Merkel hastalanırsa ne olur?
23 Mart 2020
Almanya Başbakanı Angela Merkel, koronavirüse yakalanan bir doktor tarafından muayene edildiği için Pazar akşamından itibaren evinde karantinada bulunuyor.
Hükümet sözcüsü Steffen Seibert, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Merkel’e yapılan ilk koronavirüs testinin sonucunun negatif olduğunu söyledi. Merkel'in durumunun iyi olduğunu söyleyen Seibert, Merkel'e gelecek günlerde daha fazla testin yapılacağını kaydetti.
Peki Başbakan’ın koronavirüs testi pozitif çıkarsa ne olacak?
Bu durumda, Merkel’in kendini sağlıklı hissettiği sürece hükümet işlerini sürdürmesi sözkonusu olacak. Ancak eğer Merkel hastalanırsa, o zaman Almanya Anayasası’nın 69’uncu maddesi gündeme geliyor. Bu maddeye göre, "Başbakan, bakanlardan birini temsilcisi olarak atar."
Bu çerçevede şu anki Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Olaf Scholz bu görevi üstleniyor. Sosyal Demokrat Parti (SPD) üyesi Scholz, Merkel'i normal şartlar altında da temsil ediyor. Buna en tipik örnekler, yurtdışı seyahatleri veya tatil durumu. Bu durumda başbakan yardımcısı, örneğin her çarşamba düzenlenen kabine toplantılarına başkanlık ediyor.
Anayasada geçen bir kavram değil
"Başbakan yardımcısı" ifadesi aslında Anayasa’da geçmeyen, gayriresmi bir terim. Ancak gündelik kullanımda bu terim, Anayasa’nın öngördüğü "temsilciyi" ifade ediyor.
Temsilcinin hangi partiden seçileceğine ilişkin anayasal bir kural mevcut değil. Dolayısıyla Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) partili Merkel, temsilcisini teorik olarak kendi partisinden veya partisinin yalnızca Bavyera’da faaliyet gösteren kardeş partisi Hristiyan Sosyal Birlik’ten (CSU) de seçebilirdi. Ancak teamüllere göre "başbakan yardımcısı," Alman meclisindeki en güçlü ikinci meclis grubundan seçiliyor. Bu grup da şu anda Scholz’ün de mensubu olduğu SPD. Diğer yandan Almanya tarihinde şu ana kadar bu göreve atanan bir kadın olmadı.
Maliye Bakanı Scholz’un, başbakanlık görevini ev karantinasında sürdüren Merkel'i acil bir durumda daha geniş kapsamlı temsil etmesi de mümkün. Bu durum, Federal Hükümet'in çalışma tüzüğünün 8'inci paragrafında düzenleniyor. Başbakan önünde "işleri idrak etme konusunda genel bir engel sözkonusu olduğunda," temsilcisinin kendisini "işlerinin tamamında" temsil etmesi sözkonusu oluyor. Ancak bu durumda da Merkel, sözkonusu temsilin kapsamını "belirleme" şansına yetkisine sahip.
Henüz örneği yok
İçerisinde bulunduğumuz koronavirüs salgını gibi bir krizde elbette hem başbakan hem de temsilcisinin hastalığa yakalanması ihtimaller dahilinde. Bu durum da mevcut yasalarca düzenlenmiş bulunuyor. Örneğin Scholz hastalandığı takdirde, kendisinin görevlerini Ekonomi Bakanı Peter Altmaier üstlenecek.
Ancak tüm bunlar teorik. Federal Almanya tarihinde bir başbakanın görevini geçici olarak sürdüremeyecek boyutta uzun süreli hastalanması gibi bir durum hiç yaşanmadı.
Marcel Fürstenau
© Deutsche Welle Türkçe