5 maddede Türkiye - Almanya gerginliği

İncirlik Hava Üssü

İncirlik krizi uzun süre iki ülke arasında gerginlik yaşanmasına yol açtı. Uzun süre devam eden tüm siyasi girişimlere karşın Alman vekillerin İncirlik Üssü'ndeki Alman askerlerini ziyaret etmelerine Türk Hükümeti tarafından izin verilmemesi üzerine konu Federal Meclis gündemine taşındı.

Federal Meclis'te 21 Haziran'da yapılan oylamada, Adana'daki İncirlik Hava Üssü'nde görev yapan Alman askerlerinin Ürdün'ün Azrak kentindeki Muvaffak Salti Hava Üssü'ne taşınmasına karar verildi.

IŞİD’e karşı oluşturulan uluslararası koalisyona destek veren Alman askerlerinin bir NATO ülkesinden NATO üyesi olmayan Ürdün’e taşınması, Alman federal ordusunun tarihinde bir ilk oldu. Almanya'nın bu kararı almasında Türkiye'nin tutumu etkili oldu.

Türk Hükümeti'nin ziyaret izni vermemesine gerekçe olarak Türkiye'de darbe girişimi ile bağlantısı olduğu iddia edilen Türk subaylarına Almanya'da iltica hakkı tanınması gösterildi.

Türk Hükümeti Federal Meclis’te kabul edilen Ermeni tasarısı sonrasında geçen yaz Alman vekillerin İncirlik’i ziyaret etmelerine izin vermemişti.

Türk subaylarına sığınma hakkı

15 Temmuz'daki darbe girişimi sonrası Almanya'ya iltica talebinde bulunan, aralarında üst rütbeli Türk askerleri ile diplomatların da bulunduğu kamu görevlilerine iltica hakkı tanınması, Berlin ile Ankara arasında gerginlik yaratan konular arasında bulunuyor.

Alman İçişleri Bakanlığı tarafından Mayıs ayında yapılan açıklamada, Almanya'ya sığınma başvurusunda bulunan Türk vatandaşlarının 217'sinin diplomatik pasaporta, 220'sinin de kamu görevlilerine verilen hizmet pasaportuna sahip olduğu belirtilmişti.

Türkiye, Almanya'da sığınan subayların darbe girişiminde sorumlu tuttuğu Gülen yapılanması ile bağlantısı olduğu gerekçesiyle iade edilmesini istiyor ancak Almanya bu talebi reddediyor.

Referandum etkinliklerinin iptali

Türkiye'de 16 Nisan'da düzenlenen Anayasa değişikliği referandumu öncesinde Türk bakan ve siyasetçilerin Almanya'da Türklere hitaben yapmak istediği konuşmalara izin verilmemesi ve etkinliklerin çeşitli gerekçelerle iptal edilmesi iki ülke arasında gerginlik yarattı.

Türkiye Başbakanı Binali Yıldırım'ın referandum sürecinde Oberhausen kentinde "Millet Sevdalıları Evet Diyor" mitingine katıldı. Ancak daha sonra Türk bakanların katılacağı etkinliklere izin verilmedi.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun Almanya'da referandum etkinliği kapsamında konuşma yapmasına izin verilmemesi üzerine, Çavuşoğlu konuşmasını Hamburg'daki Türk Başkonsolosluğu rezidansında yaptı. Ardından farklı kentlerdeki etkinlik talepleri de reddedildi.

Alman hükümeti, iptal yetkisinin yerel idarelerde olduğunu savundu. Ancak Türkiye'nin tepkisi sert oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk bakan ve siyasetçilerin etkinliklerinin iptal edilmesini "Nazi uygulamasına” benzetti. Erdoğan'ın sözleri Almanya'da tepki topladı.

Basın özgürlüğü

Die Welt gazetesi Türkiye muhabiri Deniz Yücel'in tutuklanması, Ankara ile Berlin arasında gerilim yaratan önemli konular arasında yer alıyor. Yücel'in 14 Şubat'ta kendi isteğiyle İstanbul Emniyet Müdürlüğü'ne gittiği halde gözaltına alınması ve ardından 27 Şubat'ta tutuklanması Almanya'da tepkiyle karşılandı.

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Başbakanı Angela Merkel'in Deniz Yücel'i ‘serbest bırakın' çağrılarını Ankara dikkate almadı. Tam aksine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Deniz Yücel'i "ajan terörist” olmakla suçladı. Deniz Yücel, "terör propagandası yapmak ve halkı kin ve düşmanlığı tahrik etmek” suçuyla tutuklandı. Türkiye'de 160 civarında gazetecinin cezaevinde bulunması, Berlin'de tepki topluyor.

Ermeni Tasarısı

Alman Federal Meclisi'nin 1915 olaylarını Ermeni soykırımı olarak kabul etmesi, Ankara ile Berlin arasında soğuk rüzgârların esmesine neden oldu. 2 Haziran 2016'da 1915-1916 yıllarındaki Ermeni tehcir ve katliamını soykırım olarak nitelendiren karar tasarısının onaylanmasının ardından Türkiye, Berlin Büyükelçisi'ni Ankara’ya geri çağırdı. Ancak Alman Federal Hükümeti’nin Eylül ayının başında bu tasarının hukuki bağlayıcının olmadığını açıklaması, bu konudaki gerilimi giderdi.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/dpa, JD/GA