Deprem Kahramanmaraş'ta Erdoğan'a desteği etkiledi mi?
9 Mayıs 2023
6 Şubat depremlerinin merkezi Kahramanmaraş, AKP'nin kalesi niteliğindeki kentlerin başında geliyor. Milliyetçi muhafazakâr yapısıyla ön plana çıkan kentte, 2018 seçimlerinde Cumhur İttifakı'nın adayı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 74,2 oranında oy aldı. Diğer adaylar Muharrem İnce yüzde 14,9, Meral Akşener ise yüzde 8,6'te kaldı. AKP 8 milletvekilinden 6'sını çıkarırken CHP ve MHP ise birer milletvekili kazanabildi. Millet İttifakı'nın oyu yüzde 20,9, Cumhur İttifakı'nın oyu ise yüzde 74,8 oldu. AKP'den sonra kentte en güçlü parti, son seçimde yüzde 16,3 oy alan MHP geliyor.
Peki ağır yıkıma neden olan depremin ardından Erdoğan'ın oyunda bir düşüş yaşanır mı? DW Türkçe Kahramanmaraş'a giderek seçim öncesinde halkın nabzını tuttu.
Oy tercihinde Erdoğan ilk sırada
Kent merkezinde konuştuğumuz Kahramanmaraşlılar, depreme rağmen Cumhurbaşkanı adayı olarak tercihini halen Erdoğan'dan yana kullanacaklarını söylüyor. Özellikle AKP'den çok kentte "Erdoğan fanatizmi" var.
DW Türkçe'ye konuşanlar, özellikle iki nedenden dolayı oylarını Erdoğan'a vereceklerini söylüyor. İlki, depremin ardından Kahramanmaraş'a yoğun yardım yapılması, ikincisi ise HDP'nin Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararı.
Erdoğan'a hayranlığını gizlemeyen Fatma Topaktaş adlı çiçekçi, "Tayyip Erdoğan başkanımız en önde gider. Herkes çok memnun. Memnun olmayacak bir konu da yok. Depremde herkesin elinden tuttu. Yiyecekleri içecekleri kim gönderdi? Herkes Başbakanımızın sayesinde geldi bu seviyeye" diyor. Topaktaş, dört gün boyunca arabada yatmasına karşın daha sonra gönderilen yardımların dört dörtlük olduğunu öne sürürken namaz kılmak için Mescit yapılmasından da özellikle övgüyle söz ediyor.
Adını vermek istemeyen bir emekli ise depremin kentte Erdoğan'ı daha da güçlendirdiğini savunarak "Neden, çünkü çok ilgilendirdiler. Bakanlarımız, milletvekillerimiz, Sayın Cumhurbaşkanımız, hepsi gece gündüz burada emekleri var, yardımları var, biz onları inkâr edemeyiz" diyor.
İktidarın HDP söylemi Maraş'ı etkilemiş
Özellikle iktidarın HDP aleyhindeki söylemleri, Kahramanmaraş'ı etkilemiş görünüyor. HDP'nin Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Van'daki Demirtaş söylemi, kentte kimi seçmen üzerinde olumsuz etki bırakmış.
Erdoğan'ın oyunun çok fazla düşeceğini sanmadığını söyleyen kent esnafı Osman Bertiz, depremden önce Suriyeli sığınmacılar nedeniyle AKP'ye oy verecek kişi sayısının düştüğünü düşünüyor. Bertiz, "Ama bu CHP'nin HDP ile olan anlaşması, masaya oturması, ondan yana halkımız çok kırıldı tekrardan AKP'ye döndü" diyor.
Adını vermek istemeyen bir emekli de bu konuda ise Millet İttifakı'nın Demirtaş ve Osman Kavala'yı bırakacağını iddia ettiğini belirterek "Bu millette tepki yaratıyor. O yüzden CHP'nin oyu düşer, burada artmaz" diyor. Yanında oturan başka bir emekli vatandaş ise "CHP'nin HDP ile birleşmesinin Kahramanmaraş'da çok büyük zarar gördüğünü" savunurken depremden sonra yapılan yardımların iktidarın oyunu artıracağı görüşünde.
Belediye Başkanı'na tepki var
İktidara oy vereceğini söyleyen Kahramanmaraşlılar, buna karşılık özellikle AKP'li Belediye Başkanı Hayrettin Güngör'e tepkili.
DW Türkçe'ye konuşan vatandaşlar, deprem sürecinde Belediye Başkanı'nı görmediklerini, doğru düzgün çalışmadığı konusunda birleşiyor ve belediye seçimlerinde oy tercihlerinin değişebileceğini kaydediyor. Depremzede Serap Açıkgöz, "Belediye olarak değişim istiyoruz. Belediyemiz buraya bakmıyor, şehirde çalışmıyor. Vatandaşın ihtiyaçlarını karşılamıyor" diyor.
Kılıçdaroğlu'nun vaadine inanmıyorlar
Kılıçdaroğlu'nun depremzedelerin evlerini ücretsiz yapacakları sözü ise Kahramanmaraş merkezde etki yaratmamış.
Emekli bir vatandaş, "Ben o vaatlere inanmıyorum. Erdoğan'ın biriktirmiş olduğu paraları vermeye çalışıyor. Kendi kazansın, çekmeceye koysun, ondan sonra dağıtsın" derken, bir depremzede kadın ise "Kimse kimseye cebinden para vermez, bedava ev vermez. Yine halktan alacak, vergilerle" diyor. Ancak aynı kadın depremzede, Erdoğan'ın "iki katlı evini, bir ev olarak vermesi halinde" buna da tepki göstereceğini kaydediyor.
Kararsız da oy vermeyecek de var
Kahramanmaraş'ta kararsız olan seçmen de var, muhalefete de oy vereceğini söyleyen de. Kahramanmaraş'ta 1972'de Esir Türkleri Koruma Teşkilatı'nın kurucularından olduğunu söyleyen ve kendisini "Ülkücü" olarak tanımlayan bir esnaf, Erdoğan'a atfen "Benim ülkücülüğümü, benim milliyetçiliğimi ayaklar altına alan kişiyle de beraber olmak istemiyorum" diyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan'a oy vermeyeceğini belirten aynı esnaf, tercihinin ya Sinan Oğan ya da Kemal Kılıçdaroğlu olacağını, milletvekilliğinde ise CHP ve İYİ Parti'yi oy vermeye değer gördüğünü belirtiyor.
Eyüp Sultan Mahallesi'nde konuştuğumuz üç depremzede kadından biri de CHP'ye oy vereceğini söylüyor, diğer ikisi ise henüz karar vermediğini ifade ediyor. Depremzede Serap Açıkgöz ise kentte Erdoğan'ın oyunun düşmeyeceğini, çünkü zihniyetin aynı olduğunu belirterek "Ben çok da ümitli bir duyguyla gitmeyeceğim seçimlere" görüşünü dile getiriyor.
Depremzedelerin ihtiyaçları ne?
Hatay'ın aksine Kahramanmaraş merkezinde hayat yavaş yavaş normale dönüyor. Esnafın işyerlerini açtığı kent merkezi oldukça hareketli. Bunda, iktidarın Kahramanmaraş'a daha fazla odaklanmasının etkisi de yok değil. Ancak depremzedelerin sorunları halen devam ediyor. Depremzede Açıkgöz, şunları dile getiriyor:
"Şu anda ilk zamanlara göre biraz düzeldi, psikolojik olarak da düzeldik diyebilirim ama halen eksiklerimiz var. Gıda olarak eksiğimiz yok, şu anda hijyen olarak çok eksiğimiz var. Hijyen paketi olarak geçiyor: Islak mendil, peçetede, kâğıt havlu, tuvalet kâğıdı, şampuan, bunlara çok ihtiyaç duyuyoruz. Erkeklerimiz için de benzer ihtiyaçlar gönderilmiyor. Bir de yaz geldi, yazın haliyle sıcaktı, yazlık kıyafet istiyoruz."
70 yaşındaki depremzede kadın ise ağır hasarlı olan evinin bulunduğu Eyüp Sultan Mahallesi'ne depremden sonra doğal gaz getirilmesine tepki gösteriyor. Aynı kadın, "Depremden evvel ben elimle soba yakıyordum. Sobam kurulu, gelin bağın isterseniz. Depremden sonra doğalgaz geliyor, benim kapımın önüne koymuyor, hasar görmeyenlerin evine koyuyormuş" ifadesini kullanıyor.