Rusya Açık Semalar Antlaşması'ndan çekiliyor
15 Ocak 2021
Rusya Açık Semalar Antlaşması'ndan çekileceğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Moskova'nın "mevcut koşullarda antlaşmanın sürdürülmesi önünde engeller" bulunduğu için çekilme kararı aldığı belirtildi. Ayrıca Washington'un Moskova'nın önerilerine yanıt vermediği ve Rusya'nın antlaşmadan çekilmek üzere süreç başlattığı ifade edildi.
Açık Semalar Antlaşması başta ABD olmak üzere NATO ülkeleriyle Rusya arasında güven tesis edici nitelik taşıyor. 1992 yılında varılan ve 2002 yılında yürürlüğe giren antlaşma, taraf devletlere birbirlerinin egemenlik sahaları üzerinde belli sayıda silahsız gözlem uçuşu yapma imkanı tanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump geçen yıl Mayıs ayında Rusya'nın anlaşma şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle çekileceklerini açıklamış ve çekilme Kasım ayında resmi olarak gerçekleşmişti. ABD kararına gerekçe olarak orta menzilli nükleer füze konuşu olduğuna inandığı bölgelerde Rusya'nın gözlem uçuşu izni vermemesini göstermişti. Dönemin ABD Savunma Bakanı Mark Esper Rusya'nın Kaliningrad yakınlarında Baltık Denizi üzerinde ve Gürcistan çevresindeki uçuşlara izin vermediğini söylemişti.
Rusya eşitsizlikten yakınıyor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bunun üzerine Ekim ayında yaptığı bir açıklamada antlaşmada kalmalarının makul olmadığını ifade etmişti. Putin NATO ülkelerinin Rus toprakları üzerinde uçmaya devam ederek ABD'ye bilgi iletebileceğini ancak kendilerinin ABD hakkında hiçbir enformasyona sahip olamayacağını söylemişti. Ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov antlaşmada kalmaları için taraf ülkelere bazı şartlar öne sürmüştü. Lavrov NATO ülkelerinden Rusya üzerinde yapacakları gözlem uçuşlarında edindikleri verileri ABD'ye iletmeme konusunda yazılı taahhütte bulunmalarını talep etmişti. Ayrıca Washington'un Avrupa'daki ABD askeri üsleri üzerinde Rus gözlem uçuşlarına izin vermeme talebini de reddetmelerini istemişti. Lavrov o dönem yaptığı açıklamada "Bu antlaşmanın büyük bir ihlali olur" demişti. Rusya'nın ABD'nin Polonya ve Almanya'daki askeri faaliyetlerini izlemek istediği, bu yüzden antlaşmadan çekilmekte acele etmediği ve kalmak için çaba sarf ettiği belirtiliyor.
Nükleer silahların azaltılması antlaşmasının akıbeti de belirsiz
ABD ile Rusya arasında 5 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe giren Stratejik Nükleer Silahların İndirimi Antlaşması'nın (New START) geleceği de belirsizliğini koruyor. Antlaşmanın geçerlik süresi 5 Şubat 2021 tarihinde doluyor. Şu ana kadar Moskova'nın süreyi uzatma taleplerine ABD'den olumlu yanıt gelmedi.
Antlaşma her iki ülkenin nükleer silah cephaneliklerini sınırlandırıyor. Antlaşma uyarınca kıtalararası balistik füze rampalarının ve denizaltından fırlatılan balistik füze rampalarının adedi 800 ile, nükleer başlık sayısı ise 1550 ile sınırlandırılıyor. ABD'nin müstakbel başkanı Joe Biden geçen hafta yaptığı bir açıklamada antlaşmanın süresini uzatmak istediğini belirtmişti. Ancak 20 Ocak tarihinde yemin ederek göreve başlayacak Biden'ın önünde bunu başarmak için kısıtlı bir süre bulunuyor.
dpa, AFP / EC, SSB
©Deutsche Welle Türkçe