Altı soruda Türkiye'nin üyelik pazarlığı

- Türkiye ne zamandan beri AB ile yakınlaşmaya çalışıyor?

Türkiye, 31 Temmuz 1959'da o dönemki adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) ortaklık başvurusunda bulundu. Bu başvuru Ankara'nın Avrupa'ya doğru attığı ilk adım olarak kabul ediliyor. Türkiye'nin başvurusunu değerlendiren AET 1 Aralık 1964 tarihinde Türkiye ile bir ortaklık anlaşması imzaladı. Ankara Antlaşması, Türkiye ile AB arasındaki ilişkilerin temelini oluşturuyor. Türkiye, 1995 yılında da Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği olarak anılan anlaşmaya imza attı.

- Türkiye ve AB arasında tam üyelik müzakereleri ne zaman başladı?

Türkiye, 10-11 Haziran 1999 tarihlerinde Helsinki'de düzenlenen AB devlet ve hükümet başkanları zirvesinde AB'ye üye adayı olarak kabul edildi. Ancak üyelik müzakerelerine başlaması için 6 yıl daha beklemesi gerekti. Türkiye ile Katılım Ortaklığı Belgesi 8 Mart 2001'de onaylandı ve üyelik müzakerelerine başlamasına da 17 Aralık 2004'te Brüksel'de düzenlenen liderler zirvesinde karar verildi. Zirvede, Türkiye ile müzakelerin 3 Ekim 2005'te başlaması kararlaştırıldı.

- 3 Ekim 2005'te başlayan müzakereler ne durumda?

Türkiye ve AB arasındaki katılım müzakereleri 35 fasıl üzerinden yürütülüyor. Ancak bunlardan şimdiye kadar 15 fasıl müzakerelere açıldı ve şimdiye kadar da sadece bir başlık kapandı. Bilim ve Araştırma, müzakerelerde tamamlanan tek fasıl. Müzakerelerde ilerleme sağlanamamasının başlıca nedenlerden birisi Kıbrıs yönetiminin vetosu.

- Kıbrıs Türkiye'nin AB ile üyelik müzakerelerini nasıl engelliyor?

Müzakerelerde 8 başlığın açılması Kıbıs'ın vetosuna takıldığı için Türkiye ve AB arasındaki müzakerelerde ilerleme sağlanamıyor. Kıbrıs, İşçilerin Serbest Dolaşımı, Enerji, Yargı ve Temel Haklar, Adalet, Özgürlük ve Güvenlik, Eğitim ve Kültür, Dış Güvenlik ve Savunma Politikası başlıklarını veto ediyor. Ayrıca Ankara Antlaşması'nın ek prokolünün hayata geçirilmesinin açılış kriteri olduğu başlıklar da Malların Serbest Dolaşımı, İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi, Mali Hizmetler, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Balıkçılık, Taşımacılık, Gümrük Birliği ve Dış İlişkiler. Kıbrıslı Rumlar ve Ankara arasındaki en büyük sıkıntı ise Akdeniz'deki petrol ve doğalgaz arama çalışmaları.

- AB sığınmacı kriziyle ilgili pazarlıklarda Türkiye'ye ne vaat etti?

Türkiye ve AB arasında varılan anlaşma uyarınca geçen aralık ayında 17'nci fasıl olan Ekonomi ve Parasal Politika başlığının açılmasına karar verilmişti. AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, ayrıca mart ayının sonuna kadar da 5 başlığın daha açılması için hazırlıkların yapılmasını talep etmişti. Geçen hafta düzenlenen AB - Türkiye zirvesinde Başbakan Ahmet Davutoğlu, bu beş başlığın bir an önce açılmasını istedi. Komisyon da Enerji, Yargı ve Temel Haklar, Adalet, Özgürlük ve Güvenlik, Eğitim ve Kültür, Dış Güvenlik ve Savunma Politikası başlıklarının açılması için hazırlık yapıyor.

- AB içinde üyelik müzakerelerinin hızlandırılmasına başka karşı çıkanlar var mı?

Ankara'nın hükümet karşıtı medya organlarına yönelik müdahalesi çok sayıda Avrupa ülkesini endişelendiriyor. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk da geçen hafta basın özgürlüğünün AB'ye üyeliğin anahtarı olduğunu söylemişti. Öte yandan Fransa'nın da Türkiye'nin AB üyeliği konusunda çekinceleri var. Fransa kamuoyunda da Türkiye'nin üyeliğine sıcak bakılmıyor. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande bu nedenle Türkiye'nin üyeliğini referanduma sunacağını açıklamıştı.

© Deutsche Welle Türkçe

AFP/HS/BK