G20’nin işlevi nedir?
29 Kasım 2018
G20 nedir?
20'ler Grubu (G20) 19 devlet ve Avrupa Birliği'nden oluşur. Genellikle ekonomik konuların görüşüldüğü zirve toplantıları yılda bir kez yapılır. Kapanış bildirisinde yer alan kararlar siyasi niyet açıklamalarından ibarettir ve bağlayıcılığı yoktur. G20 ülkeleri dünya nüfusunun yaklaşık üçte ikisini barındırır. Küresel gayrı safi hasılanın yüzde 80'i bu ülkelerde yaratılır. 19'lar önde gelen sanayi ülkeleriyle genç sanayi ülkelerinden oluşur: Arjantin, Avustralya, Brezilya, Çin, Almanya, Fransa, Büyük Britanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye ve ABD. Avrupa Birliği grubun 20'inci üyesidir. Zirvelerde Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve davetli üçüncü ülkeler de temsil edilir.
G20 ne zaman ve neden kuruldu?
G20'nin kurulması 1999 yılında Köln'de düzenlenen ve önde gelen sanayi ülkelerinin katıldığı G7 zirvesinde kararlaştırıldı. Devlet ve hükümet başkanları 1997 yılındaki Asya finans krizinin yönetiminden alınan dersler ışığında ekonomi politikalarının önde gelen aktörleriyle düzenli olarak bir araya gelmeyi kararlaştırdılar. Maliye bakanları ile Merkez Bankası Başkanları küresel finans istikrarıyla ilgili konuları görüşmek üzere 1999 yılından bu yana toplanıyorlar. G20'de yer alan ülkeler bölgesel ve coğrafi konumları da göz önüne alınarak G7 devlet ve hükümet başkanları tarafından seçiliyor. Malezya Güneydoğu Asya'nın temsilcisi olarak gruba katılmak istemiş ama sonunda Endonezya G20 üyeliğine seçilmişti.
Devlet ve hükümet başkanları arasındaki zirve buluşmaları 2008 yılının finans krizi sırasında kararlaştırıldı. G20 liderleri o yıl Washington'da yayımlanan ortak bildiride "işbirliğini derinleştirip küresel büyümeyi yeniden başlatabilmek ve dünya finans sisteminde gerekli reformları yapabilmek için kararlı çalışma yapacakları" dile getirildi.
G20'nin ilk zirvesine ABD Başkanı George W. Bush ev sahipliği yaptı. Liderler "açık liberal ekonomik ilişkilere bağlılıklarını" dile getirdiler. Ortak bildiride himayecilikle mücadele edileceği belirtildi ve grup üyeleri kötü dönemlerde sadece kendi çıkarlarını gözetmemeleri hususunda uyarıldı. Altı ay sonra, Londra'daki ikinci G20 zirvesinde ABD'nin yeni seçilmiş Başkanı Barack Obama "liderliği üstlenmeye hazır olduklarını" duyurdu.
G20'nin günümüzdeki önemi nedir?
Donald Trump’ın seçilmesinden sonra küresel ekonomi politikaları sistemini tartışmaya açtı. "Önce Amerika" düsturunu benimseyen Trump en önemli ticari ortakları Çin ve Avrupa Birliği'ni gümrük zamlarıyla cezalandırarak G20 kurallarını terk etmiş oldu. Trump ABD'nin esenliğini çok uluslu işbirliğine ve devletlerarası kuruluşların çalışmalarına tercih ettiğini hiç gizlemedi.
Donald Trump 2017 yılında Hamburg’da düzenlenen G20 zirvesinde başlıca konularda mutabakat sağlanamadığını kapanış bildirisine aldırdı.
ABD Başkanı G20'nin dünyanın en güçlü ekonomisinin desteği olmadan başarıya ulaşamayacağını Hamburg'da gözler önüne serdi. İlk kez bir kapanış bildirisinde ticaret, gümrükler ve uluslararası iklimi koruma sorumluluğu hakkında uzlaşı sağlanamadığı ve iklim politikasında görüşlerin ayrıldığı belirtildi. Almanya Başbakanı Angela Merkel zirvede "uzlaşma olmayan yerde uzlaşmazlığın dile getirilmesi gerekir" demişti.
Arjantin'deki zirve ticari anlaşmazlığın ticaret savaşlarına dönüşme eğilimi gösterdiği bir döneme isabet ediyor. ABD'nin ticari ortaklarına yönelttiği ağır suçlamalar zirvede fırtınalar kopabileceğine işaret ediyor. Devlet ve hükümet başkanları adına ortak bildiriyi hazırlayan üst düzey temsilciler Arjantin zirvesinin ardından ortak bildiri yayımlanmamasının sürpriz olmayacağını söylüyorlar. Ancak ev sahibi Arjantin ile diğer bazı G20 üyeleri "bildirisiz zirve" tehlikesinin savuşturulabileceğini umuyorlar.
Thomas Kohlmann
© Deutsche Welle Türkçe