Salondaki dinleyiciler arasında sevenleri ve gazeteciler vardı, bu iki grubun kesişim kümesi belki tek tek ikisinden de fazlaydı. Bilhassa eski başbakana soru yönelten gazetecide bu durum, kendini ortaya koydu. Angela Merkel'den önce sahneye çıkan zat "O benim başbakanım ve öyle de kalacak" dedi ve böylece bir ropörtajdan ziyade bir huzura kabule benzeyen etkinliğin havasını belirlemiş oldu. Merkel'in gece boyunca ipleri elinde tutması da bununla tutarlı oldu. Merkel kendisiyle ilgili neleri açığa vurup vurmayacağını tek başına kendi tayin etti.
İnsani unsurlar bir hayli yer tuttu: Yurduna bağlı bir Doğu Alman olarak kendini takdim etti, aktif görevden emekliliğe geçiş sürecinin geride kalan aylarda nasıl şekillendiğine dair bilgi verdi ve kişisel hayata olan özlemini anlattı.
Rusya siyasetinde kendini eleştiriye tabi tutmadı
Ama söz siyasete geldiğinde Angela Merkel kendisine hiçbir şeyin tesir etmediği başbakan olmayı sürdürdü; bu özellik görev dönemi sırasında birçok eleştirmenin ona "teflon başbakan" tabirini yakıştırmasını beraberinde getirmişti. Elbette Rusya'nın Ukrayna savaşı ve Merkel'in izlediği siyasetin bu durumun ortaya çıkmasında ne ölçüde pay sahibi olduğu gecenin odak noktasındaydı. Zira ne olursa olsun Merkel 16 yıllık başbakanlık döneminde Almanya'nın dış politikasını tüm dışişleri bakanlarının toplamından daha güçlü bir biçimde belirledi.
Bekleneceği üzere Rusya'nın saldırısını en sert dille kınayanlara Merkel de dahil oldu. Eski başbakanın kendi izlediği siyasete dair çok az şüphe gösterip buna kıyasla çok daha fazla gerekçe sunması ise hayal kırıcıydı.
Özünde, izlediği Rusya ile ekonomik yakınlaşma stratejisinin Ukrayna'ya "zaman kazandırdığını" savundu. Ülkenin Kırım'ın 2014'teki ilhakından sonra bu sayede siyasi ve askeri olarak ayağa kalkabildiğini söyledi. Olgusal olarak bu doğru olabilir ancak Almanya gerçekten de Ukrayna için daha fazlasını yapamaz mıydı? Merkel özür dilemesini gerektirecek hiçbir şey olmadığını daha başından açıklığa kavuşturdu. Bir özrü de zaten kimse beklemiyordu ancak belli bir ölçüde de olsa kendisini eleştiriye tabi tutması bekleniyordu.
Eleştiri istenmiyor
Elbette siyaseti her şey olup bittikten sonra ele almak kolaydır. Ve Merkel'in de siyasi kararlarını öyle kolayca, düşünüp taşınmadan aldığı söylenemez. Ancak bazı kararlarında Alman ekonomisinin yararını Avrupa'nın güvenliğinden daha üstte tutması bu akşam konu bile edilmedi. En azından bununla ilgili hiçbir eleştirel soru gelmedi. Vladimir Putin'in Ukrayna'yı "Batı'nın jeopolitik rehinesi" olarak gören, Soğuk Savaş'ın hiçbir zaman sona ermediği, Batı'nın uygun bir güvenlik mimarisi oluşturmadığı yönündeki mentalitesinin kendisi açısından daha 2007 yılında net olduğunu etkili bir biçimde anlattığında dahi Merkel'e eleştirel soru yöneltilmedi.
Bu analiz isabetli olduğu ölçüde Merkel'in bununla ilgisizliği de bir o kadar tuhaf hale geliyor. Merkel'in söylediklerini bir pas olarak alıp kendisine o dönem bu farkındalığa dayanarak nasıl bir siyasi eylemde bulunduğunu ve bazı şeyleri neden yapmadığını soracak bir gazetecinin eksikliği hissedildi.
Ancak bu, muhtemelen ilk etapta eğlence amacıyla ve Almanya'yı birçok krizden çekip çıkarmış bir eski başbakana hürmet için düzenlenen gecenin konseptini bozacaktı.
Bu etkinlikte Merkel'in izlediği siyasetle ciddi bir hesaplaşma olmadı. Kısa sürede belli olduğu üzere, eleştiri bu akşamda majestelerine hakarette bulunmakla hemen hemen eş değerdeydi. Almanya'nın bu başbakandan kendisini bir parça uzaklaştırması için görünüşe göre 6 aydan daha uzun süreye ihtiyaç var.