ABD'den Bosnalı Sırp lider Dodik'e yaptırım

Amerika Birleşik Devletleri (ABD)Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik ve Dodik'in kontrolündeki bir yayın organına yaptırım uygulayacak. Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Sırp üyesi olan Dodik'in son aylardaki ayrılıkçı söylem ve eylemleri, doksanlı yıllardaki savaştan beri en ciddi siyasi krizini yaşayan Bosna Hersek'in parçalanabileceğine dair endişelere neden olmuştu.

Açıklanan yaptırımlar, Dodik'in ABD topraklarındaki varlıklarının bloke edilmesini ve Bosnalı Sırp liderle ticari faaliyet gerçekleştirenlerin ABD yasaları uyarınca cezalandırılmasını öngörüyor. Yaptırımlar, Dodik'in oğluyla bağlantılı bir şirkete ait olan ve Sırp liderin hedeflerinin gerçekleştirilmesi için kullanıldığı iddia edilen Alternativna Televizija adlı televizyon ağını da kapsıyor.

ABD Hazine Bakanlığının terör ve mali istihbaratla ilgili biriminden Brian Nelson, "Milorad Dodik'in kendi çıkarları doğrultusunda Dayton Barış Antlaşması'nı yürürlükten kaldırma girişimleri ve istikrarı bozan yozlaşmış eylemleri Bosna Hersek'in ve tüm bölgenin istikrarını tehdit etmektedir" açıklamasında bulundu. Bosna'da 3,5 yıl süren etnik savaş, ABD arabuluculuğunda 1995 yılında imzalanan Dayton Barış Antlaşması'yla son bulmuştu.

Sırpların gerilimi yükselten hamleleri

Birleşik Bosna'yı bir hata olarak tanımlayan Dodik liderliğindeki Bosnalı Sırplar, geçen Temmuz ayında merkezi hükümetin faaliyetlerini bloke etti. Bosnalı Sırp milletvekilleri de geçen ay özerk Sırp Cumhuriyeti'nin Bosna Hersek ordusu, yargısı ve vergi sistemi dâhil devlet kurumlarından çekilmesi sürecinin başlatılması yönünde oy kullandı.

"Dodik'in bölücü etnik-milliyetçi retoriği, bu siyasi hedefler doğrultusunda ilerleme ve dikkatleri yolsuzluklarından başka yöne çekme çabalarını yansıtıyor" denilen ABD Hazine Bakanlığı açıklamasında, Sırp liderin eylemlerinin Bosna'nın "egemenliğini ve toprak bütünlüğünü de tehdit ettiği" belirtildi.

Daha önce ayrılıkçı planlarından vazgeçmesi için ABD ve Avrupalı liderler tarafından yapılan çağrılara kulak asmayan Dodik, son yaptırım kararından saatler önce yaptığı açıklamada da benzer bir tavır sergiledi. Yerel N1 televizyonuna konuşan Sırp lider, olası yaptırımların kendisini endişelendirmediğini, bunun ABD'nin gücünden ziyade "aczini" gösterdiğini ifade etti.

Türkiye de devreye girdi

Dodik'in izlediği politikalar nedeniyle bölgede yükselen gerginliğin düşürülmesi için Ankara da devreye girmişti. Bu doğrultuda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçen Kasım ayında Ankara'da Bosnalı Sırp lider Dodik ile görüşmüştü.

Rusya ile yakın ilişkilere sahip olan Dodik geçen ay ise Moskova'da Rus lider Vladimir Putin ile bir araya gelmişti. Bu ziyaret, Dodik'in politikaları ve hamlelerinin Sırpların tarihsel müttefiki Rusya tarafından da desteklendiği izlenimini vermişti.

Bosna Savaşı, 1992 yılında Bosnalı Sırpların Yugoslavya ordusu yardımıyla etnik olarak temizlenmiş bölgeler yaratmak ve bu bölgeleri komşu Sırbistan'a katmak istemesiyle başladı. 1995'te savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması'yla Sırp Cumhuriyeti ile Bosna Hersek Federasyonu kuruldu ve bu iki özerk oluşum Bosna Hersek bünyesinde birleştirildi. Yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybettiği savaş nedeniyle 2 milyon insan da evini terk etmek zorunda kaldı.

Bosna Hersek'te devlet başkanlığı; biri Boşnak, biri Sırp, biri de Hırvat olmak üzere üç kişilik devlet başkanlığı konseyince yürütülüyor.

DW,rtr,AFP/CÖ,HS

© Deutsche Welle Türkçe