ABD ve Çin arasında gerilim tırmanıyor
6 Nisan 2018
ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'den ithal edilen ürünlere 100 milyar dolar tutarında ek gümrük vergisi uygulama tehdidine Pekin yönetimi sert tepki gösterdi. Çin Ticaret Bakanlığı "kapsamlı karşı önlemler alınacağını ve ne pahasına olursa olsun ABD'nin tek taraflı himayeciliği ile mücadele edileceğini" duyurdu. Açıklamada "ticari savaş istemiyoruz ama ticari savaştan da korkmuyoruz" ifadesine yer verildi.
Dünyanın en büyük iki ekonomisinin karşılıklı olarak 50 milyar dolarlık ithalat vergisi koymasından sonra Trump Çin'den alınan mallardan 100 milyar dolarlık ek gümrük kesintisi daha yapma imkânlarının araştırılacağını duyurdu. Trump karara "Çin'in adil olmayan misilleme önlemlerini" gerekçe gösterdi.
ABD Dış Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer'in ek gümrük vergilerinin uygunluk derecesini araştıracağı, olumlu sonuca varıldığı takdirde de ek gümrük tarifesi uygulanacak Çin mallarını belirleyeceği açıklandı. Lighthizer 60 günlük değerlendirme süresi tamamlanmadan gümrük tarifesinin uygulanmayacağını söyledi.
Dış ticaret açığına gümrük neşteri
Ekonomi devleri arasındaki anlaşmazlık, Çin'in ABD tarafından "teknoloji hırsızlığı" yapmakla suçlanması üzerine daha da tırmanmıştı. ABD'nin Çin mallarından 50 milyar dolarlık ek gümrük vergisi alınacağını duyurmasının ardından Çin de Amerikan mallarına aynı tutarda ek gümrük tarifesi uygulanacağını açıklamıştı.
Ticari anlaşmazlık dünya ekonomisini olumsuz etkileyeceği endişesine yol açtı. Asya borsaları ise gerginlikten etkilenmedi. Tokyo ve Hong Kong borsaları seansı puan artışıyla kapattı. Sadece Güney Kore borsa endeksi cüzi puan kaybına uğradı.
Trump, Çin mallarına uygulanacak gümrük vergisinin arttırılmasına, ticari ortağının Amerikan çiftçisine ve imalatçı şirketlere zarar vermesini gerekçe gösterdi. Trump, ABD Tarım Bakanı Sonny Perdue'yi de yerli üreticinin korunması için bir plan hazırlamakla görevlendirdi.
Ticari anlaşmazlıkta ilk hamle, Çin'in ileri teknoloji ürünlerini hedef alan ABD'den geldi. Çin yönetimi ise misilleme önlemlerinin Amerikan otomotiv, kimya ve uçak endüstrileri ile Başkan'ı destekleyenlerin çoğunlukta olduğu tarım sektörüne odaklanacağını duyurdu. Çin'in öncelikle soya, mısır, buğday ve pamuk üreticisini etkileyecek olan karşı önlemleri ABD'li çiftçiler arasında tedirginliğe yol açtı.
Bütün dünyayı etkileyebilir
Karşılıklı gümrük tarifeleri en erken Haziran ayında yürürlüğe gireceğinden, anlaşmazlığa görüşmeler yoluyla çözüm bulunmasının mümkün olduğu belirtiliyor. Trump'un ek gümrük tarifeleriyle ilgili açıklamasından önce ekonomi danışmanı Larry Kudlow konuyu görüşmeye hazır olduklarını açıklamıştı. Ödün vermez tutumunu sürdüren Başkan Trump ise Çin'i ülkesini ‘sömürmekten' vazgeçirtme zamanının geldiğini söyledi.
Trump'ın gümrük kartını oynamasına Amerikan ticaret bilançosundaki açığın büyümesi yol açtı. İthalat ile ihracat arasındaki fark Şubat ayında 900 milyon dolar daha artarak 57 milyar 600 milyon dolara çıktı. 2008 yılının Ekim ayından bu yana ABD dış ticarette bu kadar açık vermemişti.
İthalat fazlasının süreklilik kazanması bir ülkenin dünya ticaretinde zayıf düşmesine ve borç stokunun büyümesine neden oluyor.
Çin ile ABD arasındaki anlaşmazlığın Almanya'yı da etkileme tehlikesi bulunuyor. Alman Üreticiler Birliği tarımcılığın darbe almasından endişeli. Birlik Genel Sekreteri Bernhard Krüsken Alman Haber Ajansı'na (dpa) yaptığı açıklamada, şimdiden dünya piyasasındaki bazı ürünlerde fiyat düşüşü kaydedildiğini ve Çin ile ABD arasındaki anlaşmazlığın bedelinin Almanya'daki üretici ve tüketiciye ödetilmesinin önlenmesi gerektiğini söyledi.
DW, dpa/AG, HS
© Deutsche Welle Türkçe