Putin'in Suriye planı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in basın sözcüsü, Moskova'da pazartesi günü gazetecilerin Rusya'nın Suriye'ye askeri yardımını artırıp artırmayacağına ilişkin soruyu "Bu konuda bilgim yok" diye yanıtladı. Sözcü, basında yer alan iddiaları kesin bir dille yalanlamadı. IŞİD'le mücadeleye Rusya'nın askeri katılımının şimdilik gündemde olmadığını belirten Putin de üç gün önce yaptığı açıklamada, Moskova'nın farklı seçenekler üzerinde düşündüğünü dile getirmişti.

Dünya basınında eylül ayından beri Rusya'nın IŞİD'e karşı Suriye ordusunun saflarında savaşmak üzere Suriye'ye askeri birlik göndermeyi planladığı haberleri yer alıyor. Hatta bazı kaynaklar sosyal medyada Rus askerlerinin Suriye'de çekildiği iddia edilen selfie fotoğraflarını yayınladı. Bazı haberlerde de Rusya'nın en yeni askeri teknolojilerini savaş gemileriyle Suriye'ye taşıdığı ve burada askeri hava üssü kurmayı planladığı iddia edildi.

Suriye'ye silah sevkiyatı

Ancak haberlerde bu iddiaları doğrulayacak hiçbir kanıt yer almadı. Öte yandan Rusya'nın on yıllardır Suriye'de askeri varlık gösterdiği bir sır değil. Rus ordusunun Suriye'de bulunmasının tamamen normal olduğunu söyleyen Moskova merkezli Carnegie Merkezi'nden Ortadoğu uzmanı Aleksey Malaşenko, "Rus ordusu 1955'ten beri Ortadoğu'da ve orada farklı görevleri var. Çünkü Suriye ordusu tamamen Rusya tarafından silahlandırılıyor" diyor.

Moskova ve Şam iki eski müttefik. Rus donanması Suriye'nin liman kenti Tartus'ta uzun zamandır bir onarım üssüne sahip. Rusya, Suriye'de iç savaşın başladığı 2011'den beri Şam'daki rejime siyasi desteğini silah sevkiyatı yaparak devam ettirdi. Rusya, silah desteği için şimdi de IŞİD'le mücadeleyi gerekçe gösteriyor. Türk basınında ağustos ayında yer alan haberlerde Rusya'nın Suriye'ye 6 adet MiG-31 tipi avcı uçak gönderdiği iddia edilmişti. Ancak uçakların Rus şirketi bu haberi yalanladı.

ABD de hafta sonu Rusya'ya Suriye'ye askeri müdahalede bulunmaması konusunda uyarma ihtiyacını hissetti. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, telefonla görüştüğü Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, ABD'nin endişesini iletti ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a askeri desteğin genişletilmesinin durumu daha kötüleştirebileceğini aktardı.

Uzmanlar Kremlin'i uyarıyor

Aleksander Golz gibi Rus uzmanlar da Rusya'nın Suriye'ye askeri operasyon düzenleyebileceğini tahmin ediyor. Bunun gözardı edilemeyeceğini belirten Golz, "Rusya'da tek bir kişinin karar verdiği dikkate alındığında herşey mümkün" diye konuştu. Moskovalı uzman, sadece savaşın gidişatını radikal bir şekilde değiştirebilirse, Rusya'nın askeri müdahalesinin anlamlı olabileceği değerlendirmesini yapıyor. Ancak Golz, Rusya'nın Suriye'de IŞİD'le mücadele etmesi için o kadar çok askeri birlik gönderebileceğini tahmin etmiyor.

Aleksey Malaşenko ise Rusya'nın Suriye'ye operasyon düzenlemesinin büyük bir hata olacağı görüşünde. Böyle bir operasyonun başarı şansının çok düşük olduğunu belirten Malaşenko, Rus halkının da bunu memnuniyetle karşılamayacağını belirtti.

Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığıyla ilgili haberlerin Putin'in BM Genel Kurulu'nda yapacağı konuşma öncesinde artması ise dikkat çekici. Rusya'da ağustos ayının başından beri Putin'in Eylül ortasındaki BM Genel Kurul görüşmelerinde önemli bir konuşma yapacağı ve burada IŞİD'le mücadele ile ilgili planını açıklayacağı konuşuluyor. Putin'in söz konusu planından sızan tek ayrıntı ise Rusya'nın IŞİD'e karşı uluslararası bir koalisyon kurmak istediği. Moskova'da bu nedenler haftalardır diplomatik ataklarını sürdürdüğü, ancak ABD ile henüz anlaşma sağlayamadığı ifade ediliyor.

Ortadoğu ülkeleriyle, özellikle de Suudi Arabistan'la müzakerelerini sürdüren Rusya'nın ancak buradan da henüz bir sonuç alamadığı tahmin ediliyor.

Yaptırımların kaldırılması karşılığında yardım

Rus medyasında Kremlin'in planlarına ilişkin başka bir iddia daha dikkat çekici. Moskava'nın saygın gazetelerinden Nowaja Gaseta, Putin'in IŞİD'le mücadeleye yardımının karşılığında Ukrayna krizinde taviz verilmesini istediğini yazdı. Moskova'nın taviz beklentisi ise Batı'nın uyguladığı ekonomik yaptırımları kaldırması. Putin'in BM'deki görüşmelerinde bu önerisini de gündeme getireceği belirtiliyor.

Ancak Carnegie Merkezi'nden Aleksej Malaşenko, Putin için müttefiği Esad'ı desteklemek IŞİD'le mücadeleden önce geliyor. Moskova'nın IŞİD'le mücadele desteğinin bu nedenle risk taşıdığını ifade eden Malaşenko, Rusya'nın desteği olmadan Esad'ın gücünü koruyamayacağına dikkat çekiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Roman Goncharenko