Gönüllüler sandık güvenliği için hazır

Pazar günü yapılacak anayasa değişikliği referandumu için geri sayım başladı. Daha önceki seçimlerde özellikle gönüllü müşhatileri ile dikkat çeken sivil toplum inisiyatifi Oy ve Ötesi anayasa referandumu için de hazırlıklarını tamamladı. Oy ve Ötesi Derneği’nin Başkanı Gözde Elif Soytürk yapılan hazırlıkları DW Türkçe'ye anlattı: 

DW Türkçe: Daha önceki seçimlerde sandık güvenliği için on binlerce gönüllü müşahit ile sahadaydınız. 16 Nisan’daki referandumda neler yapacaksınız?

Gözde Elif Soytürk: Biz bu referandum da müşahitlik organizasyonunu siyasi partilere bıraktık. Farklı bir aksiyon planımız var. Eski gönüllülerimiz kendileri siyasi partilere başvurup müşahitlik yapıyorlar. Biz bir mobil uygulama yaptık. Mobil cihazlara kolayca yüklenecek T3 Tutanak Teyit Sistemi ile Türkiye’deki tüm sivil toplumun sandık sonuç tutanaklarının fotoğrafını çekerek bizim sistemimize göndermesini sağlıyoruz. Bunun için insanların mutlaka sandıkta görevli olmasına gerek yok. Türkiye’deki seçim sistemi gizli oy açık sayıma dayalı. Sayım sırasında her tutanak kapıya asılmak zorunda. Sandıkta görevli görevsiz tüm vatandaşlar da bu tutanakların fotoğraflarını çekerek bizimle paylaşabilirler.

DW Türkçe: Neden müşahitlik yapmaktan vazgeçtiniz?

Soytürk: Beş seçimde biz 148 bin gönüllüyü mobilize ettik. Bu işe ilk başladığımızda Türkiye’de müşahitlik tam olarak bilinmiyordu bile. Bu aslında siyasi partilerin görevi. Gönüllülerimize artık ‘hadi gel bunu böyle yap’ deme ihtiyacı kalmadı. Herkes birey olarak siyasi partilere başvurup kartını alıp müşahitlik yapabiliyor. Biz partilerden kart alıp gönüllülerimize vermek yerine herkese gidip siyasi partilerden doğrudan müşahit olmaları çağrısında bulunduk. Ve takip ettiğimiz kadarıyla geçmişteki gönüllülerimiz siyasi partiler üzerinden müşahitlik yapacaklar.

DW Türkçe: Peki size ulaşan tutanak fotoğraflarıyla nasıl bir işlem yapılacak?

Soytürk: Bize ulaşan sonuçların YSK’nın açıkladığı sonuçlarla biri birini tutup tutmadığını karşılaştıracağız. Eğer farklılıklar varsa hangi ilde, kaç numaralı sandıkta, nasıl bir farklılık olduğunu itirazlarını yapabilmeleri siyasi partilere ileteceğiz. Böylece seçimin şeffaflığına katkı sağlanacak.

DW Türkçe: Referandumda kullanılacak sandık sonuç tutanaklarında çıkarılan bölümler olduğu iddia edildi. Seçim kurulundan alınan toplam zarf ve oy pusulası sayısı ile sandıktan çıkan zarf sayısı ya da geçersiz sayılan zarf ve pusulaların neden geçersiz sayıldığının kaydedildiği bölüm gibi 10 bölümün tutanaktan çıkarıldığı belirtildi. Bu değişiklikler hakkında bir bilginiz var mı?

Soytürk: Evet. YSK’nın yeni genelgesi ile yapıldı bu değişiklikler. Bunlar seçim güvenliğini etkileyecek maddeler değil açıkçası. Zaten bir de sandık sonuç defteri var. Tutanak defteri. Bu deftere bahsi geçen bilgiler yine de kaydoluyor. Tutanağın üzerinde olmamasının sebebi hesaplamalar yapılırken, veriler girilirken karmaşıklık çok daha fazla hataya yol açıyordu. Bu uygulama daha basit verileri toplayabilmek amaçlı yapıldı. Bizim tecrübemize göre bir etkisi yok.

DW Türkçe: Seçim kurulundan alınan zarf sayısı ile sandıktan çıkan ve zarf sayısı yine karşılaştırılabilecek mi, o halde?

Soytürk: Tabii ama karşılaştırılabilecek bu bilgiler sandık tutanak defterinde olacak.

DW Türkçe: Peki o defterin de fotoğrafı çekilebiliyor mu?

Soytürk: Yani o veriler ile yapılabilecek bir şey yok. Zaten itiraz edileceği zaman çetele ile birlikte itiraz edilebilir. Onların da hepsi siyasi partilerle karşılaştırılıyor. Yani o bilgilerin varlığı ya da yokluğu çok bir şeyi etkilemiyor.

DW Türkçe: Almanya’daki oy verme işlemlerinde birçok zarfın yapışmaması dikkat çekti. Zarfın açık olması geçersiz sayılma sebebi mi?

Soytürk: Hayır kesinlikle değil. Hatta biz özellikle yapıştırmayın uyarısında bulunuyoruz. Çünkü zarfı yapıştığı zaman sayım sırasında o zarfı açarken bazen oy pusulası da yırtılıyor. Yırtılan pusula geçersiz oluyor. O nedenle zarfın yapışmaması hiçbir sıkıntı yaratmaz.

DW Türkçe: Almanya'daki oy kullanma işlemleri esnasında Frankfurt’ta bir seçmenin mükerrer oy kullanma girişimi olduğu  ileri sürüldü. Siz böyle bir girişimin başarılı olabileceğini düşünüyor musunuz?

Soytürk: Almanya’daki oy kullanma sistemi ile Türkiye’deki farklı. Orada kişi online olarak kaydını yeni yaptırdığı için çok kısa sürede ikinci oyu kullanmaya teşebbüs etti ve yakalandı. Türkiye’de öyle değil. Türkiye’de seçmen listeleri çok önceden kesinleşiyor. Ve bunun içerisinde mükerrer olup olmadığı tüm partiler tarafından kontrol ediliyor. Şu anki listelerde mükerrer bir oyun söz konusu olmadığı tüm partiler tarafından açıklandı. Ama biz şu uyarıda bulunuyoruz: O gün yine herkes kendi listesinde mükerrer var mı yok mu kontrol etsin.

DW Türkçe: Büyük kentlerde dernek ve sivil toplum örgütleri seçim gözetmenliği yapabiliyor ama bu durum İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki ufak köy ve kasabalarda nasıl?

Soytürk: Geçmiş seçimlerdeki tecrübelerimize göre çok büyük farklar görmedik. Ama bu seçimlerde ne olacağını gerçekten bilmiyoruz. Şu an siyasi partilerin yaptığı açıklamalara göre ellerinde yeterince müşahitleri var. Ama yine durumu seçim günü göreceğiz.

DW Türkçe: 16 Nisan’da yapılacak referandum için öngörülüleriniz neler? Sizce sizi o gün neler bekliyor?

Soytürk: Katılımın çok yüksek olacağını düşünüyoruz. Zaten bunun için de kampanyalar yaptık. Seçimlerde daha fazla kişinin görev alacağını düşünüyoruz. Çünkü tüm toplumun buna biraz daha önem verdiğini hissediyoruz. Bu partiler üstü bir seçim. Gergin bir ortam açıkçası ben beklemiyorum arzu da etmiyoruz.

© Deutsche Welle Türkçe

Başak Demir