Ponovo „umiru“ šume
Nemačka savezna ministarka poljoprivrede dala je znak za uzbunu. „Kada se šuma trese“, naslov je njenog autorskog teksta objavljenog prošle nedelje u dnevnom listu „Velt“. Stanje u kojem se nalaze nemačke šume je dramatično, to je osnovna poruka članka.
One nešto starije taj alarmantni signal podseća na rane osamdesete. U to vreme su „apokaliptičari“ predskazivali da će se kraj nemačkih šuma doći najkasnije 2010. godine. Nemačka pošta je 1985. godine obradovala kolekcionare posebnom markicom „Spasite šumu“, na kojoj je veliki sat pokazivao tri minuta do dvanaest. A „umiranje šuma“ postao je izraz koji se koristi u čitavom svetu.
Uvek iste slike
Nemačke šume još uvek su tu. S jedne strane, situacija nikada i nije bila toliko dramatična kao što se u to vreme predstavljala. Tadašnje slike brdovitih obronaka na kojima se moglo videti samo uginulo drveće, poticale su iz nekoliko područja Harca i Ercgebirgea, koja su se nalazili blizu termoelektrana.
Protiv tadašnjih uzroka, takozvanih „kiselih kiša“, borba je bila uspešna. Desumporizacija gasova iz termoelektrana, katalizatori za automobile na benzinski pogon, sve veća ograničenja za sisteme grejanja u kućama – sve se to u to vreme veoma brzo politički pokrenulo. Nemci i šuma – to je tradicionalno emocionalno blizak odnos. Taj problem nije mogla da zaobiđe ni tadašnja vlada demohrišćana i liberala s Helmutom Kolom na čelu.
S trenutnim problemima šuma, borba protiv uzroka biće mnogo teža, jer drveće se trenutno već drugu godinu zaredom suočava s posledicama ekstremne suše. A o tome da li će pasti više kiše ne odlučuje savezna vlada, čak i i da je kancelarka iz redova Zelenih.
Izraz „umiranje šuma“ i dalje ostaje pogrešan
U svakom slučaju, izraz „umiranje šuma“ koji se ovih dana ponovo obilato koristio u nemačkim medijima, i dalje je pogrešan kao što je bio i pre 35 godina. Pogled na samo nekoliko brojki pokazuje da je samo nešto manje od jedan odsto šumske površine trenutno ogoljeno, jer su oluje obarale drveće ili su za to krive štetočine. Jeste, količina takvog „oštećenog drveća“ znatno je veća nego ranijih godina, ali ipak je to samo trećina onoga što se obično u toku dvanaest meseci poseče.
Iz toga je jasno: problemi šuma su pre svega problemi vlasnika šuma. Oštećeno drvo na tržištu svakako postiže nižu cenu od zdravog drveta, a za prevremeno pošumljavanje potrebno je mnogo novca – pre svega tokom sušnih leta, kada mlade biljke moraju da se zalivaju kako se ne bi odmah osušile. Najveće štete (kako od naleta vetra, tako i proždrljivog insekta potkornjaka usled suše) evidentne su na smrekama – privrednoj okosnici vlasnika nemačkih šuma.
Od „drvnih polja“ nazad u šumu
Najmanje šuma u Nemačkoj danas su prirodne „prašume“. Nemačka šuma – polovina je u privatnom vlasništvu, a polovina u vlasništvu pokrajina i opština – po pravilu je privredno zemljište od kojeg se očekuje da donosi profit. To objašnjava zašto je u Nemačkoj toliko mnogo brzorastućih stabala smreke i što većinu šuma generalno čine neprirodne monokulture.
Upravo tu se krije izazov za budućnost: prirodna mešovita šuma mnogo je otpornija – kako na štetočine, tako i na ekstremne vremenske prilike. Njena funkcija kao odmarališta za ljude i kao nužnog skladišta za milione tona ugljen-dioksida godišnje je pak ista. Takva šuma samo jedno ne može da učini: da donese istu dobit kao i dosadašnje šume.
Tako bi moglo da se dogodi – kao što to uvek događa kada mora da se obavi neki zadatak koji se ne isplati nikome – da to mora da učini država. Ili će ona da podrži one koji će to da urade urade. Nesporno je samo to da nemačke šume moraju da nastave da žive.