Hendek savaşlarında sona gelindi
29 Mayıs 2016
Son günlerde PKK'nın özellikle Mardin'in ilçesi Nusaybin ve çevresinden çekildiğini açıklaması ve teslim olan örgüt üyelerinin artması, hendek savaşlarının sonuna gelindiğinin göstergesi olarak yorumlanıyor. Uzmanlara göre, TSK'nın ağır operasyonları ile birlikte ABD'nin Rakka'yı ele geçirmek için YPG güçleri ile birlikte hareket etmesi de PKK'yı hendek krizini sona erdirmeye itiyor.
Temmuz 2015'ten bu yana 10'a yakın kent ve ilçelerde Türk Silahlı Kuvvetleri ile PKK ve gençlik yapılanması YDG-H arasında süren çatışmalar, ağır can kaybı ve yıkıma neden oldu. Resmi verilere göre, 7 Temmuz 2015-27 Mart 2016 tarihlerini kapsayan 265 gündeki çatışmalar sonucunda 3 bin 583 örgüt üyesi ve 355 güvenlik görevlisi hayatını kaybetti. Aynı dönemde aralarında Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi'nin de yer aldığı 285 sivil de yaşamını yitirdi.
Pek çok ilde gerçekleştirilen operasyonlarda ise 10 bin 326 kişi gözaltına alındı, bunlardan 3 bin 387'si tutuklandı. Yüzbinlerce insan evlerini terk etmek zorunda kalırken, başta Diyarbakır'ın tarihi Sur ilçesi olmak üzere bölgedeki pek çok yer ağır tahribat altında kaldı.
Son dönemde artan operasyonların ardından PKK, silahlı güçlerini Nusaybin'den çektiğini açıklarken, TSK'dan yapılan açıklamada ise son bir haftada 75 örgüt üyesinin teslim olduğu belirtildi. Hala bölgede Yüksekova, Kızıltepe, Şırnak ve Sur'un bazı mahallelerinde sokağa çıkma yasakları devam ederken, hendek çatışmalarının yaşandığı yerleşim yerlerinde Silahlı Kuvvetler'in giderek daha fazla üstünlük sağladığı belirtiliyor.
Peki, ordunun PKK güçleri karşısındaki üstünlüğü ve ilçelerde kontrolü ele geçirmesi, hendek savaşlarının sona erdiği anlamına mı geliyor?
Bu soruya net bir yanıt vermek şimdilik kolay değil. Çünkü asker ve polisin sert operasyonları, PKK'yı muharebe alanında mağlup hale getirse de örgütün ülkenin batısında farklı şiddet eylemlerine girme olasılığı hala yüksek. Ancak özellikle Suriye'de IŞİD'e karşı verilen mücadelede batı ile işbirliğini artıran YPG güçlerinin ABD ile birlikte Rakka operasyonuna başlaması, YPG ile organik ilişkileri bulunan PKK'nın Türkiye'de daha az şiddete başvurmasının da yolunu açabilir.
"PKK ağır bir yenilgiye uğradı"
Bugün itibariyle bütün işaretlerin hendek savaşlarının bittiğini gösterdiğini dile getiren İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yeğen'e göre, tüm bölgeye yayılan hendek savaşları sonunda PKK açık bir askeri yenilgiye uğramış durumda. "PKK bu süreçte ne yeni mevzi kazanabildi ne de devletin eziyeti karşısında halk desteğini alabildi" diyen Yeğen, devletin de çok ağır operasyonlardan sonra halk nezdinde güven ve destek uyandırmaktan çok uzak olduğuna dikkat çekiyor. Prof. Yeğen, bundan sonraki dönemde PKK içerisinde 'şehir savaşları' taktiğinin başarısız olması üzerine bir özeleştiri ve sorgulama yapılabileceğini de ifade ediyor.
"Devlet çok sert karşılık verdi"
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Güvenlik Uzmanı Dr. Nihat Ali Özcan da PKK içindeki tartışmaların alevleneceği görüşünde. Öte yandan hendek siyasetinde ısrar edilmesinin bölgedeki halk desteğini zayıflatan bir şiddet sarmalına dönüştüğünü dile getiren Özcan, "PKK, asker ve polisin bu kadar sert bir yanıt vereceğini beklemiyordu. Örgüt, Kobani'de elde ettiği psikolojik üstünlüğü doğru okuyamadı. Batının Türkiye'yi frenleyeceğini düşündü. Ancak ABD ve AB'nin gündeminde mülteci sorunu ve IŞİD öne çıktı" değerlendirmesinde bulunuyor.
Hendek savaşlarının artık sona erdiğini, örgütün de yakın zamanda başarısızlığını ilan edeceğini belirten Özcan'a göre, PKK hendek muharebesini kaybetmiş olsa da savaşın geleceğini asıl belirleyecek olan şey hükümetin Kürt sorununa dönük politikaları ve Suriye'deki gelişmeler olacak.
"Suriye'deki gelişmeler belirleyici"
İşte bu noktada, PKK ile organik ilişkileri bulunan YPG'nin ABD ordusu ile birlikte Rakka'yı IŞİD'in elinden almak üzere harekete geçmesi kritik önemde. Zira Türkiye'nin başından beri YPG güçleri ile PKK güçlerinin aynı olduğu ve terörist sayılması gerektiğine dair açıklamalarına rağmen, ABD yönetimi Suriye'de YPG ile birlikte hareket etmekten geri durmuyor. Öyle ki, son günlerde ABD askerlerinin YPG armalı üniformalarıyla görüntülenmeleri, iki ülke arasında yeni bir diplomatik krizin de fitilini ateşledi.
Türkiye'deki hendek savaşlarının bitmesinin Suriye'de ABD-YPG işbirliğinden bağımsız değerlendirilemeyeceğini vurgulayan Prof. Dr. Mesut Yeğen, "PKK, aslında hendek çatışmalarını daha uzun süre devam ettirebilecek altyapıya sahip. Ancak Rojava'da ABD'nin işe dâhil olması sonrasında Türkiye'deki gerilimi azaltma yolunda bir karar alınmış olabilir" görüşünde. Dr. Nihat Ali Özcan ise kapalı kapılar ardında yapılan pazarlıkların şimdiden bilinmesinin pek mümkün olmadığını belirterek, "Elbette ABD'nin Suriye'deki vaatleri PKK'nın aklına yatarsa, Türkiye'de tempoyu düşürebilir. Öte yandan hendek yenilgisine karşı bir cevap vermek için yeni saldırılar da düzenleyebilir. Şu anda Suriye'de yaşanan gelişmeler büyük ölçüde belirleyici olacak" diye konuşuyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Aram Ekin Duran