IŞİD karşıtı koalisyonun bir sonraki hedefi Rakka

Paris'te açıklama yapan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, uluslararası koalisyonun Musul operasyonunun  ardından Rakka'nın kurtarılması için harekete geçeceğini belirtti. Carter Rakka için harekete geçecek bölgedeki kuvvetlerin inşasına yardım ettiklerini belirtti. ABD Savunma Bakanı IŞİD'e karşı askeri başarı sağlanması için hazırlık yapılması gerektiğini vurguladı.  

PYD yetkilisi Türkiye'ye tepki gösterdi

Paris Konferansı'na da katılan Suriyeli Kürtlerin (PYD) Fransa'daki sözcüsü Halid İsa ise IŞİD'in denetimindeki Rakka'nın koalisyon güçlerinin eline geçmemesi için Türkiye'nin Suriye'deki Kürtlere yoğun olarak saldırıda bulunduğu suçlamasını yöneltti. İsa, "Tüm dünya kamuoyu gözünü Musul'a çevirdiği şu günlerde Türkiye Rakka'daki Kürt peşmerge güçlerine yoğun topçu atışları ve savaş uçakları ile saldırıyor” ifadesini kullandı. İsa, Fransa ile BM Güvenlik Konseyi'nin daimi temsilcilerine çağrıda bulunarak, IŞİD'e karşı mücadeleyi zaafa uğrattığını söylediği Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "sorumsuz girişimlerinin” durdurulmasını talep etti. 
Fransa ve ABD'nin başkanlık ettiği, 13 ülkenin savunma bakanlarının Irak ve Suriye'deki gidişatı ele aldığı görüşmelerin Aralık ortasına kadar sürdürülmesi planlanıyor. 

IŞİD karşıtı koalisyon güçlerinin görev paylaşımı

Toplantıya katılan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter geçen hafta Musul’daki askeri operasyonun gidişatına ilişkin yerinde bilgilenmek üzere Bağdat ve Irak’ın kuzeyindeki Kürt bölgelerini ziyaret etmişti. Carter daha önce de Ankara’da temaslarda bulunmuştu.

Musul’da IŞİD karşıtı 60’dan fazla ülkeden oluşan koalisyon içinde Almanya da yer alıyor. Alman askerleri operasyonlara havadan keşifler, uçakların havada ikmali ve bölgedeki Fransız savaş gemisini koruma amaçlı görev yapıyor. Almanya ayrıca Kürt peşmergelerin silahlandırılması ve eğitiminden sorumlu. Bu nedenle Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen de Paris’teki toplantıya katıldı. 
Geçen Perşembe günü yine Paris’te 22 ülkenin katılımıyla düzenlenen toplantıda da Musul’da IŞİD’in bertaraf edilmesinden sonraki dönemde neler yapılabileceğine ve yapılması gerektiğine ilişkin olarak görüş alış verişinde bulunulmuştu.

Irak, Suudi Arabistan ve Türkiye'nin farklı çıkarları

İran ve Suudi Arabistan gibi farklı çıkarlar gözeten ülkelerin bu toplantılara katılmalarının, ortak düşman IŞİD dışında çok fazla ortak noktası bulunmadığı da gözler önüne seriyor. Bu durumu Bağdat ile Ankara arasında Musul’un ele geçirilmesine yönelik askeri operasyona Türkiye’nin olası katılımı konusunda çıkan tartışma da gösteriyor.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin geçmiş tarihine atıfla Musul’da tarihî bir rolü olduğunu belirtiyor ve Türk askerlerinin operasyona katılmasında ısrar ediyor. Buna ise Irak Başbakanı Haydar El İbadi karşı çıkıyor. Türk askerlerinin Irak’ın Kürt bölgesinde Musul’a yakın bir bölgede bir askeri kampı (Başika) kontrolünde tutması da Bağdat merkezî hükümetinin başını ağrıtan hususlar arasında. 

Musul operasyonu sırasında siviller de hedef oluyor

Musul operasyonuna Fransa ve İngiltere’nin yanı sıra ABD de özel timler ve savaş uçakları ile katılıyor. Amerikan hükümetinin IŞİD ile mücadele özel görevlisi Brett McGurk IŞİD’e karşı havadan saldırıların önemli ölçüde artılıdığını, son bir haftada koalisyona bağlı savaş uçaklarının toplam 1776 bomba attığını açıkladı. Bombardımanlarda sivillerin de hedef olduğu belirtiliyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) de Musul yakınındaki bir yerde bulunan bir camiye düzenlenen bombardımanın incelenmesini talep etti. Bombardımanda 13 kadın ile çocuklar hayatını yetirmişti. 

AirWars adlı hükümetlerden bağımsız sivil toplum kuruluşu 2014 Auğustos’unda IŞİD’e karşı başlatılan operasyonlarda sadece Irak’ta 10 bin 200 havadan saldırı düzenlendiğini saptıyor. IŞİD karşıtı koalisyon güçlerinin bu hava saldırılarında 50 bin kadar bomba atıldığı ve en az bin 687 sivilin hayatını kaybettiği kaydediliyor. 

IŞİD’in son 16 ayda 2014 yılında ele geçirdiği toprakların yarısını kaybetti. Ancak IŞİD’e karşı kazanılan zaferlerin pahalıya mal olduğuna dikkat çekiliyor. Örneğin Uluslararası Kriz Grubu (International Crisis Group) adlı düşünce kuruluşunun uzmanlarından Robert Blecher, geçen haziran ayında Irak’ın Felluce kentinin IŞİD’den geri alınması sırasında yoğun tahribat yaşandığının altını çiziyor.

Geçen hafta Paris’te düzenlenen Musul konferansına Musuliye adlı bir Blog yazarı şu mesajı göndermişti: „Biz Musulluları kentin kurtarılması sırasında ve sonrasında ardından neler bekliyor, bunu bilmiyoruz. Endişelerimiz gün geçtikçe artıyor. Zira gelecek olan önümüzdeki tehlikeler IŞİD’den daha az tehlikeli değiller!”

© Deutsche Welle Türkçe
Matthias von Hein