ABD IŞİD militanlarından kurtulmaya çalışıyor

Türkiye'den Suriye'nin kuzeydoğusuna askeri harekat için hazırlıkların sürdüğüne dair açıklamalar gelirken, ABD Başkanı Donald Trump Türkiye'yi olası bir operasyonda limitleri aşmaması gerektiği konusunda uyardı.

Başkan Trump'ın açıklamalarında dikkat çeken bir nokta da, Türkiye'nin, diğer bölge ülkeleri ve Avrupa ile birlikte "tutuklu IŞİD'liler ve ailelerine göz kulak olmak zorunda olduğunu" söylemesi oldu.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Trump'ın Pazar günü gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin ardından Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada da, "Türkiye bundan böyle ABD’nin son iki yıldır bölgede yakaladığı IŞİD savaşçılarından sorumlu olacak" ifadesi kullanılmıştı.

Bu açıklamalar akıllara "bölgedeki IŞİD'lilere ne olacak" sorusunu getiriyor. Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine askeri bir harekat düzenlemesi haline IŞİD'lilere ne olacağı ve operasyonun olası sonuçlarını uzmanlar DW Türkçe'ye değerlendirdi.

ABD'den hodri meydan

ABD’nin IŞİD açıklamasına vurgu yapan askeri uzman Abdullah Ağar, "Şu an PKK/PYD'nin elinde 80 bin civarında IŞİD'den kalanlar"  var diyerek, bunların büyük çoğunluğunun yetişkin, 8 ila 10 bini yabancı uyruklu IŞİD mensubu olduğunu söyledi.

Ağar, "Bunlar PYD tarafından ABD ve Avrupa’ya karşı bir tehdit olarak, Türkiye bir harekat yaptığı zaman 'ben bunları serbest bırakırım ya da Rusya ve rejimle anlaşırım' diyerek bir tehdit ve pazarlık kozu olarak kullandı" diyen Ağar, ABD’nin bu kozu PYD’nin elinden aldığını söyledi.

ABD'nin Suriye’deki vekalet savaşlarında kendi vatandaşlarını yargılamak istemeyen Avrupa ülkelerine ve bölgedeki iki müttefiki olan Kürtler ve Türkiye'ye hodri meydan dediğini vurgulayan Ağar, şöyle konuştu:

"Küresel güç burada bize 'hodri meydan kozlarınızı paylaşın' diyor. Fırat’ın doğusu, Türkiye'nin güneydoğusunda operasyon yapılan bir bölge değil ya da Afrin değil. Burası 15-20 bin kilometrekarelik bir alan. Terör örgütünün elinde konvansiyel silahların yanı sıra yeni otomasyon sistemleri de var."

"ABD'nin iki müttefiki çatışmayacak"

İki liderin görüşmesine dair, "Bunun şartlı bir uzlaşı olduğu çok açık" diyen uluslararası ilişkiler uzmanı Prof. İlhan Uzgel, "O bölgede en az on bin civarında bir IŞİD militanı var. ABD açıklamasında IŞİD konusunun özellikle öne çıkarmasının nedeni, Türkiye'nin operasyonuna göz yummalarının ana nedeni Suriye'nin kuzeyindeki IŞİD militanlarının sorumluluğunu Türkiye’ye devretmek" dedi. Uzgel, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Burada siyaseten bir takas var. ABD, IŞİD militanlarının maliyetinden kurtulmak istiyor. Karşılığında da Türkiye'ye belirli bir cephe ve hat üzerinden operasyon izni verdi. Muhtemelen pazarlığın bize söylenmeyen kısmı, PYD ve Türkiye çatışmasının olmaması. ABD’nin biri formel biri defacto iki müttefiği birbiriyle çatışmayacaklar. ABD, Erdoğan yönetimine iç politikada kullanabileceği bir malzeme sunacak. Karşılığında da Almanya ve Fransa’nın istemediği IŞİD’in kontrolünü diğer müttefiğine paslamış oldu."

Türkiye’nin ABD’ye yanaştıkça, Rusya ve İran tarafından İdlib üzerinden sıkıştırılacağını söyleyen Uzgel, "Buradan bir hamle gelebilir. Türkiye, İdlib tipi çok riskli bir sorumluluk üstlendi. Burada sadece militanlar değil aileleri de çok radikaller. Almanya, Fransa bunları almak istemiyor. Sıcak patatesi Türkiye’ye yüklediler" dedi.

Uzgel, bir süre önce Türkiye’nin Suriye’de üniversite açtığını da hatırlatarak, "Türkiye’nin Suriye’de fiilen kalmayı planladığını" ileri sürdü.

İkinci İdlib vakası

Eski Kamu Güvenliği Müsteşarı ve büyükelçi Murat Özçelik de anlaşmaya temkinli yaklaşıyor. "ABD bölgeden çıkmak istese çıkardı. ABD oradan çıkmaz sadece birkaç yüz askerini çeker" diyen Özçelik, Suriye topraklarına yapılacak harekat için, "Kucağımızda İdlib gibi bir risk varken, ikinci İdlib’i üstleniyoruz" değerlendirmesini yaptı.

Özçelik, "Türkiye’nin bölgeye girmesi, ABD ile İran’a karşı bir anlayış içinde sınırlı bir giriş olacaktır. Türkiye oraya girmekle İran’a karşı ABD’nin yanında İran nüfuzunu da belli ölçüde keserim diye girecektir. Operasyon sınırlı olacaktır" dedi.

Aslı Işık

© Deutsche Welle Türkçe