Sudan'da ordu ile milis güçleri arasında çatışma
15 Nisan 2023
Sudan'da ordu ile milis güçleri arasında, darbe girişimi şüphesi yaratan çatışmalar yaşanıyor.
Ülkede büyük güce sahip olan paramiliter grup Hızlı Destek Güçleri (HDG), başkanlık sarayını, ordu komutanının konutunu ve Hartum uluslararası havaalanını ele geçirdiğini duyurdu. HDG'yi yalanlayan ordu ise saldırılara karşılık verildiğini bildirdi.
İki taraf da çatışmaları başlatan tarafın kendileri olmadığını savunurken, başkent Hartum'da orduya ait uçaklar çeşitli noktaları bombaladı.
Ordu kuzeydeki Merowe kenti ve batıdaki El Ubeyd havaalanının milisler tarafından ele geçirildiği bilgisini yalanladı.
Başkent Hartum'da havalimanı çevresi ile Genelkurmay Başkanlığı ve Savunma Bakanlığının da içinde yer aldığı askeri bölge çevresinde çatışmaların yaşandığı bildirildi. Söz konusu bölgeden yoğun siyah dumanlar yükseldiği görüldü. Sağlık görevlilerinin verdiği bilgiye göre yerleşim yerleri etrafındaki çatışmalar nedeniyle en az üç sivil hayatını kaybetti. İki taraftaki askeri kayıplar konusunda ise net bir bilgi yok.
Havalimanında hava trafiği durdurulurken başkentin giriş çıkışlarını sağlayan kara yolları da ulaşıma kapatıldı.
İki taraf arasındaki çatışmaların ülkeyi bir iç savaşa ve ekonomik çöküşe götürmesinden endişe ediliyor.
HDG, ordu içerisinde devrik devlet başkanı Ömer Hasan El Beşir'e sadık bir grubun darbe girişiminde bulunduğunu öne sürdü.
"Paralel ordu" suçlaması
HDG, eski rejim döneminde Darfur'daki isyancılara savaşmak, sınırları korumak ve asayişi sağlamak amacıyla milis gücü şeklinde oluşturulmuştu. 2013'te istihbarat teşkilatına bağlanan HDG'yi "paralel ordu" gibi hareket etmekle suçlayan Sudan ordusu, paramiliter grubunun kendisine tabi olmasını istiyor. HDK ise bunun ancak sivil yönetime geçilmesinin ardından mümkün olabileceğini belirtiyor. Askeri analistlere göre HDG'nin bazıları savaş suçlarıyla anılan 100 bin mensubu var.
HDG öncülüğünde, 2019'da demokrasi yanlılarının seslerini duyurmak için Hartum'da kurduğu kampa düzenlenen operasyonda aktivistlere göre 130 kişi hayatını kaybetmişti.
İki taraf arasında anlaşmazlık Perşembe günü, ordunun HDG'nin bazı adımlarını yasadışı ilan etmesiyle suyu yüzüne çıktı. 2019'da El Beşir'in devrilmesinde rol alan HDG, sivil yönetime geçişe ve kendilerinin orduya entegrasyonuna dair görüşmeler devam ederken başkent Hartum ve diğer bölgelerdeki birliklerini yeniden konuşlandırmıştı.
ABD, Türkiye ve Rusya dahil çok sayıda ülkeden itidal çağrısı
Sudan'da yaşanalara ilişkin uluslararası toplumdan da arka arkaya açıklamalar geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken iki taraf arasındaki çatışmaların "derhal" sona ermesi gerektiğini söyledi. Çatışma haberlerinden "derin endişe" duyduğunu söyleyen Blinken, "Tüm aktörleri şiddeti derhal durdurmaya ve daha fazla gerilimden ve askeri adımdan kaçınmaya ve çözülmemiş sorunları çözmek için görüşmelere devam etmeye çağırıyoruz" dedi.
Rusya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada çatışların sonlandırılması için "acil adım" atılması çağrısında bulunuldu. Açıklamada, "Sudan'da meydana gelen dramatik olaylar Moskova'da ciddi endişelere neden oluyor. Çatışmanın taraflarını siyasi irade ve itidal göstermeye ve ateşkes yönünde acil adımlar atmaya çağırıyoruz" denildi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da, "Sudan Cumhuriyeti'nde bugün yaşanan silahlı çatışmalardan endişe duyuyoruz" dedi.
Ankara yazılı açıklamada, "Sudan'daki tüm kesimleri, geçiş sürecinin kazanımlarına bağlı kalmaya, sukunet ve diyaloga davet ediyoruz. Sudan’ın sorunlarına ancak ulusal uzlaşı yoluyla kalıcı çözüm bulunabilecektir" ifadelerine yer verdi.
Mısır, Suudi Arabistan, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği de çatışmaların sona erdirilmesi çağrısında bulundu.
Reuters, AFP / GY, EC