Fransa yeni meclisini seçiyor

Yaklaşık 47 buçuk milyon kayıtlı seçmen 577 sandalyeli Fransız Millet Meclisi’ni yenilemek amacıyla 11-18 Haziran tarihlerinde sandık başına gidiyor. Seçimlere toplam 7 bin 882 aday katılıyor. Adayların yaş ortalaması 48,5. En genç aday 18, en yaşlı aday 89 yaşında. Mevcut meclis üyelerinin yüzde 39’u yeniden aday olmadı.

Katılım oranı ne olacak?

Seçim sonuçlarını büyük ölçüde katılım oranı belirleyecek. Fransız İçişleri Bakanlığı yerel saatle 17:00'de yaptığı açıklamada katılım oranının yüzde 40.8 olduğunu duyurdu. 2012 yılında yapılan son genel seçimlere katılım oranı yüzde 57,2 olarak kaydedilmişti. Daha iki yıl öncesine kadar Fransız toplumu tarafından tanınmayan Emmanuel Macron’un cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından geleneksel merkez sol ve merkez sağ seçmenin bir bölümünün oy kullanmama eğiliminde olduğu belirtiliyor.   

Macron etiketi

Macron tarafından 14 ay önce kurulan ve adı “La République en marche” (LREM - Yürüyüş Halindeki Cumhuriyet) olarak değiştirilen hareket seçimlere 536 adayla giriyor. Henüz resmen siyasi parti olmayan hareketin milletvekili adaylarının büyük bölümünü hiçbir siyasi deneyimi olmayan, sivil toplumdan gelme şahıslar oluşturuyor. Fransız kamuoyu bu adayların çoğunu tanımıyor. Ancak Cumhurbaşkanı Macron etiketi altında seçimlere girdikleri için çoğunun seçilmesi bekleniyor. Fransa’da 5’inci Cumhuriyet döneminde cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından yapılan genel seçimlerin tamamında cumhurbaşkanını destekleyen parti veya partiler mecliste çoğunluğu elde etmeyi başarmıştı. Anketler LREM’in 360 ile 427 arası milletvekili çıkararak mecliste çok rahat bir çoğunluğa sahip olacağını öngörmekte.

Le Pen ne yapacak?

Cumhurbaşkanı seçimini Macron’a karşı kaybeden aşırı sağcı lider Marine Le Pen’in partisi Milli Cephe (FN) ise yakaladığı ivmeyi kaybetmiş görünüyor. Anketler cumhurbaşkanı seçimi ikinci turunda 10 milyon 600 bin Fransızın oyunu alan Marine Le Pen’in partisi FN’nin genel seçimlerin ilk turunda yüzde 18 oy elde edeceği öngörüsünde bulunuyor. Fakat Fransa’nın iki turlu seçim sistemi nedeniyle bu oy oranına rağmen FN’nin en fazla 15 milletvekili çıkarabileceği belirtiliyor.

Komünistler anlaşamıyor

Cumhurbaşkanı seçiminde Jean-Luc Mélenchon ile yüzde 19,6 oy elde eden “Boyun Eğmeyen Fransa” ve Fransız Komünist Partisi ittifakı genel seçimlerde adaylar konusunda net biçimde anlaşamadığı için oy kaybına uğramış görünüyor. Anketler yüzde 11,5 oy alacağını öngördükleri bu blok için yeni mecliste 11 ile 21 arası milletvekili tahmininde bulunuyor.

Merkez sağ da bölündü

Aynı anketler 2012’den bu yana ana muhalefette olan merkez sağ partilerin yeni mecliste de bu göreve devam edeceklerini gösteriyor. Cumhuriyetçiler (Les Républicains) ve küçük ortağı Demokratlar ve Bağımsızlar Birliği’nin (UDI) yüzde 22 oy ile 95 ile 115 arasında milletvekili çıkaracağı öngörülmekte. Merkez sağın bir bölümü Cumhurbaşkanı Macron’u destekliyor. Merkez sağ partilerin elde edeceği skor bu nedenle gelecekteki siyasi yapılanma açısından da önemli.

Sosyalist Parti’nin varoluş savaşı

2012 yılında François Hollande’ın cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından yapılan genel seçimlerde mecliste Yeşiller ve Radikal Sol Parti ile birlikte mutlak çoğunluğu elde eden Sosyalist Parti (PS) ise bu seçimlerle varoluş savaşı veriyor. PS’nin cumhurbaşkanı adayı Benoit Hamon’un ilk turda oyların sadece yüzde 6,36’sını alarak elenmesi parti tarihinin en büyük seçim bozgunlarından biri olarak kayıtlara geçti. Genel seçimlerden çıkacak benzer bir sonucun partinin sonunu getirebileceği yorumları yapılıyor. Anketler PS’nin yüzde 8 oy elde ederek 22 ile 32 arasında milletvekili çıkaracağı tahmininde bulunmakta. PS’nin çıkan mecliste müttefikleriyle beraber 302 üyesi bulunmaktaydı.

Sonuçların bu şekilde çıkması halinde 18 Haziran sonrası Fransız siyasi yaşamında köklü değişiklikler olacağına kesin gözüyle bakılıyor.

"Türklerin partisi”

Milletvekili seçimlerine bu yıl ilk defa Türk kökenliler tarafından kurulan “Eşitlik ve Adalet Partisi” (Parti Egalité Justice- PEJ)  adlı siyasi hareket de katılıyor. 2015 yılında Strasbourg kentinde kurulan parti 28 ilde 52 adayla seçimlere giriyor. Partinin adaylarının 41’ini Türk kökenli Fransız vatandaşları oluşturuyor. Kendisini “ne sağcı ne solcu, insanın yanında” olarak tanımlayan partinin programında okullarda başörtüsü yasağının kaldırılması veya Kurban Bayramı’nda bir günlük resmi tatil gibi öneriler de var. Son haftalarda Fransız basını ve bazı Fransız siyasi partilerinin ilgi odağı haline gelen PEJ, “din ve kültürel kimlik eksenli politika yapmak” ve “Ankara güdümlü” olmakla suçlanıyor. Parti yöneticileri bu suçlamaları reddediyor.        

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Strasbourg