Avrupa Parlamentosu yapay zeka yasasını onayladı
13 Mart 2024
Avrupa Parlamentosu yapay zeka kullanımına daha sıkı kurallar getirilmesini öngören yasal düzenlemeyi onayladı. Dünyanın ilk yapay zeka yasası olarak değerlendirilen yasa, parlamenterler tarafından oylanarak kabul edildi. Strasbourg'daki parlamentonun genel kurulunda yapılan oylamada 523 parlamenter yasanın lehinde oy verirken 46 parlamenter red, 49 parlamenter de çekimser oy kullandı.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Şubat ayında yasa tasarısı üzerinde uzlaşmıştı. Avrupa Parlamentosunun onayıyla birlikte, yasanın izin vermediği uygulamaların AB sınırları içinde yasaklanması ve yasanın tüm maddelerinin iki yıl içerisinde yürülüğe konulması gerekiyor. Yasayı ihlal eden şirketlere ve kişilere para cezaları verilebilecek.
Yapay zeka risk gruplarına göre sınıflandırılacak
Yapay Zeka Yasası adlı mevzuat uyarınca yapay zeka sistemleri farklı risk gruplarına göre sınıflandırılacak. Bir yapay zeka uygulaması ne denli yüksek potansiyel tehlikeler barındırıyorsa uyması gereken kriterler o denli fazla olacak. Yüksek etkili, genel amaçlı yapay zeka modelleri ve yüksek riskli yapay zeka sistemleri yasayla birlikte şeffaflık yükümlülüklerine ve Avrupa Birliği telif hakkı yasalarına uymak zorunda kalacak.
Yapay zeka, bir yazılımın büyük hacimli verileri değerlendirerek bundan sonuçlar çıkardığı, makine öğrenimi temelinde işleyen çeşitli uygulamaları ifade ediyor. Bu uygulamalardan bazıları metin, görüntü ya da ses verilerini işleyip bunların model ya da yapısını öğrenerek benzer özelliklere sahip metin, resim ya da veriler üretebiliyor. Bunlara üretken yapay zeka deniyor.
Yapay zeka daha şimdiden birçok alanda kullanılıyor. Örneğin bilgisayarlı tomografi görüntülerini yapay zeka, insanlardan daha hızlı ve çok daha yüksek isabetle değerlendirebiliyor. Ya da sürücüsüz otomobiller trafikteki diğer sürücülerin davranışlarını önceden tahmin edebiliyor.Sohbet robotlarının (chatbot) ya da streaming hizmetlerinin otomatik çalma listeleri de yapay zeka ile çalışıyor.
Yüz tanıma sistemleri belli durumlarda kullanılabilecek
Yapay Zeka Yasası uyarınca riskli sayılan ve kritik altyapıda ya da eğitimde ve sağlıkta kullanılan sistemlerin daha sıkı kriterleri yerine getirmesi gerekiyor. Düzenlemede Avrupa Birliği'nin değerlerine aykırı yapay zeka kullanımları bütünüyle yasaklanıyor. Örneğin Çin'de vatandaşların davranışlarına göre sınıflandırıldığı "sosyal puanlama" bu kullanımlardan biri. İş yerinde ya da eğitim kurumlarında duyguların tespiti için yapay zeka kullanımı da AB sınırları içerisinde yasaklanan uygulamalar arasında.
Yasada kamusal alanda yüz tanıma sistemlerinin kullanılmasına da prensipte izin verilmiyor ancak bazı istisnalar konuyor. Polis ve diğer güvenlik güçlerinin insan ticareti ya da terörizm gibi belirli suçlarda takibat yapmak için yüz tanıma amacıyla yapay zekayı kullanmasına izin veriliyor. Polisin yapay zeka kullanarak yüz tanıma yapabilmesi için hâkim kararı gerekecek.
dpa, Reuters / EC, JD