Göklerin yeni hakimi
24 Ocak 2013
Federal Alman Ordusu için üretilen EuroHawk isimli insansız uçak, deneme uçuşunu başarıyla tamamladı. Bavyera’nın Manching şehrinden havalanan EuroHawk, test uçuşu sırasında 15 kilometreye kadar yükseldi. Eurohawk’ın kanat açıklığı 40 metreyle ticari uçaklardan daha geniş.
Eurohawk’ın deneme uçuşu, son yıllarda giderek daha fazla gündeme gelen insansız uçaklarla ilgili tartışma başlattı. Deutschlandradio'ya konuşan Kaos Bilgisayar Kulübü sözcüsü Constanze Kurz, keşif amaçlı araçları şöyle tanımlıyor:
“Büyük tip insansız uçaklar, kontrol merkezlerinden idare ediliyor. Her uçağın kontrolünde 3 ya da 4 kişiden oluşan bir ekip görev alıyor. Bu araçları uçan robotlar olarak tanımlamak mümkün. İnsansız uçaklar otonom uçuş kabiliyetine sahip.”
Muazzam keşif potansiyeli
Büyük tip insansız uçaklar, çok uzun süre havada kalabildiğinden özellikle Orduların ilgisini topluyor. Alman Ordusu için üretilen EuroHawk, aralıksız 30 saat havada kalabiliyor.
“İnsansız uçaklar, personel olmaksızın, programlandıkları güzergâhlarında seyrediyor. Modern insansız keşif uçakları muazzam bir keşif potansiyeliyle donatılabiliyor. Yüksek çözünürlüklü fotoğraf çekebiliyor, kızıl ötesi görüntü alabiliyor. Telsiz konuşmalarını ve cep telefonu iletişimini dinleyebiliyor.”
Uzman Constanze Kurz, insansız uçakları uydularla kıyaslıyor: “İnsansız uçaklarla binlerce metre yükseklikten düzenli şekilde video kaydı yapılabiliyor. Uyduyla arasındaki fark, atmosferin görüntü kalitesini olumsuz etkiliyor olması. İnsansız uçaklar ise yüksek çözünürlüklü görüntü alabilmek için çok daha elverişli koşullara sahip.”
Teknoloji uzmanı Kurz, insansız uçakların tanıştırdığı kavramlardan birinin de ‘kolektif akıl’ olduğunu kaydediyor: “Araçların güzergâh belirlerken birbirleriyle iletişim halinde oldukları, sürekli veri alışverişinde bulundukları ‘kolektif akıl’ unsuru, daha çok mikro sınıfına giren insansız uçaklarda görülüyor. Teknik ve yazılım alanında önemli mesafenin kaydedildiği bu tip mikro uçaklar, özellikle emniyet güçleri tarafından kullanılıyor. Telsizle iletişim kuran mikro insansız uçaklarda bu alanda son dönemde ciddi bir teknolojik ilerleme kaydedildi.”
İnsansız uçak hacklenir mi?
Kontrol merkeziyle insansız uçaklar arasındaki iletişim şifreli yapılıyor. İran yönetimi ise kısa bir süre önce Amerika Birleşik Devletleri’ne ait bir insansız uçağı, ‘kontrol biriminin şifrelerini kırmak suretiyle ele geçirdiğini’ açıkladı. Teknoloji uzmanı Constanze Kurz, İran’ın iddiasını ciddiye almak gerektiğini belirtiyor:
“Kontrol biriminin hacklenme ihtimali, gündemdeki sorulardan yalnızca biri. İnsansız uçak düşerse kim sorumlu olacak? Alman Ordusu son yıllarda Afganistan’da çok sayıda insansız uçağını kaybetti. İnsansız uçağın düşmesiyle birlikte işin sigorta ve ceza hukuku boyutu, bu araçlarda kullanılan keşif ve gözlem teknolojisi de gündeme geliyor. Yerleşim yerleri üzerinden geçiş nasıl düzenlenecek? Görüntülerin otomatik değerlendirilmesinde hangi teknolojilerin adapte edilmesine izin verilecek? Açıkçası, Alman kamuoyunda bu tür soruların tartışılmamasından rahatsızlık duyuyorum.”
Eurohawk’lar Avrupa Hava Savunma ve Uzaycılık grubu (EADS) bünyesindeki Cassidian şirketi tarafından üretiliyor. Alman Silahlı Kuvvetleri 2015’ten itibaren, dört Eurohawk daha sipariş etmeyi planlıyor. Teknoloji uzmanı Constanze Kurz, bu alandaki hareketliliğe dikkat çekiyor:
“İnsansız uçakların yolcu uçağı büyüklüğünden mikroya kadar çok farklı modelleri geliştirildi. Diğer yandan insansız uçaklarda asıl gelişmenin 70’li yıllardan bu yana askeri alanda yoğunlaştığını görüyoruz. Bunlar, daha uzun süre havada kalabilen, uzun menzilli ve sağlam araçlar. Askeri amaçlı insansız uçak üreten şirketlerin sayısı artıyor. Savunma sanayi, sivil amaçlı insansız uçak piyasasına da girmeye hazırlanıyor.”
© Deutsche Welle Türkçe
Derleyen: Nihat Halıcı
Editör: Ahmet Günaltay