i radoznalost naučnika konačno je nagrađena uspehom. Čestitam na ovom senzacionalnom otkriću.“

Peter Higs, koji danas ima 83 godine, predvideo je postojanje te čestice još 1964. godine. Za naučnike je to dugo bila poslednja neotkrivena, ali fundamentalno važna čestica, koja je nedostajala kako bi se objasnio standardni model fizike o postojanju materije. Da ta čestica nije pronađena, u vodu bi pao teorijski model o masi i energiji kojim fizičari već decenijama objašnjavaju procese u univerzumu.

Autor: Azer Slanjankić (afpd, rtrd, spiegel)
Odgovorni urednik: Ivan Đerković