Finlandiya'nın İsveçsiz NATO üyeliği gündemde

Stockholm'deki Türkiye Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen Kur'an yakma eylemi,Finlandiya'nın İsveç'le birlikte başvurduğu NATO üyeliği konusunda yola yalnız devam etmesi ihtimalini gündeme getirdi.

AFP'nin haberine göre, Fin kamu yayın organı Yle'ye konuşan Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ülkesinin NATO'ya İsveç olmadan katılması seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini ifade etti.

Haavisto, "Uzun vadede İsveç'in ilerlemesini engelleyecek bir durum olup olmadığını değerlendirmek zorundayız" dedi. Buna karşın "şu an bu konuda bir duruş belirlemek için çok erken olduğunu" belirten Haavisto, ortak başvurunun "ilk tercih" olduğunu vurguladı.

"Seçimlere kadar sürer"

Haavisto, "Benim şahsi değerlendirmem, Türkiye'nin vereceği onayda kesinlikle Mayıs ayı ortasındaki seçimlere kadar sürecek bir gecikme yaşanacağı yönünde" dedi.

İsveç'teki Türkiye karşıtı protestoların ortak başvurularında kaydedilen ilerlemede "açık şekilde frenlemeye" neden olduğunu belirten Finlandiya Dışişleri Bakanı, "Çok tehlikeli bir yoldayız. Çünkü protestolar, Türkiye'nin bu konuyu parlamentodan geçirme konusundaki gönüllülüğünü ve dirayetini net bir şekilde geciktiriyor" diye konuştu.

Protestocuları "Finlandiya ve İsveç'in güvenliğiyle oynamakla" suçlayan Haavisto, "Türkiye'yi provoke etme niyeti aşikâr olan eylemlerde bulunuyorlar" dedi.

"Bir mola lazım"

Haavisto, Reuters'a yaptığı açıklamada ise Finlandiya, İsveç ve Türkiye arasındaki görüşmelere bir süre ara verilmesi gerektiğini söyledi.

Fin Bakan, "Üçlü görüşmelere dönmeden ve mevcut durumun ardından ortalık durulduğunda nerede olduğumuzu görmeden önce bir molaya ihtiyaç var. Yani şu an için herhangi bir sonuç çıkarmamak lazım" dedi. Haavisto, "Sanırım birkaç haftalık bir ara olacak" ifadesini kullandı.

Daha sonra düzenlediği basın toplantısında konuya açıklık getirmeye çalışan Haavisto, "hem Finlandiya hem de İsveç'in ilerleme kaydettiği görülürken" Finlandiya'nın NATO'ya tek başına katılma ihtimali konusunda "spekülasyonda" bulunmak istemediğini söyledi. Fin Bakan, "Ama elbette aklımızın bir köşesinde, bazı ülkelerin üyeliğinin kalıcı bir şekilde engellendiği farklı dünyaları da düşünüyoruz" diye ekledi.

İsveç'ten açıklama

Haavisto'nun Yle'ye yaptığı açıklamaların ardından Associated Press'e konuşan İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, Fin Bakan'ın sözlerinin "tam olarak ne anlama geldiğini anlamak için Finlandiya ile temas hâlinde olduklarını" söyledi.

Billström, "Biz İsveç olarak NATO üyeliğimiz konusunda Finlandiya ve Türkiye'yle yaptığımız anlaşmaya saygı gösteriyoruz" dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Türk Büyükelçiliği önünde Kur'an yakılmasını engellemeyen İsveç'in, NATO üyeliği konusunda Türkiye'den destek bekleyemeyeceğini söylemişti.

İsveç ve Finlandiya'nın üyelik süreci

Finlandiya ve İsveç, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından NATO'ya katılmak için başvuruda bulunmuştu. Ancak İsveç ve Finlandiya'nın başvurularına "terör örgütlerini destekledikleri" gerekçesiyle karşı çıkan Türkiye, güvenlik endişelerinin giderilmesi için geçen Haziran üçlü memorandum imzaladığı bu ülkelerin NATO üyeliklerine henüz meclis onayı vermedi. Finlandiya ve İsveç'in üye olabilmesi için NATO'ya üye 30 ülkenin onayı gerekiyor.

Türkiye, İsveç ve Finlandiya imzaladıkları memorandum kapsamında gerçekleştirdikleri üçlü görüşmelerde aralarındaki pürüzleri gidermeye çalışıyor. İspanya'nın başkenti Madrid'deki NATO zirvesi sırasında imzalanan üçlü memorandum, İsveç ve Finlandiya'nın başta PKK olmak üzere "terör örgütleriyle mücadelede daha somut adımlar atması ve Ankara'ya yönelik silah ambargolarını kaldırması karşılığında" Türkiye'nin de bu iki ülkenin NATO üyeliklerini veto etmemesini öngörüyor. Ankara'nın İsveç ve Finlandiya'dan talep ettiği adımların başında, onlarca "teröristin" Türkiye'ye iadesi geliyor.

NATO ve ABD'den tepki

Alman Welt Televizyonu'na konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç'te Kur'an yakılmasını "yakışıksız" bulduğunu, ancak söz konusu eylemin Türkiye'nin bu ülkenin üyeliğini engellemesine yol açmaması gerektiğini ifade etti. İfade özgürlüğünün önemine de dikkat çeken Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya'nın üyeliklerine yönelik protokolleri henüz meclisten geçirmeyen Türkiye ve Macaristan'a bu prosedürleri hızlandırmaları için çağrıda bulundu.

İsveç'teki eylemle ilgili konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise bunun İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik sürecini olumsuz etkilemeye yönelik bir sabotaj olabileceğini ifade etti.

DW,AFP,rtr/CÖ,HT