Sürprizli, krizli vekil listeleri YSK'da

Ankara'da 24 Haziran seçimine giden yolda merakla beklenen milletvekili listeleri Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) sunuldu. Vekil listesini son dakikaya kadar basına sızdırmamayı başaran AKP'den vekil olan 167 isim yeniden aday gösterilirken, 149 isim 24 Haziran listesinde yer alamadı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Sanayi Bakanı Faruk Özlü ve AB Bakanı Ömer Çelik AKP listesinde yer bulamadı. Kabinede 'ciddi değişiklik' isteyen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bu isimlerle daha önceden görüşüp, yeni vekil listesine dair mesajlar verdiği siyaset kulislerine yansıdı. Ekonomi yönetiminde değişiklik isteyen Erdoğan'ın, Enerji Bakanı Berat Albayrak'ı vekil listesine alması dikkat çekti. Başbakan Binali Yıldırım, AKP listesinde İzmir'den, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Antalya'dan, Tuğrul Türkeş Ankara'dan aday gösterildi. AKP-MHP'nin 24 Haziran seçimi için kurduğu 'cumhur ittifakı'na katılan Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici de Ankara'dan aday oldu.

AKP'de listelerde yer alıp almayacakları merakla beklenen isimlerden anayasa profesörü Burhan Kuzu, gazeteci Şamil Tayyar ve Mehmet Metiner liste dışı kaldı. Kuzu bir "AKP'li bir sosyal medya fenomeni" olarak biliniyordu. Metiner de "Erdoğan'a biatsa biat, itaatse itaat çıkışıyla" gündem olmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan'a gazilik ünvanı verilmesi için yasa teklifi hazırlayan Metin Külünk de listeye giremedi. AKP'de "gelenekçi-yenilikçi kavgası"nın baş kahramanı Bülent Arınç'ın oğlu Ahmet Mücahit Arınç'ın vekil listesine girmesi dikkat çekti. Eski Emniyet Genel Müdürü Selami Altınok da AKP'den vekil adayı oldu.

AKP'de adayların 126'sını kadınlar oluşturdu. Milletvekili adaylarının yaş ortalaması 44 oldu. AKP'nin en genç vekil adayı Kocaeli'den 18 yaşındaki Elif Nur Bayram olarak gösterildi. Cumhur ittifakında yer alan MHP, vekil listesini daha önce YSK'ya sunmuştu.

CHP'de bitmeyen kriz

Milletvekili listesi CHP'de büyük krizlere sahne oldu. CHP'de il ve ilçe örgütleri listelere istifalarla tepki vermeye başladı. Listelerde kadınlar da istedikleri yerleri bulamadı. Buna karşın CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu parti kurmaylarının tamamını vekil listesine aldı. Kılıçdaroğlu'nun AKP kurucularından Abdüllatif Şener'i Konya'dan birinci sırada aday göstermesi, "AKP'den oy koparma hamlesi" olarak değerlendirildi.

CHP'den İYİ Parti'ye geçen, İYİ Parti'nin seçime katılma hakkı edinmesinde sonra partilerine dönen 15 milletvekili listelerde seçilebilir sıralarda yer aldı. Ankara milletvekilleri Necati Yılmaz, Şenal Sarıhan, Gülsün Bilgehan listelere giremedi. Listelerde, gazeteci kökenli milletvekilleri Barış Yarkadaş, Eren Erdem ve Mustafa Balbay da yer bulamadı. Yarkadaş, "Demokrasi ve özgürlük mücadelemiz parlamento dışında sürecek" derken, Eren Erdem "Emek verdim, mücadele ettim. Birilerine yaranamadım" çıkışında bulundu. CHP listelerinde ilk kez yer alan Emekli Büyükelçi Ünal Çeviköz DW Türkçe'ye "CHP, yeni dönemde barışa ve uyuşmazlıkların güvenlik esaslı çözümüne dair politikalar geliştirecek" dedi.

Kılıçdaroğlu'nun, cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce'ye yakın isimleri de listeye almadığı gözlendi. İnce, Kılıçdaroğlu ile görüştükten sonra listede bir değişiklik yaptıramadı,  "Ben cumhurbaşkanı olup, bakanları belirleyeceğim. Listelere takılmayalım" açıklaması yapmakla yetindi. Eski DİSK Başkanı Kani Beko İzmir'den aday gösterildi. Selin Sayek Böke ve İlhan Cihaner'in öncülüğünü yaptığı Orhan Sarıbal, Ali Şeker, Niyazi Nefi Kara'nın destek verdiği gruptan sadece Böke listelerde yer buldu. Böke, aday listesi netleşmeden Kemal Kılıçdaroğlu ile görüştü. Böke, Kılıçdaroğlu'na kamuoyuna yansıyan listenin moral bozukluğu yarattığını, kadın adayların listelerde yeterince temsil edilmemesinin CHP adına kayıp olduğu yönündeki düşüncelerini aktardı. CHP listesine yapılan eleştiriler sonrasında Ali Şeker son anda listeye girebildi. CHP'de Saadet Partisi kökenli Prof. Cihangir İslam ile Prof. Emre Bağce'nin de listelere girmesi dikkat çekti. Eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, KHK ile ihraç edilen anayasa hukukçusu Prof. İbrahim Kaboğlu da CHP listesinde yer alan isimlerden oldu. CHP, 24 Haziran seçimine İYİ Parti ve Saadet Partisi'yle oluşturduğu "Millet İttifakı" ile girecek.

Saçılık 'sokakta' çalışacak

HDP, milletvekili listelerinde yeniliğe giderken "Farklılıkların adresiyiz. Türkiye'yi kucaklıyoruz" mesajı verdi. HDP Sözcüsü Ayhan Bilgen Kars'tan, grup başkanvekili Meral Danış Beştaş Siirt'ten aday oldu. Önceki dönem İstanbul'dan vekil olan Ermeni vekil Garo Paylan, bu kez Diyarbakır'dan aday gösterildi. Alevi kimliği ile öne çıkan Turgut Öker, Ali Kenanoğlu İstanbul'dan, Kemal Bülbül de Antalya'dan aday gösterildi. Ezidi Feleknas Uca Batman'dan aday oldu. Avrupa Süryaniler Birliği Türkiye Sorumlusu Sabro Gazetesi Genel Yayın yönetmeni Tuma Çelik, Mardin'den vekil adayı gösterildi. Mithat Sancar yine Mardin'den, Hüda Kaya da İstanbul'dan aday oldu. HDP listesinde iki gazeteci var: Ahmet Şık İstanbul'dan, Tayyip Temel de Van'dan aday oldu. Abdullah Öcalan'ın avukatlığını yapan Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından Ebru Günay ve Cengiz Çiçek, HDP listesinden aday gösterildi. Öcalan'ın kardeşi Mehmet Öcalan'ın oğlu ve HDP Mardin Eski İl Eş Başkanı Ömer Öcalan da Urfa'dan aday gösterildi.

TİP kurucu üyelerinden, tiyatrocu Barış Atay Hatay'dan, TİP kurucu meclis üyesi Erkan Baş ile Halkevleri Genel Başkanlığı görevi de yapan Oya Ersoy İstanbul'dan, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eş Başkanı Bedran Öztürk Ağrı'dan, tutuklu DTK Eş Başkanı Leyla Güven de Hakkari'den aday gösterildi. HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu Ankara'dan, Kadın Meclisi Sözcüsü Dilan Dirayet Taşdemir Ağrı'dan, HDP'nin önceki dönem eş genel başkanlığını yapan Serpil Kemalbay İzmir'den aday oldu. "İşimizi geri istiyoruz" eylemleriyle tanınan Veli Saçılık Ankara'dan HDP adayı oldu. Saçılık, vekillik adaylığı ile ilgili DW Türkçe'ye "Sokaklardan geldim, sokağın sesi olacağım ve sokakta çalışacağım" diye konuştu. Saçılık, Türkiye'de ezilenlerin, dışlananların, haksızlığa uğrayanların, işçilerin, emekçilerin yanında olmaya kararlı olduğunu vurguladı. Diyarbakır'da sokağa çıkma yasağı döneminde Sur ilçesinde mahsur kalan ve çıktıktan sonra da iki yaşındaki kızı ile tutuklanan Remziye Tosun Diyarbakır'dan, KHK ile ihraç edilen yazar-akademisyen Ömer Faruk Gergerlioğlu Kocaeli'den, ekonomist Erol Katırcıoğlu İstanbul'dan aday gösterildi. HDP'nin İmralı heyeti üyesi, tutuklu İdris Baluken Batman'dan aday gösterilirken, heyet sözcüsü Sırrı Süreyya Önder aday olmadı. HDP, 5 ay süren 25. yasama dönemi hariç iki dönem vekillik yapanları listeye almama kararı almıştı. Bu kural çerçevesinde Önder, listeye giremedi. İki dönem kuralı gereği Ertuğrul Kürkçü de HDP listelerinde yer alamadı. Ancak bu kural HDP eş Genel Başkanı Pervin Buldan için esnetildi. Buldan İstanbul'dan, diğer eş genel başkan Sezai Temelli de Van'dan aday gösterildi.

İYİ Parti sürprizleri

İYİ Parti kurucularından olan Ümit Özdağ, eski devlet bakanlarından Ahat Andican, eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, öldürülen akademisyen Necip Hablemitoğlu'nun eşi Şengül Hablemitoğlu, emekli büyükelçilerden Aydın Sezgin İYİ Parti listesinde dikkat çeken isimler oldu. MHP kökenli Yusuf Halaçoğlu'nun liste dışı kalması sürpriz oldu. İYİ Parti Mardin'de çiftçi Hakan Erdem'i, Erzincan'da ev hanımı Ayşe Şükran Alptekin'i, eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in doktoru Aylin Demirel'i Isparta'dan aday gösterdi.

Karamollaoğlu: CHP ile liste çalışması yapmadık

HDP'den istifa ederek Saadet Partisi'ne geçen Altan Tan, İstanbul'dan aday oldu. Saadet Partisi listesinde eski DYP vekillerinden Faris Özdemir ile bir dönem Mazlum-Der yöneticiliği yapan eski AKP vekili Ahmet Faruk Ünsal ve bir dönem Refah Partisi Cizre Belediye Başkanlığı yapan, Refah ve Fazilet partilerinden vekil olan seyit Haşim Haşimi de yer aldı. Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, ittifak kurduğu CHP ile vekil listesi çalışması yapmadıklarını söyledi.

Sürprizler günü

Parti listelerinin YSK'ya sunulduğu gün Ankara'da sürpriz gelişmeler de yaşandı. 24 Haziran seçimine girmesi hesaplanan 11 partiden biri olan Bağımsız Türkiye Partisi seçimden çekilme kararı aldı. 2001'de kurulan BTP, 1 Kasım 2015 seçimlerinde 47 bin 995, 7 Haziran 2015'te de 90 bin 332 oy almıştı. Koyu muhafazakar Kürt oylarının adresi olarak gösterilen HÜDA-Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu da genel başkanlıktan istifa etti. Yapıcıoğlu Diyarbakır'da bağımsız milletvekili adayı olacak.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe