Tüketici Birliği Federasyonu: Barınamıyoruz!
24 Ekim 2022
Tüketici Birliği Federasyonu'nun, tüketicilerin temel haklarından "barınma hakkını" mercek altına aldığı kamuoyu araştırması, dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu.
Federasyon'un Tüketicinin Nabzı Çalışma Grubu Başkanı Merve Kazancı, Ekim ayında yürüttükleri araştırmanın sonuçlarını "Barınamıyoruz!" başlığıyla yayımlanan bir açıklamayla duyurdu.
"Toplumsal barışı zedeleyecek seviyeye ulaştı"
Ülke ekonomisinde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle konut kiraları ve satım bedellerinde olağandışı yükselişler yaşandığına dikkat çekilen açıklamada, kira bedellerindeki bu hareketliliğin bir yandan ödenebilir kira bedeli ile kiralık konut bulma sorununa yol açtığına, diğer yandan da kiralayan-kiracı ilişkilerinde gerilim hattı oluşturarak toplumsal barışı zedeleyecek seviyeye ulaştığına vurgu yapıldı.
"Olumsuzluk daha da arttı"
Açıklamada, ekonomi yönetiminin bu sorunların giderilmesi için toplu konut projelerini devreye soktuğu, öncesinde de 11 Haziran 2022-1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenecek kira sözleşmeleri için kira artış oranının yüzde 25 ile sınırlandırıldığı hatırlatılarak şunlar kaydedildi:
"Ancak getirilen bu sınırlandırma, yaşanan sorunu gidermemiş; bir yandan kira ilişkisinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar mahkemelerde yığılmaya başlamış, diğer yandan kiralayan – kiracı ilişkilerinde yaşanan olumsuzluk daha da artmıştır."
"Tüketiciler baskı ve taciz nedeniyle haklarını kullanamadı"
Merve Kazancı'nın açıkladığı araştırma sonuçlarına göre, kiracıların yüzde 65'i son bir yıl içinde kiralayan ile sorun yaşadı, sorun yaşayan kiracıların yüzde 40'ı da, yasal sınırların çok üzerinde, yüzde 75 – 100 oranında kira artışı talebiyle karşı karşıya kaldı.
Kiralayan ile kira artışı nedeniyle sorun yaşayan kiracıların yüzde 58'i ise istenilen kira artışını yapmak zorunda kaldı.
Ekonomi yönetimi tarafından getirilen yüzde 25 oranındaki artış sınırlaması, kiracıların neredeyse tamamı tarafından biliniyor. Buna rağmen yüzde 73.6'sı, kiraya verenin baskı ve tacizi nedeniyle bu haklarını kullanamadıklarını belirtti.
"Gelirin yarısı kiraya gidiyor"
30 Eylül-15 Ekim tarihleri arasında yürütülen araştırmanın Tüketici Birliği Federasyonu'nun kayıtlı veri tabanındaki tüketicilerin katılımıyla gerçekleştirildiği açıklandı.
46 farklı yerleşim yerinde yaşayan 433 tüketici ile yapılan araştırma sonuçlarına göre kira bedeli ödeyen tüketicilerin yüzde 67'si yeterli gelire ve depozito ödeme gücüne sahip olmadığını söylüyor.
Ayrıca araştırma, hane halkının toplam gelirinin yarısına yakınını kira için ayırmak zorunda olduğunu ortaya koydu.
Kiracıların yüzde 74'ü ise son bir yılda kira bedellerinde meydana gelen artışın, gelirlerindeki artıştan fazla olduğunu söylüyor.
"Ekonomik kriz kiracıyı vurdu"
Araştırma sonuçlarına göre kiracıların yüzde 59'u son bir yıl içinde ev aramak zorunda kaldı, ev arayanların yüzde 89'u ise yüksek kira talebi nedeniyle kriterlerine uygun ev bulamadı.
Açıklamada, "Bu yüksek oran, kiracı-kiraya veren arasındaki ilişkinin sorunlu olduğunu ve 2020 yılında başlayan ekonomik krizin bu sorunun nedeni olduğuna işaret etmektedir" denildi.
DW/ DA, TY