Rusya ile gaz krizi Nabucco’ya yaradı

Ukrayna ile Rusya arasındaki doğalgaz anlaşmazlığı nedeniyle önemi artan Nabucco nakil boru hattının en kısa zamanda tamamlanmasını sağlamak amacıyla, projeye ortak olan ülkelerin liderleri Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de buluşuyorlar. Hazar Denizi’ni Türkiye üzerinden Avrupa Birliği’ne bağlaması tasarlanan proje ile, Avrupa’nın Rus doğalgazına olan bağımlılığının azaltılması hedefleniyor.

“Çözümün adı Nabucco”

Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlıklardan etkilenmeden ve her zaman ulaşılabilen doğalgaz formülünü çözmek, Macaristan Enerji Bakanı Csaba Molnar’a göre hiç de zor değil: “Çözümün adı Nabucco’dur. Gaz krizinin ardından projenin hızlandırılması çok iyi olur. Nabucco stratejik bakımdan çok önemli. Boru hattı tamamlanmış olsaydı doğalgaz ikmaliyle ilgili sıkıntımız olmazdı.”

Nabucco’nun temelinde, Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacını Rusya ve Ukrayna bypass edilerek karşılayabilme düşüncesi yatıyor. Macaristan hükümeti Rusya ile Ukrayna arasındaki anlaşmazlığı izleyen ilk doğalgaz zirvesinde projenin somutlaştırılmasını amaçlıyor.

Yeni boru hattı projesinin gerçekleşme şansı artıyor. Enerji konusunda uzun süre Rusya’nın dümen suyundan giden, ancak son krizden önemli ölçüde etkilenen Bulgaristan da tutumunu değiştiriyor. Ekonomi Bakanı Petar Dimitrov yılbaşında patlak veren krizin bedelini çok ağır ödediklerini söylüyor. Dimitrov, “Durum neyse ki düzeldi. Ama çok ağır ekonomik darbe aldık. Bize yaptıklarından dolayı Rusya ve Ukrayna’ya kızgınız” diyor.

“Nabucco artık daha avantajlı”

Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan doğalgazının Nabucco’yla Avrupa’ya nakledilmesi öngörülüyor. Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya güzergâhını izleyecek olan Nabucco’nun proje başkanı Reinhard Mitschek, boru hattı için şartların elverişli olduğu görüşünde. Mitschek, “Şimdi daha avantajlı durumdayız ve daha fazla destek alıyoruz. 2013 yılında Avrupa’ya doğalgaz getireceğiz” diyor.

AB’nin Rusya’ya ve Ukrayna’dan geçen transit hattına bağımlılıktan kurtulmasını arzulayan Birlik Komisyonu’nun dış ilişkilerden sorumlu üyesi Benita Ferrero-Waldner, Avrupa’ya gaz satması öngörülen ülkeleri kazanmaya çalışıyor. Ama sorunlar küçümsenecek cinsten değil. Azerbaycan henüz Nabucco’ya onay vermiş değil. Tacikistan boru hattının güzergâhına itiraz ediyor. Projeyi tam üyelik müzakerelerinde ilerleme sağlayabilmek için koz olarak kullanacağı öne sürülen, önemli transit ülke konumundaki Türkiye gazdan pay almak da istiyor. Macar Nabucco Komisyonu Başkanı Janos Koka görüşmelerin siyasi bakımdan çetin geçeceğini ancak alternatifleri olmadığını söylüyor. Koka, “Macaristan ve diğer Orta Avrupa ülkelerinin doğalgaz ikmalini tek ayak üzerinde tutamayız. Bu hem enerji hem de güvenlik politikası açısından AB’nin en önemli projelerinden biridir” diye konuşuyor.

Zirveye İran davet edilmedi

Doğalgazın nereden geleceği ise kesinleşmiş değil. Enerji tröstleri, dünyanın ikinci büyüklükteki gaz rezervine sahip olan İran’ı mutlakla projeye dâhil etmek istiyor. Ama İran ile ortaklık, siyasi bakımdan nazik bir konu. AB’ye tam destek veren İran, Budapeşte zirvesine davet edilmedi. Projenin maliyeti de oldukça yüksek. Proje bedelinin bir kat fazlasıyla 8 milyar Euro’ya çıkacağı tahmin ediliyor. Nabucco'nun tamamlanması için 200 bin borunun alınıp taşınması ve kaynaklanması gerekiyor. Nabucco konsorsiyumunun, hammadde fiyatlarının düşmesi şeklindeki beklentileri de boşa çıktı.

Budapeşte zirvesinden amaç, projenin mali çerçevesini çizmekti. Finansman konusunda tam anlaşma sağlanır sağlanmaz Nabucco’nun temeli atılacak. Hazar bölgesi doğalgazının Batı Avrupa’ya ulaşması ise en az dört yıl sürecek.