Avrupa'da doğalgaz pokeri

Bu yılın başında Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan doğalgaz krizi nedeniyle zor günler geçiren Avrupa, gelecekte enerji sevkiyatını güvenceye almak için Nabucco ve Güney Akım projelerine bel bağladı. Cuma günü Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da başlayan “Avrupa İçin Doğalgaz: Güvenlik ve Ortaklık” konulu enerji zirvesine doğalgaz müşterisi, transit ve sevkiyatçı 30 ülkeden üst düzey yetkililer katıldı. Zirvede Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in yokluğu ise dikkat çekti ve zirveye gölge düşüren bir gelişme olarak değerlendirildi.

Erdoğan’ın yokluğu ise Avrupa’nın büyük umutlar bağladığı, Hazar Denizi petrolünü Türkiye, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan üzerinden Rusya’yı dışarıda bırakacak şekilde Avrupa’ya taşıyacak Nabucco projesini gölgeledi.

Gül: Türkiye siyasi irade ve kararlılığa sahip

Zirveye katılan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, şüpheleri gidermeye çalışarak, Türkiye’nin Nabucco boru hattı projesinin hayata geçirilmesi için siyasi irade ve kararlılığa sahip olduğunu vurguladı ve Türkiye'nin Nabucco anlaşması ile ilgili hazırlıkları yürütülen anlaşmada aktif bir rol oynadığını kaydetti.

Avrupa’da bazı çevreler Türkiye’yi, boru hattını kendi AB üyelik perspektifi için kullanmaya çalışmak ve Azerbaycan’dan satın aldığı gazı Avrupa’ya satarak doğrudan Avrupa’nın enerji sevkiyatçısı konumuna gelmeye çalışmakla suçluyor.

Nabucco Boru Hattı Şirketi İdari Müdürü Reinhard Mitschek, Recep Tayyip Erdoğan’ın konferansa katılmamasına rağmen Türkiye ile görüşmelerin süreceğini ve görüşmelerin Haziran ayına kadar Nabucco ile ilgili hükümetlerarası anlaşmanın imzalanmasıyla sonuçlanmasını umduğunu söyledi. Hükümetlerarası anlaşma konusunda kaydedilen ilerlemelerin umut verici olduğunu belirten Mitschek, anlaşma metnine Haziran ayına kadar son halinin verilmesini, hatta imzaların atılmasını beklediklerini kaydetti.

Rusya, Güney Akım’da topu Avrupa’ya attı

Putin’in son dakikada zirveye katılmama kararı ise Rus doğalgazını Karadeniz üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Moskova destekli Güney Akım projesi ile ilgili etkili görüşmeler yapılmasını engelledi. Putin, zirveye ev sahipliği yapan Bulgaristan ile Güney Akım projesi konusunda yaşanan tartışma nedeniyle zirveye katılmaktan vazgeçerek, yerine Enerji Bakanı Sergey Şmatko’yu göndermişti.

Rusya’nın doğalgaz tekeli Gazprom şirketi, Rusya’nın Güney Akım projesinin gecikme yaşanmadan hayata geçirilebilmesi için AB’yi net bir tutum takınmaya çağırdı. Gazprom’un Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Stanislav Zigankov, AB’nin ortaklıktan bahsettiğini, ancak bunun sadece sözlerden ibaret olduğunu belirterek, Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacı konusunda AB’den ‘ek işaretler’ beklediklerini vurguladı. Zigankov, “Avrupalılar Güney Akım projesine ilgi göstermiyorsa Gazprom doğalgazı başka yerlere de sevkedebilir” uyarısında bulundu. Rusya’nın Güney Akım projesi Ukrayna’yı dışarıda bırakarak Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını öngörüyor ve Nabucco’ya rakip olarak görülüyor.

‘Pokere son verilsin'

Zirvede projelerin siyasi çekişmelere kurban edildiği, finansman ve doğalgaz sevkiyatı konusundaki anlaşmazlıkların bir türlü giderilemediği şikayetleri de dile getirildi. Nabucco’nun altı hissedarından biri olan Alman enerji devi RWE üst düzey yönetiminden Jeremy Ellis, ‘poker oyununun sona erdirilip artık kararlar verilmesi’ çağrısı yaparak, arzcı ülkelerle yatırımcıların sonsuza kadar beklemeyeceği uyarısında bulundu. Hem Nabucco hem de Güney Akım projelerinin 2014 yılına kadar hayata geçirilmesi öngörülüyor.

AFP, dpa / Derleyen: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Baha Güngör