Severni tok: Švedska obustavlja istragu

Portparol kancelarije javnog tužioca u Stokholmu, Mats Ljungvist, u ponedeljak je švedskim medijima rekao nešto što je izazvalo širu pažnju:

Uskoro će doći do novog razvoja događaja u vezi sa istragom napada eksplozivom na gasovode Severni tok u septembru 2022. Međutim, kada će moći da saopšti novosti, još uvek nije jasno.

Prema istraživanjima ARD-a, Zidojče cajtunga i Cajta, švedske vlasti očigledno hoće da obustave istragu u vezi sa napadima na Severni tok. Tačni razlozi za to – još nisu poznati.

Odluka se navodno očekuje još ove sedmice. Otkako su u septembru 2022. u Baltičkom moru raznesene cevi Severnog toka, švedska bezbednosna policija istražuje „tešku sabotažu“, jer jedna od cevi prolazi i kroz švedsku ekonomsku zonu.

Kako će profitirati nemačka istraga

Prema istraživanjima pomenutih nemačkih medija, istraga u Nemačkoj se nastavlja. Generalni državni tužilac je to poverio Saveznoj kancelariji kriminalističke policije (BKA) i Saveznoj policiji.

Nemački istražitelji bi mogli da profitiraju od zatvaranja švedske istrage, jer bi Šveđani mogli da proslede svoje dokaze svojim nemačkim kolegama na procenu. Švedska bi se ogradila od svog zahteva da krivično goni slučaj i podržala nemački postupak.

Države sa Baltičkog mora su isprva istraživale odvojeno i nisu međusobno delile sve rezultate istrage. Pristup švedskim dokazima je stoga važan korak za nemačke istražitelje.

Istražitelji BKA i savezne policije su očigledno zainteresovani za delove teško oštećenih cevovoda koje je švedska vojska zaplenila ubrzo nakon eksplozija krajem septembra 2022.

„Andromeda“ i Poljska koja slabo sarađuje sa Nemačkom

Nemački istražitelji žele da uporede tragove eksploziva pronađene na cevima sa onima koje su pronašli na jedrilici „Andromeda“- koja je i dalje najvažniji trag koji bi mogao dovesti do napadača.

Prema prethodnim nalazima istrage, „Andromeda“ je iznajmljena ili barem plaćena preko poljske kompanije.

Navodi se da je jahtom iz Rostoka isplovila posada od pet muškaraca i jedne žene, a sumnja se da je to mogao biti ronilački tim koji je možda pričvrstio eksplozivne naprave na cevi Severnog toka. Osumnjičeni su Ukrajinci.

Navodi se i da se jedrilica nekoliko puta pristajala, uključujući na dansko ostrvo Kristijanse, Sandhamn u Švedskoj i Kolberg u Poljskoj.

Nemačka i Švedska su više puta razgovarale tokom istrage. Švedski javni tužilac posetio je i kancelariju nemačkog saveznog tužioca u Karlsrueu. Nemački istražitelji su, pak, nedavno bili u Stokholmu i razgovarali sa Šveđanima o tome kako bi se tamošnji dokazi mogli iskoristiti za proces u Nemačkoj.

S druge strane, Poljska navodno već duže vreme blokira saradnju sa Nemačkom.

Jedrilica „Andromeda“ ploveći po Baltičkom moru bar je jednom pristala u Kolbergu, u Poljskoj, a posadu je, kako se navodi, kontrolisala poljska obalska straža.

Međutim, Poljska je na pitanja nemačkih istražitelja odgovarala sa vrlo malo informacija. Poljske vlasti do danas nisu dale nijednu sliku kamera za nadzor iz luke -  koja bi potencijalno mogle da pruže više informacija o posadi „Andromede.“

Razlika u istrazi u Švedskoj i Nemačkoj

U Švedskoj je u toku istraga zbog sumnje da izvršena teška sabotaža. U Nemačkoj, s druge strane, Savezno tužilaštvo vodi postupak zbog sumnje „namernog izazivanja eksplozije eksplozivnim materijalom“ i „protivustavne sabotaže“. I u Danskoj se nastavlja istraga o napadima na gasovode.

Severni tok 1 i 2, dva gasovoda koji teku paralelno podno Baltičkog mora, spajali su direktno najvećeg proozvođača gasa Rusiju i najveću evropsku mušteriju Nemačku. 

dr (ARD)