Dünya genelinde demokrasi krizi

Alman Bertelsmann Vakfı iki yılda bir hazırlanan "Transformasyon Endeksi"nin (BTI) sonuncusunun sonuçlarını kamuoyuna tanıttı. Kalkınmakta ve az gelişmiş olan 129 ülkenin değerlendirildiği araştırmada 1 Şubat 2015 - 31 Ocak 2017 arasındaki dönem ele alındı. Araştırmada, söz konusu 129 ülkeden 71'i "demokrasi" olarak tanımlanırken 58'inin "otokrasi" olduğu belirtildi.

Demokrasi ve hukuk devletlerinin dünya genelinde krizde olduğu belirtilen araştırmada, "Giderek daha fazla sayıda ülkede yöneticiler kontrol mekanizmalarını genişletiyor" denildi. Araştırmada 40 hükümetin geçen iki yıl içinde hukuk devletini zayıflattığına dikkat çekilerek 50 ülkede siyasi özgürlüklerin kısıtlandığı belirtildi. Ayrıca demokrasi, serbest piyasa ekonomisi, ülke yönetimi gibi niteliklerin araştırmanın yapılmaya başlandığı 12 yıl öncesine kıyasla en düşük seviyede olduğu belirtildi.

"Türkiye dengesini kaybetti"

Araştırmada 13 ülkede siyasi durumun "belirgin bir biçimde kötüleştiği" vurgulandı. Bu ülkeler arasında Yemen, Mozambik ve Türkiye'nin bulunduğu belirtilirken resmi olarak "demokrasi" olarak sınıflandırılan ülkelerde de birey haklarının kısıtlandığı ve hukuk devleti standartlarının da aşındırıldığı ifade edildi. Bunun özellikle Türkiye için geçerli olduğu, aynı zamanda Polonya ve Brezilya'da da görüldüğü kaydedildi. Bertelsmann Vakfı'nın Yönetim Kurulu Başkanı Aart De Geus, "Çok sayıda iktidar sahibi baskıcı yöntemler kullanarak uzun süre iktidarda kalmaya çalışıyor" dedi. 

Türkiye'nin "dengesini kaybettiği"nin belirtildiği araştırmada, dünyanın hiçbir ülkesinde kuvvetler ayrılığı ilkesinin Türkiye'deki kadar zedelenmediği belirtildi. Araştırmada "Boğaz'ın bozuk demokrasisi" olarak söz edilen Türkiye'de 2016 yılındaki darbe girişiminden sonra "düşünce, basın ve toplanma özgürlüğünün" ciddi biçimde kısıtlandığı, iktidarın topluma kendi görüşünü empoze etmeye çalıştığı, muhalefetin ise "marjinalleştirildiği" ifade edildi.

"İhtilaflar diyalogla çözülmüyor"

Öte yandan araştırmaya göre dünya genelinde çok sayıda hükümet ülkedeki artan sosyal, etnik ve dini çatışmaları gözardı ediyor, hatta bazıları bu çatışmaları kışkırtıyor. Araştırmada 2006 yılından bu yana 58 ülkede hükümetlerin toplumsal ihtilafları diyalog yoluyla çözme isteğinin azaldığına dikkat çekildi.

Bertelsmann Vakfı'nın araştırmasında çok sayıda ülkede sosyal ve ekonomik anlamda yeterince ilerleme kaydedilememesinin demokratik gelişmeyi engellediği belirtilirken, 72 ülkenin ise ciddi şekilde yoksulluk ve eşitsizlik ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekildi. Aralarında Venezuela, Hindistan ve Güney Afrika'nın da bulunduğu 22 ülkede gelişmişlik düzeyinin son on yılda gerilediği de tespitler arasında yer aldı.

Bazı ülkelerde demokrasinin en iyi yönetim biçimi olup olmadığı konusunda da şüpheler oluştuğunun belirtildiği araştırmada, birçok iktidar sahibi için Çin'in özgürlüğün olmadığı bir ortamda da refahın sağlanabileceği konusunda örnek oluşturduğunu ifade edildi.

Araştırmacılar ise demokrasilerde hükümetlerin yolsuzlukla mücadele, fırsat eşitliği veya ekonomik büyüme gibi performanslarının otokrasilere göre daha iyi olduğuna da dikkat çekti.

KNA,dpa/BÖ,HS

© Deutsche Welle Türkçe