Rusya’nın ambargosu Türkiye’ye yaradı

Rusya'nın Ukrayna krizi nedeniyle kendisine yaptırım uygulayan ABD, AB, Kanada ve Norveç'ten yaptığı gıda ithalatını 1 yıllığına kesmesi, Türkiye'nin gıda ihracatında meyvelerini vermeye başladı. 2014'ün ilk 6 ayında Rusya'ya süt ürünleri ihracatı yaklaşık yüzde 500 artarken, 6 ay öncesine kadar 50 ton olan beyaz et ihracatı 6 bin tona çıktı. Sektör temsilcileri, devletin üretim maliyetlerini azaltacak uygulamalar yapması halinde Türkiye'nin Rusya ile gıda alanında verdiği dış ticaret açığının artıya döneceğini belirtiyor.

Rusya yılda 40 milyar doların üzerinde gıda, içecek ve tarım ürünleri ithalatı yapıyor. Bunun yaklaşık 12 milyar dolarlık kısmı AB ülkelerinden gerçekleştiriliyordu. Yalnızca süt ürünleri ithalatı 4,3 milyar doları buluyor. Bunun yanı sıra Rusya dünya peynir ithalatının yüzde 15'ini, tereyağı ithalatının ise yüzde 11'ini gerçekleştiriyor. Bugüne kadar Rusya'ya gıda ihracatında parlak bir performans sergileyemeyen Türkiye ise Rusya'nın ithalatta rotayı ABD ve AB dışına çevirmesiyle önemli bir fırsat yakalamış oldu. Türkiye'nin tüm tarım ürünleri ithalatında Rusya ilk sırada yer alırken, ihracatında ise üçüncü sırada yer alıyor. Rusya'ya 2013 yılında 1 milyar 179 milyon dolar tarımsal ürün ihracatı gerçekleştiren Türkiye, aynı dönemde 1 milyar 969 milyon dolarlık ithalat yaptı. Şimdi ise Rusya ile bu alanda verilen dış ticaret açığının artıya dönmesi ihtimali doğmuş oldu.

Sütte ihracat artışı yüzde 500

Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) Başkanı Zeki Ilgaz, bugüne kadar Türkiye'nin Rusya Federasyonu'na süt ürünleri ihracatı yok denecek kadar az olduğunu belirterek, Rusya'nın gıda ithalatında AB dışına yönelmesi ile bu tablonun değişmeye başladığını kaydetti. Ilgaz, “2013 yılında Rusya Federasyonu'na 42 ton süt ürünü ve dondurma ihracatı yapan Türkiye, 2014 yılının ilk 6 ayında 194 ton süt ürünü ihracatı gerçekleştirdi” dedi. Asıl önemli konunun ticaretin önemli kalemlerini oluşturan süttozu, tereyağ başta olmak üzere süt ürünlerinde dünya ortalama fiyatları ile Türkiye'deki maliyetlerin arasındaki fark olduğuna dikkat çeken Ilgaz, “Bu farkın nasıl kapatılacağı önemli. Devletin sektöre vereceği destek ihracatın miktarını belirlemede esas etken olacaktır” değerlendirmesinde bulunuyor. SETBİR Başkanı Ilgaz, önümüzdeki 5 yıl içerisinde özellikle tereyağı, yağsız süttozu ve yöresel peynirlerde önemli ihracat imkanının ortaya çıktığını kaydediyor.

Beyaz et ihracı 50 tondan 6 bin tona çıktı

Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD – BİR) Yönetim Kurulu Başkanı Sait Koca ise, yakın bir döneme kadar ülkenin yıllık 500 bin tonlar seviyesinde olan piliç eti ihtiyacının ağırlıklı olarak ABD, Avrupa ve Brezilya'dan karşılandığını söyledi. ABD ve AB'ye gıda ithalatına getirilen kısıtlama sonrasında Brezilya'nın Rusya'nın ihtiyacını karşılamayacak duruma geldiğine dikkat çeken Koca, “Rusya'nın boykot kararı başta beyaz et sektörü olmak üzere tüm Türk gıda sektörü açısından önemli sonuçlar doğurdu. Boykot kararı öncesinde 50 tonlar seviyesinde olan Rusya beyaz et ihracatı, temmuz ayında 500 tonu, ağustos ayında 3 bin tonu, eylül ayında ise 6 bin tonu buldu” diye konuştu. Koca, 2014'ün son çeyreğinde ise Rusya'ya toplamda 25 bin tonluk beyaz et ihracatı gerçekleştirmeyi planladıklarını ifade etti. Sektör olarak Rusya'dan 2015 yılı için 150 bin tonluk kota talep ettiklerini dile getiren Sait Koca, “Hedefimiz ambargo kalksa dahi Rusya pazarında kalıcı olmak ve ihracatımızı artırarak sürdürmek” dedi.

Rusya'nın ithalatında bir diğer önemli sektör olan yaş meyve sebzede ise bir miktar ihracat artışı yaşansa da önemli oranda artış beklenmiyor. Türkiye'nin 46,7 milyon ton yaş meyve sebze üretiminin sadece 3,4 milyon tonunun ihraç edildiğine işaret eden Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, “Rusya pazarının ihtiyacı olan sebze ve meyvelerin Türkiye tarafından karşılanmasının ihracatçı ve üreticilerimizi çok fazla etkilemeyeceği ortada. 2013'te Rusya'ya yılında Rusya Federasyonu'na 876 milyon dolarlık ihracat yaptık. 2014'ün ilk 9 ayındaki ihracat artışı ise yüzde 10'luk bir artış yaşadık” diye konuştu.

©Deutsche Welle Türkçe

Aram Ekin Duran