Bharat: Hindistan ismini neden değiştirmek istiyor?
7 Eylül 2023
Hindistan, bu hafta sonunda G20 zirvesine ev sahipliği yapacak. Devlet Başkanı Draupadi Murmu tarafından yabancı liderlere gönderilen bir akşam yemeği davetiyesinde, "Bharat Devlet Başkanı" ifadesinin kullanılması tartışmalara neden oldu. Sanskrit dilinde Hindistan için "Bharat" kelimesi kullanılıyor.
Bharat isminin diplomatik bir davetiyede yer alması, Başbakan Narendra Modi'nin Hindu milliyetçisi çizgideki hükümetinin, ülkenin İngilizce kökenli isminin resmi kullanımını sonlandırabileceği izlenimi yarattı.
Bunun yanı sıra hükümet, Bharat isminin kullanılmasına öncelik verilmesini öngören özel bir tasarının görüşülmesi için parlamentoya bu ay sonunda beş günlük olağanüstü oturum çağrısı yaptı.
Hindistan'ın birçok adı var
Hindistan, neredeyse 200 yıl süren İngiliz sömürgesinden 1947 yılında kurtularak bağımsızlığını kazanmıştı. Hindistan Anayasası'nın birinci maddesi, ülkenin her iki ismine de yer veriyor. Maddede, "Hindistan, yani Bharat, bir eyaletler birliğidir" ifadesi yer alıyor.
Ülkede bugün, hem "Bharat" hem de "Hindistan," yani İngilizce adıyla "India" kelimeleri kullanılıyor.
Kısa süre önce iktidardaki Hindistan Halk Partisi'ne (BJP) karşı güçlerini birleştirerek bir çatı ittifak kuran muhalefet partileri, BJP'nin "Hindistan" isminin kullanılmaması önersinin bir hata olduğunu savunuyor.
Ana muhalefet partisi Hindistan Ulusal Kongresi'nin liderlerinden Shashi Tharoor "Hindistan'a 'Bharat' denmesi anayasaya aykırı değil çünkü bu ülkenin resmi iki adından biri. Ancak ben, hükümetin, yüzlerce yıl boyunca hesaplanması zor bir marka değeri yaratan 'Hindistan' kelimesiyle ipleri tamamen koparacak kadar ahmak olmayacağını umuyorum" açıklamasında bulundu. Tharoor, "Tarihe mal olmuş, dünyanın her bir köşesinde tanınan bir isimden feragat etmektense, her iki kelimeyi de kullanmaya devam etmeliyiz" diye konuştu.
Cemmu ve Kaşmir bölgesinden muhalefet ittifakının ortaklarından olan Mehbooba Mufti ise, BJP'nin "Hindistan'ın kurucu ilkelerinden olan çeşitlilik içinde birlik ilkesinden sapmasının yeniden dibe vurduğunu" savundu. Mufti, "Hindistan'ın sahip olduğu çok sayıda ismi Bharat'a indirgemek, hükümetin küçüklüğünü ve hoşgörüsüzlüğünü gösteriyor" dedi.
Bharat ismi bir "ulusal gurur" meselesi mi?
İktidar partisi BJP, Bharat ismini kullanmanın ulusal gurur hissini güçlendireceğini ve ülkenin zengin kültürel zenginliğini ön plana çıkaracağını savunuyor.
Modi'nin kabinesinde Eğitim Bakanı olan Dharmendra Pradhan, "Bunun daha önce gerçekleşmesi gerekirdi. Devlet Başkanı şimdi 'Bharat' ismine öncelik verdi. Bu, sömürgeci zihniyetten kurtulma yönünde verilmiş en önemli mesaj" diye konuştu.
Enformasyon ve Yayıncılık Bakanı Anurag Thakur ise Bharat kelimesinin kullanımına karşı çıkanları eleştirdi. Thakur, "Yurt dışına çıktıklarında, Bharat'ı eleştiriyorlar. Hindistan'dalarken, Bharat kelimesine karşı çıkıyorlar" ifadelerini kullandı.
Hindu milliyetçisi radikal RSS örgütünün lideri Mohan Bhagwat, Hindistanlıları "Hindistan" yerine "Bharat" kelimesini kullanmaya çağırdı. Bhagwat, "Ülkemiz Bharat'tır. Artık 'Hindistan' kelimesini kullanmayı bırakıp tüm alanlarda 'Bharat' kelimesini kullanmaya başlamamız gerekmektedir. Gerçek değişim, ancak böyle gelebilir. Ülkemize 'Bharat' demeli ve bunu diğer insanlara da anlatmalıyız" açıklamasında bulundu.
BJP'nin ideolojik omurgasını oluşturduğu belirtilen RSS, Hinduların dini bir cemaatten siyasi bir seçmen grubuna dönüştürülmesi yönünde çaba sarf eden bir hareket. Bazı kesimler, örgütü, nüfusunun çoğunluğu Hindu olan ülkede Hindu hegemonyası kurmaya çalışarak, dini azınlıkların ayrımcılığa uğramasına yol açmakla suçluyor.
Sadece siyasi bir oyun mu?
Peki hükümet böyle bir adımı neden şimdi atmaya karar verdi? Siyasi analistler, bu adımla BJP'nin, 2024 genel seçimleri öncesinde muhafazakâr seçmen tabanının nabzını yokladığını savunuyor.
Siyasi yorumcu Neerja Chowdhury, DW'ye yaptığı açıklamada, "Hükümet seçimlerde başa baş geçmesi beklenen yarışlar konusunda endişeli" diye konuştu. Chowdhury, bu nedenle BJP'nin, "milliyetçi duyguları harekete geçirmeye" çalıştığını kaydetti.
Bu, BJP'nin isim değiştirmeye çalıştığı ilk durum değil. Parti 2014'te, Hindistan'daki bazı kent ve tarihi yerlerin ismini Hindu milliyetçiliği ideolojisine uyumlu bir şekilde değiştirdi. Yeni Delhi'nin kalbindeki idari bölge Central Vista'nın kısa süre önceki restorasyonu buna bir örnek. Hükümet, tarihi yapılar ve müzelerle örülü 35 hektarlık kamusal alanın önündeki "Central Vista Caddesi"nin ismini değiştirerek "Karvatya Path" yaptı. 2,1 milyar euro değerindeki restorasyon kapsamında, birçok bina yıkıldı ve parlamento binası ve devlet başkanlığı sarayı da dahil olmak üzere birçok bina yeniden tasarlandı. Bazı kesimler, BJP'nin, söz konusu restorasyonla, toplumun tarihsel hafızasını değiştirmeye ve İngiliz sömürgeciliği dönemini yok etmeye çalıştığını savundu.
Bharat olması için anayasa değişikliği şart
Ancak Hindistan kelimesinin kullanımını ortadan kaldırmak, pek kolay olmayacak. Hukuk uzmanları, bu adımın resmiyet kazanabilmesi için bir anayasa değişikliği gerektiğini belirtiyor. Bu değişikliğin, parlamentonun her iki kamarasından da üçte ikilik çoğunlukla geçmesi ve eyaletlerin en az yarısı tarafından onaylanması gerekiyor.
Siyasi analist Rasheed Kidwai, muhalefet ittifakının iktidar partisini zor durumda bıraktığını ve BJP'nin endişesinin seçimler öncesinde giderek daha da arttığını savundu:
"2014 ve 2019 genel seçimlerinde, ortada bir muhalefet ittifakı yoktu ve bu BJP'ye net bir avantaj sağladı. Ancak şimdi, açık bir seçim stratejisine sahip olan, omuz omuza vermiş bir muhalefet söz konusu ve bu iktidar partisini ürkütüyor."