Finlandiya ve İsveç NATO'ya bir adım daha yakın

NATO'ya üye 30 ülkenin temsilcisi Finlandiya ve İsveç'in ittifaka üye olabilmesi için gereken katılım protokollerini imzaladı.

"Katılım protokollerinin imzalanması ile her üye ülkede onay süreci başladı" diyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bunun İsveç ve Finlandiya'nın yanı sıra NATO için de "gerçekten tarihi bir an" olduğunu vurgulayarak, "Masada 32 ülkenin olması ile çok daha güçlü olacağız" ifadelerini kullandı.

Katılım protokollerinin imzalanmasının ardından NATO üyesi 30 ülkenin parlamentolarında, Finlandiya ve İsveç'in üyeliğini onaylaması gerekiyor. Bu nedenle Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya üyelik sürecinin tamamlanmasının altı ila sekiz ay sürebileceği tahmin ediliyor. Bu süreç tamamlanana kadar her iki ülkenin temsilcileri NATO toplantılarına katılabilecek ancak oy hakkı olmayacak.

Ankara'dan taahhütlere uyma çağrısı

İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine kabulü konusunda ittifak için de uzlaşma sağlanmış olsa da, Türkiye imzalanan mutabakat muhtırasındaki taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde, her iki Baltık ülkesinin de üyeliklerini onaylamayabileceğini belirtiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta NATO zirvesi sonrasındaki açıklamasında, "Önce İsveç ve Finlandiya'nın üzerine düşen görevleri yerine getirmeleri lazım. Ama eğer bunlar yerine getirilmezse bunun tabii parlamentomuza gönderilmesi söz konusu değil" sözleri ile iki İskandinav ülkesine de uyarıda bulunmuştu.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da dün NTV'ye yaptığı açıklamada benzer ifadeleri tekrarlayıp İsveç ve Finlandiya'nın verdikleri taahhütlere uymaları gerektiğine işaret etmiş ve "Sonuçta bu belgeye uymak zorundadırlar. Uymadıkları zaman zaten biz bunları NATO'ya almayacağız" şeklinde konuşmuştu.

"Terör örgütleri"ne destek verdiği gerekçesiyle İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğine itiraz eden Türkiye, geçen hafta imzalanan üçlü mutabakat muhtırasının ardından her iki ülkenin de üyeliğine yeşil ışık yakmıştı. İmzalanan belgeye göre, her iki ülke de başta PKK olmak üzere terör örgütleriyle mücadelede somut adımlar atılması ve Türkiye'ye yönelik silah satışı ambargosunun kaldırılması yönünde Ankara'ya güvence verdi.

Almanya'da bu hafta içinde üyelikler onaylanacak

Almanya'da ise İsveç ve Finlandiya'nın üyeliklerinin bu hafta içinde onaylanması bekleniyor. Koalisyon ortaklarından Hür Demokrat Parti (FDP) grubu, Alman Federal Meclisi'nin katılım protokolünü bu Cuma günü onaylayacağını teyit etti. Parlamento çevrelerinden AFP'nin edindiği bilgilere göre, Federal Eyalet Meclisi'nde de İsveç ve Finlandiya'nın üyeliğinin aynı gün içinde onaylanacağı tahmin ediliyor.

İsveç ve Finlandiya için tarihi dönüm noktası

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları başlatmasının ardından İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üye olma kararı, her iki ülke açısından da tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

Soğuk Savaş döneminde tarafsızlık ilkesini benimseyen Rusya'nın komşusu Finlandiya, Demir Perde döneminin sona ermesinin ardından da herhangi bir askeri ittifaka katılmayı reddetti.

19'uncu yüzyılın sonunda benimsediği tarafsızlık politikasını Soğuk Savaş döneminde de sürdüren bir diğer İskandinav ülkesi İsveç ise Soğuk Savaş sonrasında da askeri ittifaklara üye olmadı; ancak her iki ülke NATO'nun yakın ortakları arasında yer aldı. Finlandiya ve İsveç 1994 yılında Barış için Ortaklık programına, 1997 yılında da Avrupa-Atlantik Ortaklığına katıldı.

İsveç ve Finlandiya savunma bütçelerini artırıyor

Soğuk Savaş sonrası dönemde savunma bütçesini düşüren İsveç, dünyanın farklı ülkelerindeki uluslararası barış misyonlarına ise asker göndermeyi sürdürmüştü. 1990 yılında gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2,6'sını savunmaya ayıran İsveç, 2020 yılında bunu yüzde 1,2'ye düşürmüştü. İsveç, Ukrayna Savaşı nedeniyle savunma harcamalarını yeniden gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 2'si oranına yükseltme kararı aldı. Ülkenin ordusu yaklaşık 50 bin askerden oluşuyor.

İsveç gibi savunma harcamalarını geçmişte düşüren yaklaşık 5,5 milyon nüfuslu Finlandiya'nın ordusunda 23 bin faal asker görev yapıyor, ancak Fin ordusu, bu sayıyı olası bir savaş durumunda yedek askerlerle 280 bine kadar çıkarabilecek şekilde organize edilmiş durumda. Finlandiya hükümeti, Nisan ayında yaptığı açıklamada gelecek dört yıl içinde savunma harcamalarını 2 milyar euro daha artırmayı hedeflediğini duyurdu. Finlandiya'nın askeri bütçesi 2022 yılı için 5,1 milyar euro olarak öngörülmüştü.

 

AFP,dpa / JD,ET