Ukrayna Barış Zirvesi'nde ne hedefleniyor?
15 Haziran 2024
İtalya'da düzenlenen G7 zirvesinin sona ermesinin ardından liderler bugün başlayan ve yarın devam edecek olan Ukrayna Barış Konferansı'nın yapıldığı İsviçre'ye geçti. Küresel çapta 100'e yakın ülke ve örgütün katıldığı Ukrayna Barış Zirvesi ile ilgili Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy bir mesaj paylaştı. Zelenskiy mesajında, "Dünyanın her tarafından ülkelerle, Ukrayna'da adil ve kalıcı bir barışı yakınlaştırma ortak hedefi doğrultusunda birleşen farklı uluslarla iki gün boyunca aktif bir çalışma düzenlenecek. Barış Zirvesi, küresel çoğunluğa dünyadaki herkes için önemli olan alanlarda belirli adımlar atma fırsatı sağlayacak: nükleer güvenlik, gıda güvenliği ve savaş esirlerinin ve sınır dışı edilen Ukraynalı çocuklar da dahil olmak üzere tüm sınır dışı edilen kişilerin geri dönüşü meselelerini ele alacak" dedi.
Zirveye, Kiev'in en büyük destekçisi olan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) adına Başkan Vekili Kamala Harris katılıyor. Ukrayna'nın en büyük ikinci destekçisi olan Almanya'yı ise Başbakan Olaf Scholz temsil ediyor. 100 ülkenin yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) gibi kuruluşların delegelerinin katıldığı konferans Luzern kentinde yapılıyor. Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın temsil ettiği zirveye Vatikan adına Papa'nın ardından Katolik Kilisesi hiyerarşisindeki ikinci görevli, Vatikan Devlet Sekreteri, şef diplomat Pietro Parolin de gözlemci olarak katılıyor. İsviçre'deki zirveye ayrıca Fener Rum Ekümenik Patriği Bartholomeos da davet edildi.
Toplantının başlangıcında ABD adına zirveye katılan Başkan Vekili Harris'in ofisinden yapılan açıklamada, Ukrayna'ya, Rusya'nın yoğunlukla hedef aldığı temel alt yapıyı oluşturan enerji sektörüne destek amacıyla 1,5 milyar dolar yardımda bulunulacağı duyuruldu.
2024'ün en büyük liderler zirvesi
Zirvede Ukrayna'dan tahıl ihracatı, Rusya tarafından isgal edilen bölgelerdeki güvenlik, Zaporijya Nükleer Santrali ve rehine değişimi konularının yanı sıra Moskova'nın sıkça kullanmakla tehdit ettiği nükleer silahlar tehdidi gibi konular masaya yatırılıyor.
57 ülkenin devlet veya hükümet başkanı düzeyinde temsil edildiği İsviçre'deki Ukrayna Barış Zirvesi, bu yönüyle de 2024'ün en büyük uluslararası toplantılarından biri olma özelliğine sahip.
Yarın sona erecek olan zirvede somut ilerlemeler beklenmese de Rusya'nın saldırdığı Ukrayna ile uluslararası dayanışma gösterilmesi ve Ukrayna için koşulların iyi olduğu ileri bir tarihte Rusya ile müzakere veya diyalog kapısının aralanmasına yönelik adımlara kafa yorulması bakımından büyük önem arzediyor. Hedef, Rusya'nın Ukrayna topraklarından askerlerini tamamen çekmesini öngören Ukrayna'nın barış planı için, mümkün olduğunca geniş katlımlı bir uluslararası desteğin bulunması.
Konferansa ev sahipliği yapan İsviçre'nin öncelikli amaçlarından biri de bu barış konferansının devamı niteliğindeki ikinci bir konferans için tarih saptanmasında mutabakat sağlanması. Her ne kadar bu sefer konferansa savaşın tarafı olan Rusya katılmıyor olsa da, ilerleyen aşamalarda Moskova ile müzakere edilebilecek ortamın yaratılması da Ukrayna Barış Zirvesi'nin asıl amaçlarından biri.
Pekin zirveye ikna edilemedi
Pekin yönetiminin zirveye katılmayacak olması ise zirvenin en büyük eksikliği olarak niteleniyor. Rusya'nın en yakın müttefiki olan Çin bu zirveye katılmayacağını açıklamıştı. ABD ve Avrupa Birliği (AB), özellikle Çin üretimi elektrikli taşıtlara yeni gümrük vergileri getirilmesi veya planması nedeniyle son haftalarda Pekin ile gerilim yaşıyor.
Zirveye yine Rusya'ya yakınlığıyla bilinen Hindistan, Güney Afrika gibi ülkelerden temsilcilerin gelmesi ise memnuniyetle karşılanırken, katılımın bakanlar düzeyinde bile olmaması eleştiriliyor. Brezilya da zirveye sadece gözlemci statüsüyle katılıyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Nisan ayında düzenlediği Çin ziyaretinde Pekin'in zirveye katılımı için konuyu temaslarında da gündeme getirdiyse de başarılı olamadı.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de son günlerde yürüttüğü yoğun diplomasi trafiği kapsamında Suudi Arabistan'a da gitmiş, bu ziyareti sonrasında Putin ile diyaloğu olan Suudi Prens Bin Selman'ın İsviçre'ye gelebileceği spekülasyonları yapılmıştı. Ancak ev sahibi İsviçre'nin dün aksam açıkladığı katılımcılar listesinde Suudi Arabistan'ın Dışişleri Faysal Bin Ferhan El Suud tarafından temsil edileceği bildirildi.
Scholz'a göre zirvenin amacı temel oluşturma
G7 zirvesi sonrasında İsviçre'deki zirve öncesi Alman ZDF kanalına konuşan Başkan Scholz ise İsviçre'de düzenlenen bu konferansın, ileride Rusya'nın da katılacağı bir konferansa temel oluşturma amacını taşıdığını söyledi. "Bu zirve diplomatik bir fidancık. Şimdi onu sulayacağız ki büyüsün" ifadelerini kullandı.
Rusya lideri Vladimir Putin, dün yaptığı açıklamada Ukrayna ile olası barış müzakereleri için işgalleri altında olan ve Rusya toprakları olduğunu iddia ettiği Donetsk, Luhansk, Herson, Zaporijya ve Kırım'dan Ukrayna birliklerinin çekilmesi şartını tekrarladı.
Ukrayna ise, bir kısmı 2014'ten beri Rus işgali altındaki bu topraklardan vazgeçmeyi de, NATO üyeliği hedefinden geri adım atmayı da kabul etmiyor.
dpa,KNA,Reuters,DHA / ETO,ET