Nitelikli göçmen için yeni formül

Almanya’da nüfusun yaşlanması nedeniyle gelecekte nitelikli eleman açığının artmasından kaygı duyuluyor. Bu çerçevede alınması öngörülen önlemlerden biri Almanya’ya nitelikli göçmenlerin gelmesini sağlamak. Ülkeye kalifiye elemanları çekebilmek için ortaya atılan öneriler arasında "döngüsel göç" yer alıyor. Buna göre, nitelikli elemanların belirli bir süre Almanya’da çalıştıktan sonra ülkelerine geri dönmeleri hedefleniyor. Berlin merkezli Alman Vakıfları Göç ve Uyum Bilirkişi Konseyi’nin yaptığı araştırmaya göre, döngüsel göç, daha ziyade kalkınmakta olan ülkelere yarar sağlıyor. Araştırmanın sonuçları Salı günü Berlin'de tanıtıldı.

Kalkınma politikasının bir parçası

Döngüsel göç kavramını 2006 yılında Almanya ve Fransa’nın eski içişleri bakanları Wolfgang Schäuble ve Nicolas Sarkozy gündeme getirmişti. Döngüsel göçte,  kalkınmakta olan ülkelerden nitelikli elemanların belirli bir süre için Avrupa Birliği ülkelerinde çalışması ve bu sürenin sonunda memleketlerine geri dönmeleri öngörülüyor. Siyasi çevrelerde son yıllarda sıklıkla tartışılan döngüsel göç, aynı zamanda Asya ve Afrika ülkelerine yönelik kalkınma politikasının bir parçası olarak görülüyor. Almanya Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Yardımı Bakanı Dirk Niebel, döngüsel göçün, göçmenlerin yanı sıra göç veren ve alan ülkelerin yararına olacağını belirtti. "Göç, kalkınmayı destekleyecek yönde şekillendirildiği zaman, bizim değerlerimiz ve çıkarlarımızı da karşılamış oluyor. Değerlerimizi karşılıyor, çünkü bu şekilde işbirliği yaptığımız ülkelerde kalkınma desteklenmiş oluyor ve yoksulluğa yol açan etkenler azaltılabiliyor. Çıkarlarımız karşılanıyor, çünkü demografik koşullar nedeniyle istihdam piyasasında yaşanan eleman açığı, gelecek göç ile kapatılabilir.”

Uzmanlardan döngüsel göç tavsiyesi

Alman Vakıfları Göç ve Uyum Bilirkişi Konseyi de nitelikli eleman açığının kapatılabilmesi için döngüsel göçün desteklenmesini tavsiye ediyor. Konsey üyesi Heinz Fassmann, bu konuda yaptıkları araştırmadan çıkan en çarpıcı sonucu şu sözlerle aktardı: “Gerçekten de hem göçmenlerin geldiği ülke hem göç alan ülke hem de göçmenlerin kendileri açısından kazançlı bir durum söz konusu. Ancak göçün getirdiği yararlardan bütün tarafların eşit ölçüde yararlanmadığını söylemek lazım. Bundan en çok yararı, göç veren ülke ile göçmenler sağlıyor. Belki de en az yararlanan Almanya gibi göç alan ülkeler oluyor.”

Döngüsel göç, hasta bakıcı gibi düşük nitelikli eleman açığının kapatılmasına yönelik bir önlem olarak düşünülüyor. Bu şekilde yüksek nitelikli eleman ihtiyacının karşılanamayacağı belirtiliyor. Fassmann; Vietnam, Sierra Leone ve Gana’da yaptıkları araştırmada, göçmenler, göç alan ve veren ülke açısından döngüsel göçün etkilerini incelediklerini kaydetti. “Bu etkilerden biri örneğin göçmenlerin memleketlerine gönderdiği para olabilir. Bu para, bir ülkenin millî gelirinin artmasına yardımcı oluyor. Veya ithalat ve ihracatın nasıl geliştiğini inceledik. Göçmenler kendi memleketlerinden gelen ürünleri tercih ediyor, bu nedenle de geldikleri ülkenin ihracatını canlandırıyorlar. Veya yabancı yatırımlar ile göç arasında da yakın bir ilişki var.”

Döngüsel göç sayesinde, göçmenlerin ise yabancı bir ülkede çalışarak, kendilerini geliştirme imkânı bulabileceği,  kazandıkları deneyim ve bilgiyi kendi ülkelerine aktarabilecekleri belirtiliyor.

Yeni bir "misafir işçi" politikası?

Döngüsel göç önerisine yönelik eleştiriler de geliyor ve “misafir işçi politikasının” yeni bir şekli olarak nitelendiriliyor. 50 yıl önce Türkiye ile Almanya arasında imzalanan İşgücü Göçü Anlaşması da gelen işçilerin, iki yıl sonra Türkiye’ye geri dönmelerini öngörüyordu. Ancak bu işçilerin çoğu geri dönmedi, Almanya’ya yerleşti. O dönemde işverenlerin, göçmen işçilerin geri dönmesini istemediğini hatırlatan Göç ve Uyum Bilirkişi Konseyi Başkanı Klaus Bade, döngüsel göçte kuralların kesin olduğunu vurguladı. “Döngüsel göçte, sınırları kesin olan sözleşmeler yapılacak. Bu şu anlama geliyor: Bir göçmen bir ülkede iki yıl kadar çalışabilecek, toplam beş veya altı yıl içinde bu tekrarlanabilecek. Ancak kesinlikle geri dönmek zorundalar. Ayrıca aileleri ile göç edemeyecekler.”

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Jülide Danışman / Berlin

Editör: Ercan Çoşkun