Novčić koji je odlučio šampiona

Jedan novčić, i to iz Turske, odigrao je odlučujuću ulogu kod osvajanja titule evropskog prvaka u fudbalu. U polufinalu 1968, igrali su Italija kao domaćin i Sovjetski savez. Posle produžetaka i dalje je bilo 0:0. Odluka je doneta bacanje novčića – u kabini Kurta Černera. Nemački sudija imao je jedan turski novčić sa loptom na jednoj i golom na drugoj strani.

Sovjetski treneri tražili su probno bacanje koje je bilo u korist SSSR-a. Ali prilikom zvaničnog bacanja, Italijani su imali više sreće. Kapetan Đjakinto Fačeti izabrao je stranu sa golom i bio je u pravu.

„Bacanje novčiča bilo je, kod jedne tako važne utakmice više nego neprimereno“, ocenio je sudija Černer decenijama kasnije. Ipak, Italijani i danas drže titulu, ali samo zbog ponavljanja utakmice, nakon što u prvom finalu nije bilo pobednika ni posle produžetaka.

Dva „Zlatna gola“ u finalu

Ne bacanjem novčića, ali ipak uz veliku ulogu sreće, odlučene su još dve kasnije titule. Oliver Birof postigao je na Evropskom prvenstvu u Engleskoj 1996, tokom produžetaka, „zlatni gol“ protiv Češke za 2:1. Sviran je kraj utakmice, Nemačka je bila šampion.

U Belgiji, na kraju turnira 2000, u meču Holandije protiv Francuza, David Trezege postigao je poslednji „zlatni gol“ u istoriji Evropskih prvenstava i doneo pobedu Francuskoj 2:1 posle produžetaka. To pravilo kasnije je ukinuto.

Pet promašenih penala

Jedino finale koje su odlučili penali, dobila je 1976. Čehoslovačka protiv Nemačke. Uli Henes promašio je odlučujući jedanaesterac u Beogradu, u tadašnjoj Jugoslaviji.

Kad smo kod promašaja, evropski rekorderi su Holanđani, koji su bili domaćini zajedno sa Belgijom 2000. Tokom polufinala u Amsterdamu, narandžasti su protiv Italije promašili pet puta – dva puta u regularnom vremenu i tri puta tokom izvođenja jedanaesteraca. Utakmica sa najviše golova, bez penala, bila je polufinale između domaćina Francuske i Jugoslavije 1960, koja se završila rezultatom 4:5.

Golgeter Platini

Najkorisniji igrač u evropskim šampionatima dolazi iz Francuske. Mišel Platini postigao je devet golova. Sve te pogotke današnji predsednik UEFA zabeležio je na šampionatu 1984. u Francuskoj.

Najmlađi strelac svih vremena je Švajcarac Johan Folanten, koji je imao 18 godina i 141 dan kada je 2004 u Portugalu, tokom takmičenja po grupama, zatresao mrežu Francuske. Najbrži postignuti gol dao je Rus Dmitrij Kiričenko, posle samo 68 sekundi u takmičenju po grupama protiv kasnijeg evropskog šampiona Grčke.

Lam može da pretekne Klinsmana i Heslera

Na nemačkoj listi strelaca za Evropsko prvenstvo vodi Jirgen Klinsman, koji na tri turnira (1988, 1992. i 1996) postigao gol ukupno pet puta. Klingsman je izjednačen sa Tomasom Heslerom po broju igranja na evropskim šampionatima. Obojica su izašli na teren 13 puta.

Aktuelni kapiten reprezentacije Filip Lam (do ovogodišnjeg odigrao devet mečeva na Evropskim prvenstvima), može ih ipak prevazići, ako Nemačka dospe do polufinala na prvenstvu u Poljskoj i Ukrajini. Ali čak i uz finale, Lam ne bi mogao da obori rekord Lilijana Tirama iz Francuske i holandskog golmana Edvina van der Sara. Obojica imaju po 16 utakmica na Evropskim prvenstvima.

Nemački reprezentativac-rekorder Lotar Mateus jedan je od šest evropskih igrača koji su igrali na četiri evropska šampionata.

Evropsko prvenstvo – „čisto gubljenje vremena“

Na „večitoj“ tabeli Evropskih prvenstava vodi Nemačka, ispred Holandije i Španije. Nemačke selekcije igrale su 38 utakmica, više nego bilo koja druga nacija. Sa 19 pobeda, Nemačka se nalazi i na čelu statistike po broju titula (tri: 1972, 1980, 1996) i po broju odigranih finalnih utakmica – šest.

Takva statistika postignuta je iako Nemačka nije ni učestvovala na prva dva prvenstva 1960. i 1964. Za tadašnjeg selektora nemačke reprezentacije Sepa Herbergera ti turniri su bili „čisto gubljenje vremena“. U svom dnevniku, trener svetskih šampiona iz 1954. je zapisao: „Između dva svetska šampionata najvažnije je izgraditi jak nacionalni tim. Evropski turnir smeta“.

Autor: Štefan Nestler / Darko Janjević
Odgovorni urednik: Ivan Đerković