AB, Wagner'e yaptırıma hazırlanıyor
25 Kasım 2021
Avrupa Parlamentosu'nun (AP) genel kurulunun bugün Strasbourg'da düzenlenen oturumunda oylanan "Başta Wagner Grubu Olmak Üzere, Askeri ve Özel Güvenlik Şirketleri Tarafından Gerçekleştirilen İnsan Hakkı İhlalleri" başlıklı karar teklifi 32'ye karşı 614 oyla kabul edildi. Oylamada 40 parlamenter çekimser kaldı. Karara karşı oy kullananların çoğunluğunu aşırı sağcı parlamenterler oluşturdu.
Putin'in 2012 konuşması
Kararda öncelikli olarak Wagner grubunun "Rusya ile yakın bağlarına ve askeri, mali ve lojistik olarak Rus devleti tarafından destekleniyor olmasına" vurguda bulunuldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 11 Nisan 2012 tarihinde Rus parlamentosu (Duma) önünde yaptığı konuşmadaki, "Özel askeri şirketlerden oluşan bir grup Rus devletini işe karıştırmadan ulusal hedeflere erişmede etkin bir araç olacaktır" ifadeleri hatırlatıldı. Ayrıca Wagner grubunun hukuksal bir statüye sahip olmadığının da altı çizildi.
Kararda, Rus askeri istihbarat birimi GRU, Rus Savunma Bakanlığı ve Rus konsolosluklarının Wagner grubu ajanlarının "finansman, istihdam, eğitim ve korunmasına bütünüyle katıldıkları" kaydedildi. Wagner grubunun ilk olarak 2014'te ortaya çıktığı, o tarihten bu yana Doğu Ukrayna, Kırım, Suriye, Sudan, Mozambik, Libya ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde silahlı çatışmalara karıştığı not edildi.
"Rusya'nın nüfuzuyla paralel"
Wagner grubunun faaliyetlerinin Rus devletinin çatışma bölgelerine nüfuz etme girişimiyle paralel ilerlediği mesajı verilen kararda, "Wagner grubu ve Rus uyruklular tarafından yönetilen diğer güvenlik hizmeti tedarikçisi benzer şirketlerin Rus devletinin hesabına çalışıyor kabul edilmesi gerektiği" görüşüne yer verildi.
Wagner grubunun müdahalede bulunduğu ülkelerde maden gibi temel kaynakları kontrol altına aldığının not edildiği kararda, 2018'de Rusya ile Orta Afrika Cumhuriyeti arasında imzalanan askeri anlaşma sonrası Wagner grubuna ait Lobaye Invest adlı şirketin ülkedeki birçok altın ve elmas madeninin işletme hakkını elde ettiği hatırlatıldı. Ayrıca Rus paralı askerlerinin madenlerin bulunduğu bölgede "sivilleri öldürdüğü" ve "o bölgeden çıkardığı" haberlerine de vurgu yapıldı.
Avrupa Birliği (AB) dış ilişkiler servisine Wagner grubu hakkında kapsamlı rapor hazırlama çağrısına yer verilen kararda, AB üyesi tüm ülkelerden Wagner konusunda istihbarat paylaşımını yoğunlaştırmaları istendi.
AB devlet ve hükümet başkanlarının Wagner grubuna karşı yaptırım uygulama kararını desteklediğini belirten AP, bu yaptırımlar arasında "AB topraklarına girişin yasaklanması ve mal varlıklarına el koymanın da olması" gerektiği yönünde görüş belirtti. Afrika Birliği ülkelerine de gruba karşı benzer yaptırımlar uygulamaları çağrısında bulunuldu. Gelecek ay düzenlenecek AB liderler zirvesinde Wagner grubuna yönelik somut yaptırım kararı alınması gündemde.
Libya'daki duruma da değinilen kararda, General Hafter'e destek veren Wagner grubunun bu ülkede savaş suçlarına karıştığının, yargısız infazlar gerçekleştirdiğinin ve yasak mayınlar kullandığının Birleşmiş Milletler'in (BM) Ekim 2021'de yayımladığı bir raporla ortaya döküldüğü hatırlatıldı.
BAE ve Türkiye de kararda
AP, 12 Kasım 2021 tarihinde Paris'te düzenlenen uluslararası konferansta alınan karar gereği, Rusya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE), "Libya'ya paralı asker göndermeye derhal son vermeleri ve ülkede bulunan paralı askerlerini çekmeleri" çağrısında bulundu. Libya'da "7 bin paralı askeri bulunan Türkiye'nin Kasım 2021 başlarında bu ülkeye 150 paralı asker daha gönderdiği" ifadesine yer verilen kararda, Azerbaycan'ın da "Türkiye'nin yardımıyla Dağlık Karabağ'daki çatışma bölgesine Suriyeli paralı askerler konuşlandırdığı" aktarıldı. BAE merkezli Black Shield Security Services adlı şirketin ise Libya'da Sudanlı paralı askerler kullandığı bildirildi.
AP kararında Wagner grubu ve benzer paramiliter grupların silahlı çatışma bölgelerinde neden oldukları insan hakkı ihlallerinin cezasız kalmaması çağrısı da yer alıyor. Wagner ve benzer grupların faaliyetlerini net ve bağlayıcı hukuksal bir zemine yerleştirmek amacıyla BM bünyesinde yürütülen çalışmalara destek verilmesi isteniyor.
Kayhan Karaca / Strasbourg
© Deutsche Welle Türkçe