İncirlik krizi NATO zirvesine taşınıyor

Almanya siyasetinde dikkatler 25 Mayıs’ta Brüksel’de yapılacak NATO liderler zirvesine çevrildi. Zirvenin resmi gündeminde yer almasa da Almanya ve Türkiye arasında yaşanan İncirlik krizinin de zirve sırasındaki liderlerin ikili temaslarında gündeme gelmesi bekleniyor.

Almanya, Türkiye’nin Alman milletvekillerine İncirlik’te IŞİD’le mücadele kapsamında görev yapan Alman askerlerini ziyaret izni vermemesine tepkili. Bu nedenle Almanya, İncirlik’te görev yapan askeri birliğini geri çekmeyi gözden geçiriyor. Berlin, bu konuda kararını NATO zirvesi sonrasına bırakmıştı.

Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, konunun Başbakan Angela Merkel ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında Brüksel’de ele alınmasını beklediklerini söylemiş, bundan sonra Alman askerlerini bir başka ülkeye gönderip göndermeme konusunda kararlarını vereceklerini söylemişti.

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in 25 Mayıs’ta önce Berlin’de eski ABD Başkanı Barack Obama ile görüşecek olması ve ardından Brüksel’e gelecek olması nedeniyle Erdoğan ile ikili bir görüşmenin olup olmayacağı belirsizliğini koruyor.

Hızlı bir çözüm zor görünüyor

Peki, İncirlik krizi, iki ülke arasındaki gerilim NATO Zirvesi sırasında aşılabilir mi? Alman Dış İlişkiler Konseyi'nin (DGAP) savunma uzmanı Dr. Christian Mölling’e göre Merkel ve Erdoğan’ın zirve sırasında bir görüşme yapması mümkün, ama bu gerilimin aşılması için çok daha fazla zamana ihtiyaç var.

Alman uzman, “Son haftalarda yapılan açıklamalardan anladığımız Türkiye’nin kendini incitilmiş hissettiği. Böyle duygusal tepkilerle gelişen konuların çözümlenmesi çok daha güç. Özellikle çok pragmatik bir kişilik olan Başbakan Merkel için” değerlendirmesini yaptı.

Alman askerlerinin İncirlik'ten çekilmesi konusunda Federal Alman hükümetinin henüz resmi bir tavır almadığına dikkat çeken Mölling, bu yönde meclisten çağrılar olduğunu, hükümetin de Ürdün gibi alternatif ülkeler üzerinde çalışmalar yürüterek konuyu zamana yaydığını söyledi.

Mölling, “Biraz itidalli, sabırlı olunmalı. Çünkü bizi Türkiye ile işbirliğinin güçleşeceği uzun soluklu bir süreç bekliyor. Öncelik iletişim kanallarını açık tutmak olmalı. Ani kararlardan kaçınılmalı” görüşünü kaydetti.

"Bağlayıcı standart talebi gerçekçi değil"

Bazı Alman siyasetçiler, İncirlik'te yaşanan anlaşmazlığın tekrarlanmaması için NATO'da karar alınmasını, müttefik ülkelerdeki askeri görevlendirmelerde milletvekili ziyaretlerini düzenleyen temel standartların belirlenmesini, bunların bağlayıcı olmasını istiyor.

Mölling bunun çok da gerçekleştirilebilir olmadığı görüşünde. Almanya’da ordunun denetimi konusunda özgün bir durum olduğunu, orduyu hükümetin değil parlamentonun denetlediğini anımsatan Alman uzman, “Almanya siyasi ziyaretlerle ilgili temel standartların belirlenmesi beklentisinde yalnız değil ama diğer müttefik ülkelerin bu temel standartların belirlenmesi beklentisi Almanya’nınki kadar güçlü değil” görüşünü kaydetti.

Zirve gündemi

ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk kez NATO ülkelerinin liderleriyle biraraya geleceği zirvede, ittifakın gelecekteki öncelikleri, Rusya ile ilişkiler, terörle mücadele, savunma harcamalarının artırılması, AB ile ilişkiler ve uluslararası tehditlerle mücadele konularının ele alınması bekleniyor.

Trump’ın yanı sıra İngiltere’nin yeni başbakanı Theresa May ve Fransa’nın yeni cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da ilk kez katılacakları zirvede, bu liderlerin NATO’nun geleceği konusunda verecekleri mesajlar merakla bekleniyor.

İlk hedef hasar kontrolü

Savunma uzmanı Dr. Christian Mölling’e göre Brüksel’de asıl hedef NATO müttefikleri arasında oluşan çatlakların büyümesinin önlenmesi, oluşan hasarın kontrol altında tutulması. Mölling, Brüksel’deki NATO Zirvesi’nin yeni seçilen ABD Başkanı’na ittifakı tanıtmak için yapıldığını, ancak Trump’ın NATO hakkında sarf ettiği ağır eleştiriler ve sert üslubu nedeniyle soru işaretleri olduğuna dikkat çekti.

Askeri ittifakın geleceği ile ilgili tarihinde hiç olmadığı kadar büyük bir belirsizliğin hâkim olduğunun altını çizen Mölling, Trump’ın nasıl bir tutum sergileyeceğinin de öngörülemediğini belirtti. 

Dr. Mölling, Alman hükümetinin zirveden en önemli beklentisinin, ABD’nin NATO’ya, Avrupa’nın savunmasına olan desteği ve ittifaka bağlılığını kararlı bir şekilde ortaya koyması olduğunu vurgularken, Trump'ın bu beklentiyi ne ölçüde karşılayabileceğinin belirsiz olduğuna dikkat çekti.

© Deutsche Welle Türkçe

Değer Akal / Berlin